Το βαρυτικό πεδίο της Γης μεταβάλλεται όταν επίκεινται πλημμυρικά φαινόμενα και έτσι οι δορυφόροι που καταγράφουν τις διακυμάνσεις του μπορούν να λειτουργήσουν ως σύστημα προειδοποίησης πλημμυρών στις λεκάνες απορροής μεγάλων ποταμών.

Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Έρβαϊν που μελέτησαν την πλημμύρα που έπληξε τη λεκάνη του ποταμού Μιζούρι το 2011 η αύξηση της μάζας των υπόγειων υδάτων οδήγησε σε μια μικρή, αλλά μετρήσιμη, αύξηση της βαρύτητας περίπου πέντε μήνες πριν εκδηλωθεί το φαινόμενο. Μάλιστα τα βαρυτικά δεδομένα βρέθηκαν να έχουν μεγαλύτερη προβλεπτική ισχύ από μετρήσεις της ίδιας της υγρασίας του εδάφους.

Τη μεταβολή του βαρυτικού πεδίου του πλανήτη μας παρακολουθεί η NASA μέσω των δορυφόρων Grace. Σημειώνεται ότι η δύναμη της βαρύτητας δεν είναι ίδια σε όλη την επιφάνεια της Γης, αφού το βάρος των σωμάτων μεταβάλλεται ανεπαίσθητα σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές.

—Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη βαρύτητα

Ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει τη δύναμη της βαρύτητας είναι η απόσταση από το κέντρο της Γης. Επίσης το βαρυτικό πεδίο επηρεάζεται από την κατανομή της μάζας στον πλανήτη, η οποία δεν είναι καθόλου ομοιόμορφη. Για παράδειγμα τα υπόγεια πετρώματα ποικίλλουν σημαντικά σε πυκνότητα και επιπλέον το πάχος του φλοιού δεν είναι σταθερό.

Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα μιας περιοχής τόσο μεγαλύτερη είναι η βαρυτική δύναμη. Τα Ιμαλάια, για παράδειγμα, συγκεντρώνουν μεγαλύτερη μάζα σε σχέση με το βυθό των ωκεανών.

Στην περίπτωση του ποταμού Μιζούρι, η βαρύτητα αυξήθηκε όταν η λεκάνη απορροής του ποταμού κορέστηκε από υπόγεια ύδατα.

—Οι περιορισμοί της μεθόδου

Πρακτικά θα ήταν δύσκολη η πρόβλεψη της πλημμύρας, καθώς η λήψη και η επεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων των δορυφόρων Grace απαιτούν περίπου τρεις μήνες για να ολοκληρωθούν, ενώ η ανάλυση των δεδομένων είναι ιδιαιτέρως χαμηλή αφού μπορεί να καταγράψει μεταβολές των υπόγειων υδάτων σε λεκάνες έκτασης πάνω από 200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα -μια έκταση πολύ μεγαλύτερη από την Ελλάδα.

Τέλος, η βαρυτική μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε πλημμύρες που προέρχονται από υπόγεια ύδατα και όχι σε πλημμύρες από καταρρακτώδεις βροχές, όπως συμβαίνει στην Ινδία και το Πακιστάν στη διάρκεια των μουσώνων.

Λύση σε ορισμένα τουλάχιστον από αυτά τα προβλήματα θα μπορούσε να δώσει ο διάδοχος του Grace που προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το 2017 αφού θα προσφέρη καλύτερη ανάλυση και ταχύτερη αποστολή δεδομένων.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Geoscience.

econews