Με αφορμή την συμπλήρωση των 20 χρόνων από την ίδρυση του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, στο Κέντρο Πληροφόρησης Λιμνών Βιστωνίδας- Ισμαρίδας (στη είσοδο του Πόρτο Λάγους Ξάνθης) το προσωπικό του Φ.Δ θα ενημερώνει το κοινό για τις αξίες του και θα δοθεί η δυνατότητα να γνωρίσουν την ορνιθοπανίδα του Πάρκου μέσω της ορνιθοπαρατήρησης. Για το τριήμερο 3,4,5 Ιανουαρίου 2017 από τις 9:30 ως τις 15:30. η είσοδος είναι ελεύθερη.

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης είναι ένα από τα μεγαλύτερα υγροτοπικά πάρκα της Ελλάδα, καλύπτοντας σήμερα μια έκταση 930.000 στρεμμάτων. Χαρακτηρίζεται για τη μεγάλη βιολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική του αξία.

Η πρώτη γνωστή αναφορά των υγροτόπων Δέλτα Νέστου, Λίμνη Βιστωνίδα, Λίμνη Ισμαρίδα και λιμνοθάλασσες Ροδόπης γίνεται το 1974, όταν η Ελλάδα, ως ιδρυτικό μέλος της Σύμβασης Ραμσάρ, προτείνει αυτές τις περιοχές μαζί με άλλες 8, ως το δίκτυο των 11 ελληνικών περιοχών που θα ενταχθούν σε καθεστώς προστασίας.

Ακολουθεί τον Απρίλιο 1979 η Ευρωπαϊκή Οδηγία 79/409/ΕΟΚ, για τη διατήρηση των πληθυσμών των αγρίων πουλιών αλλά και επαρκή έκταση και ποικιλία βιοτόπων για να επιτευχθεί η προστασία τους. Το 1981 η Ελλάδα εκδίδει το Προεδρικό Διάταγμα 67/81, όπου τα σημαντικότερα είδη πανίδας, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται και στις τρεις παραπάνω περιοχές, εντάσσονται σε καθεστώς προστασίας. Το 1992 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκδίδει την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ που ακόμη και σήμερα αποτελεί θεμέλιο λίθο στην προστασία των ειδών και των τύπων οικοτόπων.

Το 1996 σημειώνεται η πρώτη ελληνική νομοθετική προσπάθεια για την περιοχή, με την Κ.Υ.Α. 5796/1996 όπου πλέον ορίζεται ως χωριστή ενότητα το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης (ΕΠ ΑΜΑΘ) που περιλαμβάνει τις τρεις παραπάνω περιοχές. Σκοπός ίδρυσης του Εθνικού Πάρκου είναι η αποτελεσματική προστασία των οικοτόπων και των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας που ενδημούν και αναπαράγονται στην περιοχή. Με την απόφαση αυτή καθορίστηκαν για πρώτη φορά οι ζώνες προστασίας και οι αντίστοιχες επιτρεπόμενες χρήσεις γης.

Οι πρώτες δομές ανάδειξης και διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου λειτούργησαν την περίοδο 1997-2003, μέσω των Αναπτυξιακών Εταιριών Ξάνθης, Καβάλας και Ροδόπης με χρηματοδότηση του αρμόδιου υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους.

Το 2003 ιδρύεται ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου-Βιστωνίδας-Ισμαρίδας, βάσει του Ν. 3044/2002, ως ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι κύριοι σκοποί του είναι η διατήρηση των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας, η αποκατάσταση και η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών της περιοχής, η τοπική ανάπτυξη ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η ανάπτυξη του οικοτουρισμού και η κοινωνική, οικονομική και η πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.

