Κύριε Πρόεδρε, έρχομαι στο θέμα μου. Καταρχήν θα μου επιτρέψετε να χαιρετίσω, κύριε Υπουργέ, σαν κόμμα την απόφασή σας να αποδεχθείτε στο σύνολό τους σχεδόν τις προτάσεις που σας κάναμε εδώ και μέρες στην Επιτροπή πρώτοι εμείς.

Θα ήθελα να πω ότι έχουν συμπληρωθεί ακριβώς 99 χρόνια από τη Συνθήκη της Λοζάνης. Από τότε οι μουσουλμανικές μειονότητες στην Ελλάδα πέρασαν διάφορες φάσεις. Μόνο μία σταθερά υπήρχε, δηλαδή ότι οι μειονότητες ζούσαν πάντα ανάμεσα στις «μυλόπετρες» δύο κρατικών πολιτικών και συνήθως ήταν θύματα και των δύο.

Νομίζω, λοιπόν, ότι πρέπει να επισημάνουμε εδώ ένα αξιοσημείωτο γεγονός. Τα πολιτικά κόμματα της χώρας και ιδίως τα λεγόμενα κόμματα της εξουσίας είχαν πάντα και μουσουλμάνους Βουλευτές στη Θράκη. Και όμως κανείς ποτέ απ’ αυτούς δεν κρίθηκε ικανός για να συμμετέχει σε κυβέρνηση. Δεν υπήρξε ποτέ Έλληνας μουσουλμάνος Υπουργός, Αναπληρωτής Υπουργός ή και Υφυπουργός. Το ζήτημα ασφαλώς δεν αφορά σε αξιοκρατικά κριτήρια. Και όμως ειδικά σ’ αυτήν την περίπτωση δεν εφαρμόστηκε ποτέ ούτε καν η πάγια μέθοδος της κατανομής των κυβερνητικών θέσεων με γεωγραφικά ή ακόμα και πελατειακά κριτήρια.

Μέσα από τις διαδικασίες της διακομματικής Επιτροπής για την ανάπτυξη της Θράκης είχα επισημάνει το ζήτημα της αδικαιολόγητα περιορισμένης παρουσίας των δύο εκτός από την τουρκική μειονοτικών γλωσσών, της πομακικής και της ρομανί.

Αυτό το νομοθέτημα μπορεί και πρέπει να είναι ένα πρώτο βήμα αποκατάστασης σε αυτήν την κατεύθυνση. Μιλάμε για τη διαδικασία που προβλέπεται για τη δυνατότητα μετάφρασης -εφόσον κρίνεται αυτό αναγκαίο- από την επίσημη γλώσσα του κράτους, των πράξεων και των εγγράφων των Μουφτειών, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 147, παράγραφος 1. Εδώ προτείναμε να υπάρχει ειδική πρόβλεψη και για μετάφραση στα πομακικά και στα ρομανί. Ευτυχώς υπάρχει πια αυτή η δυνατότητα με τη σύγχρονη τεχνολογία και τα ακουστικά ηλεκτρονικά αρχεία και οφείλουμε επιτέλους να προχωρήσουμε ένα βήμα μπροστά.

Θα μπορούσε όλο αυτό το υλικό, μαζί με εκείνο της τουρκικής γλώσσας, να αναρτάται στην ιστοσελίδα της Μουφτείας. Το κόστος των ακουστικών αρχείων είναι ελάχιστο και επ’ ουδενί δεν είναι αποτρεπτικό. Όμως, πέρα από την εκπλήρωση μιας στοιχειώδους υποχρέωσης ο αντίκτυπος σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που μιλούν αυτές τις δύο γλώσσες πιστεύουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,ότι θα ήταν τεράστιος.

Πολύ σημαντικό επίσης είναι και το υλικό που υπάρχει στα έγγραφα αρχεία των Μουφτειών. Μιλάμε για το δημόσιο και το ιδιωτικό αρχείο και όλο γενικά το αρχειακό υλικό που κατέχουν. Πρόκειται για υλικό που είναι από τη φύση του πολύτιμο για τις έρευνες στις σπουδές των θεολογικών και των κοινωνικών επιστημών. Δυστυχώς θα μου επιτρέψετε να πω ότι μένει αναξιοποίητο.

