Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη στην  εξωνοσοκομειακή  κατανάλωση αντιβιοτικών και ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά σύμφωνα με τις πρόσφατες Ευρωπαϊκές στατιστικές.

Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που σώζουν ζωές και έχουν φέρει επανάσταση στον τρόπο αντιμετώπισης των λοιμώξεων. Παρόλα αυτά η μη ορθολογική χρήση τους εγκυμονεί κινδύνους τόσο για τον ασθενή που τα καταναλώνει όσο και για το περιβάλλον του. Διαβάστε λοιπόν τις παρακάτω οδηγίες για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών από το ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων):

Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που χορηγούνται  για την αντιμετώπιση βακτηριακών και όχι ιογενών λοιμώξεων που προσβάλλουν  τον ανθρώπινο οργανισμό. Για παράδειγμα, δεν είναι αποτελεσματικά στο κοινό κρυολόγημα, στη γρίπη, στη βρογχίτιδα και στην πλειονότητα των ωτιτίδων.

2.   Η κατάχρηση αντιβιοτικών οδηγεί σε μειωμένη δραστικότητα αυτών, ειδικότερα όταν χορηγούνται άσκοπα (ανάπτυξη μηχανισμών «αντοχής» από τα παθογόνα).

3.   Η χώρα μας κατέχει την πρώτη θέση στην κατανάλωση αντιβιοτικών και σε λοιμώξεις από πολυανθεκτικά βακτήρια.

4.  Η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά καθιστά δυσχερή την αντιμετώπιση των λοιμώξεων που οφείλονται σε ανθεκτικά βακτήρια και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας σήμερα.

5.  Κοινό και Επαγγελματίες Υγείας πρέπει να ευαισθητοποιηθούν, ώστε να περιοριστεί η υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών, με απώτερο στόχο τον περιορισμό της αντοχής.

6.   Τα παιδιά είναι πιθανό να νοσήσουν από κοινό κρυολόγημα ή γρίπη έως και εφτά φορές μέσα στο ίδιο έτος.

7.   Στο κρυολόγημα, στις ιώσεις και στη γρίπη η ξεκούραση, η καλή διατροφή και τα πολλά υγρά μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Γιατί πρέπει να δράσουμε τώρα;

1.  Η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών μπορεί να περιορίσει την αντοχή στα αντιβιοτικά. Όσο γρηγορότερα κινητοποιηθούμε τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να περιορίσουμε το πρόβλημα της αντοχής έγκαιρα και πιο αποτελεσματικά.

2.   Η αντοχή των παθογόνων μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά δεν αποτελεί  πρόβλημα μόνο για τον πάσχοντα, αλλά και για το περιβάλλον του, καθώς οι οικείοι του αποικίζονται από το ίδιο παθογόνο και έχουν αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν εξαιτίας αυτού.

Μην ξεχνάτε:

1.   Να μη λαμβάνετε αντιβιοτικά με δική σας πρωτοβουλία ή μετά προτροπή τρίτων ή κυρίως αν δεν τα έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας.

2.   Η συνταγογράφηση αντιβιοτικών δεν είναι απαραίτητη σε κάθε ασθένεια. Αν ο γιατρός σας δε χορηγήσει αντιβιοτικά δεν αμφισβητεί το ότι είστε άρρωστοι. Μόνο συγκεκριμένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που οφείλονται σε βακτήρια(π.χ. η αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε  στρεπτοκοκκική λοίμωξη εμφανίζεται σε ποσοστό μόνο 15% στο σύνολο των αμυγδαλίτιδων στα παιδιά και μόλις 5% στους ενήλικες) χρήζουν αγωγής με αντιβιοτικά και σίγουρα μετά από την εκτίμηση από τον γιατρό σας.

3.  Η χορήγηση αντιβιοτικών σε ιογενείς λοιμώξεις δεν μειώνει τη διάρκεια των συμπτωμάτων, ούτε προστατεύει τα άτομα του περιβάλλοντος σας ώστε να μη νοσήσουν.

4.   Όταν κρίνεται από το γιατρό σας ότι είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβιοτικών πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες δοσολογίας και διάρκειας της αγωγής σας (Μην παραλείπετε δόσεις).    

5.   Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού όσον αφορά την επιλογή των αντιβιοτικών και μη χορηγείτε το ίδιο φάρμακο στους οικείους σας με δική σας πρωτοβουλία.

6.   Αποφύγετε την προμήθεια ή τη φύλαξη των αντιβιοτικών για μελλοντική χρήση. 

7.  Η υγιεινή των χεριών και ο προληπτικός εμβολιασμός είναι οι πλέον ενδεδειγμένοι και αποτελεσματικοί τρόποι πρόληψης της νόσησης και της διασποράς λοιμώξεων. 

Εκτός από την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών μικροβίων, η μη ενδεδειγμένη χρήση των αντιβιοτικών μπορεί να έχει τις παρακάτω παρενέργειες: Τα αντιβιοτικά μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς την εντερική χλωρίδα και να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης γαστρεντερικών διαταραχών. Ο εντερικός σωλήνας αποικίζεται από πλήθος «καλών» βακτηριδίων τα οποία είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών και για τη διατήρηση του ιδανικού έντερο. Η παρατεταμένη χρήση των αντιβιοτικών μπορεί να διαταράξει τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου και να δώσει έτσι την ευκαιρία σε παθογόνα μικρόβια να κυριαρχήσουν  στο έντερο  και να προκαλέσουν διάρροια, κολίτιδα κλπ.

Επιπλέον η παρατεταμένη χρήση ευρέως φάσματος αντιβιοτικών μπορεί να προκαλέσει μυκητιασικές λοιμώξεις από το μύκητα Candida  τόσο στο στόμα-φάρυγγα-γαστρεντερικό σύστημα όσο και στον κόλπο στις γυναίκες. Τέλος να μην ξεχνάμε ότι οποιοδήποτε αντιβιοτικό μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση ακόμη κι αν στο παρελθόν το έχουμε ξαναχρησιμοποιήσει. Η αλλεργική αντίδραση μπορεί να οφείλεται είτε στη δραστική ουσία που περιέχει το σκεύασμα είτε σε κάποιο από τα υπόλοιπα συστατικά του (έκδοχα).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα όχι και τόσο αθώα και η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται μόνο αφού ο γιατρός αξιολογήσει τη λοίμωξη από την οποία πάσχετε και αποφασίσει ότι πραγματικά υπάρχει ένδειξη χρήσης συγκεκριμένου αντιβιοτικού. Στα προηγμένα κράτη η χορήγηση αντιβιοτικών από το φαρμακείο χωρίς συνταγή γιατρού (over the counter) θεωρείται αδιανόητη. Εμπιστευτείτε τους γιατρούς που δεν υπερσυνταγογραφούν αντιβιώσεις και μην προσπαθείτε να κατευθύνετε το γιατρό σας να σας δώσει αντιβίωση! ΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΡΑΜΕΛΕΣ!!

Η Ζαφειρούλα Δουδουλακάκη είναι ΩΡΛ-Χειρουργός