Το 2008 με την Κ.Υ.Α. 44549/2008 είναι η νέα προσπάθεια για την οριοθέτηση του ΕΠΑΜΑΘ και των επιτρεπόμενων χρήσεων γης. Έως το τέλος του 2009 υλοποιούνται βασικές δράσεις δημιουργίας των απαιτούμενων υποδομών, η προμήθεια επιστημονικών οργάνων, η υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης και η ανάθεση της εκπόνησης του Γενικού Διαχειριστικού Σχεδίου της προστατευόμενης περιοχής. Το 2010 μετά από προσπάθεια μηνών, επαφές με 27 φορείς της περιοχής και με τη συνεργασία τόσο του προσωπικού όσο και της Επιστημονικής Επιτροπής και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦΔ, συντάχθηκε ένα νέο σχέδιο για τη βελτίωση των προβληματικών σημείων που παρουσίαζε η Κ.Υ.Α 44549, το οποίο υποβλήθηκε στο ΥΠΕΚΑ τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

Από το 2010 μετά και την έγκριση Τεχνικού Δελτίου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»-ΕΠΠΕΡΑΑ προϋπολογισμού περίπου 5 εκατομμυρίων ευρώ, η διαχείριση του ΕΠΑΜΑΘ μπαίνει σε νέα πορεία. Από τότε υλοποιούνται:
• Προγράμματα Επιστημονικής Παρακολούθησης Ειδών και Τύπων Οικοτόπων (6 χερσαίοι και 4 θαλάσσιοι τύποι οικοτόπων, 9 είδη θηλαστικών, 217 είδη ορνιθοπανίδας από τα οποία 85 αναπαράγονται στο ΕΠΑΜΑΘ, 21 είδη ιχθυοπανίδας από τα οποία τα δυο ενδημικά, 27 ερπετά-12 αμφίβια, 5 ασπόνδυλα).
• Πρόγραμμα Επόπτευσης– Φύλαξης της Προστατευόμενης Περιοχής του ΕΠΑΜΑΘ. Περίπου 15.000 χιλιόμετρα κάθε χρόνο.
• Προγράμματα Ενημέρωσης – Ευαισθητοποίησης (επισκέψεις μαθητών στα δυο Κέντρα Πληροφόρησης του Φ.Δ. στο Πόρτο Λάγος, Ξάνθης και στην Κεραμωτή, Καβάλας, αλλά και επισκέψεις ενημέρωσης σε σχολικές μονάδες από το προσωπικό του Φ.Δ.).
• Πρόγραμμα Παρακολούθησης Αβιοτικών Παραμέτρων (τοποθέτηση και λειτουργία επτά τηλεμετρικών σταθμών).
• Η δημιουργία Σήμανσης Ποιότητας και συνεργασίας για προϊόντα και υπηρεσίες εντός Πάρκου.
• Η δημιουργία δικτύου Εθελοντών του Πάρκου.
• Υλοποίηση έργων όπως η μελέτη και κατασκευή τεχνητού υγροτόπου στη λ/θ Βάσσοβα, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης με την Περιφέρεια Α.Μ.Θ., η εφαρμογή πλοήγησης στο ΕΠΑΜΑΘ για κινητά τηλέφωνα, η δημιουργία έντυπου και ψηφιακού υλικού για την προβολή της περιοχής.

Εκτός από το πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΑΑ, ο Φ.Δ. συμμετείχε στην υποβολή ερευνητικών προγραμμάτων, αναζητώντας συμπληρωματικούς πόρους, αλλά και τεχνογνωσία για την καλύτερη διαχείριση του ΕΠΑΜΑΘ.

Σημαντική παράμετρος για την υλοποίηση όλων αυτών των δράσεων είναι το ανθρώπινο δυναμικού του Φορέα Διαχείρισης, που σήμερα αποτελείται από 14 άτομα (επιστημονικό, διοικητικό προσωπικό και επόπτες-ξεναγούς).

“Οι προσπάθειες κατευθύνονται πάντοτε στην ουσιαστική γνώση του προστατευταίου αντικειμένου στο Εθνικό Πάρκο Α.Μ.Θ, την εφαρμογή των διατάξεων προστασίας, την ενημέρωση των πολιτών και των χρηστών της ευρύτερης περιοχής, αλλά και την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της, στοχεύοντας τόσο στην προστασία αλλά και την ορθολογική ανάπτυξη. Στις προσπάθειες αυτές συνοδοιπόροι ήταν πλήθος φορέων και πολιτών τους οποίους και ευχαριστούμε. ” , καταλήγει το ΕΠΑΜΑΘ.