Πρέπει να υπάρξει ένα πρόγραμμα, λοιπόν, ανάδειξης αυτού του ιδιαίτερα πολύτιμου υλικού σε συνεργασία με τα γενικά αρχεία του κράτους και με άμεση μετάφρασή του στα ελληνικά. Θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό επίσης και για την ελληνική γλώσσα, αλλά και τη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα να γίνει αυτή η διαδικασία. Για τον λόγο αυτό, λοιπόν, προτείναμε να προστεθεί συγκεκριμένη διάταξη για τη συνεργασία των Μουφτειών με τα γενικά αρχεία του κράτους για την προστασία, διάσωση, διατήρηση, συντήρηση, εκκαθάριση και ψηφιοποίηση, καθώς και για την άμεση μετάφραση αυτού του υλικού.

Πριν προχωρήσω στα υπόλοιπα πρέπει να σταθώ και στη διάταξη του άρθρου 147, παράγραφος 3.Αφορά στο θέμα της σφραγίδας της Μουφτείας. Χαιρόμαστε πολύ,κυρία Υπουργέ, που επανεξετάσατε τη διάταξη. Η κυρίαρχη φύση του θεσμού είναι η θρησκευτική και αυτό συμβολίζεται στην παραδοσιακή αραβική αναγραφή με την ιερή για τους μουσουλμάνους γλώσσα του κορανίου. Οι Μουφτείες μόνο παράπλευρα έχουν τις λοιπές αρμοδιότητες που τους αποδίδονται βάσει των συνθηκών και των νόμων. Δεν είναι απλώς διοικητικές υπηρεσίες της ελληνικής πολιτείας. Εδώ ίσως έστω να είναι δυνατή μια συνδυαστική λύση. Εσείς θα το βρείτε εξάλλου. Όμως εδώ είναι κρίσιμο το εξής:Θα πρέπει να δούμε τον άμεσο κίνδυνο υπονόμευσης και του θρησκευτικού αλλά και του όλου κύρους του θεσμού. Η αφαίρεση αυτή με την προτεινόμενη διαμόρφωση της σφραγίδας είναι πιθανόν να δώσει βάση αμφισβήτησης και υπονόμευσης του θεσμού σε κάθε ιδιοτελή ή κακοπροαίρετο τρίτο. Νομίζω ότι είμαι σαφής και δεν χρειάζεται να προσθέσω τίποτα άλλο.

Για τη συγκρότηση της τριμελούς άμεσης επιτροπής των κληρώσεων στο άρθρο 157, παράγραφος 3 προτείναμε να εφαρμοστεί ένα αντικειμενικό και ασφαλές κριτήριο, το κριτήριο της αρχαιότητας,σύνηθες στο ελληνικό νομοκανονιστικό πλαίσιο εξού όλο αυτό προβλέπεται και σε χριστιανικές επιτροπές.Δηλαδή πέρα από τη συμμετοχή του τοποτηρητή Μουφτή να προβλέπεται η συμμετοχή του αρχαιότερου ιμάμη και του αρχαιότερου ιεροδιδασκάλου ή της αρχαιότερης ιεροδιδασκάλισσας, διότι όπως είπε υπάρχουν και αυτές.Σημαντικό, λοιπόν, πρόβλημα χωρίς εύκολη λύση είναι και εκείνο της συμμετοχής ικανού αριθμού γυναικών στις επιτροπές που προβλέπει το νομοσχέδιο. Αρκεί να δούμε ότι ακόμα και για την ελληνική ορθόδοξη εκκλησία είναι δύσκολη η στελέχωση ανάλογων επιτροπών και με γυναίκες αφού διάκονοι, ιερείς, αρχιμανδρίτες, επίσκοποι είναι μόνο άνδρες.

Η πολιτική, κύριε Πρόεδρε και κύριε Υπουργέ είναι η τέχνη του εφικτού. Δυστυχώς.Με τις υπάρχουσες σήμερα συνθήκες η άμεση υποχρεωτική εφαρμογή κανόνων ποσόστωσης στη συγκρότηση των οργάνων των Μουφτειών μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα ήθελε να λύσει και πιθανότατα να είναι και σοβαρά αυτά τα προβλήματα.Όμως θα πρέπει να υπάρχει μια σαφής κατεύθυνση του νομοθέτη.Προτείναμε, λοιπόν, να προβλέπεται ρητά η τήρηση της αρχής της κατά το δυνατόν μεγαλύτερης συμμετοχής των γυναικών και χαιρετίζουμε, κυρία Υπουργέ και εδώ την αποδοχή της πρότασής μας.

Γι’ αυτό, λοιπόν, λέω κυρία Υπουργέ ότι η πολιτεία πρέπει να δημιουργήσει ένα κατάλληλο πλαίσιο, αλλά και τις πραγματικές συνθήκες, έτσι ώστε η παρουσία των γυναικών σε αυτές τις επιτροπές να μπορεί να γίνεται όσο μπορεί περισσότερο και μεγαλύτερη.Γι’ αυτόν τον λόγο προτείνουμε επίσης να δοθεί η δυνατότητα μέσω υποτροφιών για τις σπουδές ιεροδιδασκάλων και ιεροδιδασκαλισσών και να υπάρξει εκεί ενισχυμένη ποσόστωση για τις γυναίκες.Αυτό πρέπει να ξεκινήσει άμεσα,για την ακρίβεια έπρεπε να έχει ξεκινήσει από πολύ πριν.

Πέρα από το σημαντικό ζήτημα της συμμετοχής γυναικών σε επιτροπές υπάρχει και η ανάγκη προστασίας της θέσης της γυναίκας, ιδιαίτερα μάλιστα όσον αφορά στην αντιμετώπιση περιστατικών καθημερινής χρήσης ή και εξάρτησης της βίας εναντίον των γυναικών. Σε αυτήν την κατεύθυνση πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητη η στελέχωση των Μουφτειών και με γυναικείο προσωπικό.Μάλιστα θα μπορούσαν να έχουν και αντίστοιχη εξειδίκευση που μπορεί να αποκτηθεί μέσα από την οργάνωση σεμιναρίων.

Τέλος, κύριε Πρόεδρε, θα κλείσω με μια τελευταία διαπίστωση.Το δίκαιο γεννήθηκε και υπάρχει -θεωρητικά τουλάχιστον- για την προστασία των αδυνάμων. Είναι σύμπτωμα εκτροπής η σημερινή κατάσταση όπου αντίθετα κυριαρχούν οι μηχανισμοί νομοθετικής ενίσχυσης των ισχυρών.Δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπάρχει επιλεκτική υποστήριξη του δικαίου «alacarte»στα ελληνικά. Αυτό ισχύει και για το εθνικό και για το διεθνές δίκαιο, ισχύει και για μια συνθήκη, όπως είναι αυτή της Λωζάνης. Δεν είναι δυνατόν ό,τι μας βολεύει να το δεχόμαστε και ό,τι δεν μας βολεύει να το καταπατάμε. Ούτε είναι βέβαια μέτρο πατριωτισμού η περιθωριοποίηση των μουσουλμάνων Ελλήνων συμπολιτών μας.Αυτά ανήκουν σε ένα πλαίσιο αδιέξοδων και επιβλαβών -για όλους- πολιτικών παρανοήσεων και ιστορικών παρεξηγήσεων. Εξάλλου στον πατριωτισμό μας επαφίεται και το πιο δύσκολο έργο στην ιστορία μας,η τήρηση του Συντάγματος.

Εμείς, κυρία Υπουργέ, σε αυτό θα είμαστε θετικοί.

Ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΜέΡΑ25)