Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Σε μία διχασμένη κοινωνία, όπως αυτή της ΠΓΔΜ, οι πολίτες κλήθηκαν να απαντήσουν στο ερώτημα “Είστε υπέρ της συμμετοχής στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ με αποδοχή της συμφωνίας μεταξύ των Σκοπίων (Δημοκρατία της Μακεδονίας) και της Ελλάδας;”.

Κάποιοι από τους κατοίκους της ΠΓΔΜ βλέπουν στην συμφωνία των Πρεσπών την απώλεια της εθνικής τους ταυτότητας και άλλοι την λύση σε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα.

Το τελικό αποτέλεσμα επιβεβαιώνει τις τάσεις που ανέδειξαν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις και σίγουρα δεν αποτελεί έκπληξη για τους γνώστες των βαλκανικών εξελίξεων, οι οποίοι και εκτιμούν ότι το διεξαχθέν δημοψήφισμα δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μία σφυγμομέτρηση της δυναμικής που αναπτύσσεται στα πλαίσια του ιδιότυπου engineering της νέας βαλκανικής χαρτογράφησης.Για αυτό τον λόγο άλλωστε το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση των Σκοπίων είχε προσπαθήσει να δώσει έμφαση στον συμβουλευτικό ρόλο του δημοψηφίσματος.

Οι εξελίξεις στα Σκόπια, πρέπει να συνερμηνευθούν με την γενικότερη (γεω)πολιτική εικόνα των Βαλκανίων και τα επιμέρους ζητήματα του Κοσσυφοπεδίου, της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, των διεθνών ανταγωνισμών που αναπτύσσονται στην βαλκανική ενδοχώρα αλλά και την “απειλή” των νέων πολιτικών ελίτ. Ταυτόχρονα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι σχέσεις των κυβερνητικών εταίρων και στις δύο χώρες, η δυνατότητα διοχέτευσης ή παροχέτευσης της όποιας εθνικής δυσαρέσκειας καθώς και οι προοπτικές βιωσιμότητας των κυβερνητικών σχημάτων σε Αθήνα και Σκόπια.

Με καταμετρημένο το 97% των ψήφων, υπέρ της συμφωνίας για το ονοματολογικό τάχθηκε το 91,37% των ψηφισάντων, ενώ το «Όχι» συγκέντρωσε μόλις το 5,64%. Το «Ναι» επικράτησε σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες. Η συμμετοχή σύμφωνα με στοιχεία από το 85,71% των εκλογικών τμημάτων ήταν 36,11%. Μη έγκυρο είναι 2,94%.

Σύμφωνα με τα έως τώρα επίσημα αποτελέσματα η συμμετοχή ανήλθε στο 36,27%, σαφώς κάτω από το όριο που προβλέπει το Σύνταγμα ώστε η ψηφοφορία να είναι έγκυρη.

Στις κάλπες προσήλθαν σχεδόν 623 χιλιάδες ψηφοφόροι, τη στιγμή που η κυβέρνηση χρειαζόταν να λάβουν μέρος περίπου 900 χιλιάδες άτομα.

Η προσέλευση των ψηφοφόρων στο δημοψήφισμα είναι 36,6 % εκτίμησε η Ένωση Πολίιτών MOST κατά τη συνέντευξη Τύπου το βράδυ.. Ο εκτελεστικός διευθυντής της Ένωσης Ντάρκο Αλέξοφ είπε ότι μεταξύ των εγκύρων ψηφοδελτίων, το 94,2% ήταν «NΑΙ» και το 5,8% «ΟΧΙ» με περιθώριο σφάλματος +/- 0-3%. Δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της ημέρας στην ελεύθερη τηλεφωνική γραμμή 080 080 080 οι πολίτες ανέφεραν συχνότερα ότι δεν μπορούσαν να ασκήσουν το δικαίωμα ψήφου επειδή δεν ήταν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους.

Η προκαταρκτική αξιολόγηση του δημοψηφίσματος θα ανακοινωθεί από την Ένωση πολιτών MOST σε συνέντευξη Τύπου σήμερα.Η Ένωση Πολιτών MOST παρακολούθησε τη σημερινή ψηφοφορία με περισσότερους από 1.500 παρατηρητές.

Σε 1.160 εκλογικά κέντρα, που επιλέχθηκαν σύμφωνα με τυχαίο και αντιπροσωπευτικό δείγμα, αναπτύχθηκαν παρατηρητές, οι οποίοι κάλυπταν το 33% του συνολικού αριθμού των εκλογικών κέντρων.

Μεγαλύτερη η συμμετοχή στις αλβανικές περιοχές.

Σε χαμηλά επίπεδα κινήθηκε η συμμετοχή στο δημοψήφισμα για την συμφωνία των Πρεσπών, η οποία στις 13:00 (14:00 ώρα Ελλάδος) είχε αγγίξει σχεδόν το 16%, σύμφωνα με την Κρατική Εκλογική Επιτροπή.

Τα υψηλότερα ποσοστά έχουν καταγραφεί στα Σκόπια, όπου η συμμετοχή στους περισσότερους δήμους έχει ξεπεράσει το 20%. Την υψηλότερη προσέλευση στη χώρα έχει προς το παρόν το εκλογικό κέντρο του Κέντρου (26,29%).

Επίσης, υψηλότερη συμμετοχή παρατηρείται στα Βορειοανατολικά της χώρας, στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Στην Κρίβα Πάλανκα το ποσοστό έχει φτάσει το 22%.

Στην πατρίδα του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, Στρούμιτσα, η συμμετοχή άγγιξε ως τώρα 17%. Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν σε μικρότερα και πιο επαρχιακά σημεία της χώρα και κινούνται έως και 6-9%.

Η συμμετοχή στις αλβανικές περιοχές της ΠΓΔΜ ήταν οριακά υψηλότερη απ’ ότι στις υπόλοιπες περιοχές δείχνουν τα στοιχεία από την εφορευτική επιτροπή του δημοψηφίσματος . Μέχρι τώρα, συνήθως η συμμετοχή στις αλβανικές περιοχές ήταν 10% χαμηλότερη.

Το ποσοστό του ΝΑΙ σε πολλές αλβανικές περιοχές υπερβαίνει το 95%, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές είναι λίγο κάτω από το 90%..

Στα Σκόπια, τις επόμενες μέρες το στρατόπεδο του «ΝΑΙ» θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει την υποστήριξη των δύο τρίτων στη Βουλή για να μπορέσει να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται για την υιοθέτηση του νέου ονόματος. Η κυβερνητική πλειοψηφία και αντιπολιτευόμενοι βουλευτές που τάσσονται υπέρ της συμφωνίας αριθμούν συνολικά 71 βουλευτές επί συνόλου 120, εννέα λιγότεροι από τους 80 που χρειάζονται για την κύρωση της συμφωνίας.

Αν δεν συγκεντρωθούν αυτοί οι 80 ο Ζάεφ ανακοίνωσε ότι θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠ.ΕΞ. η Ελλάδα παρακολουθεί στενά και με την πρέπουσα απόσταση τις εξελίξεις στην φίλη χώρα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Παραμένει δε, δεσμευμένη στη συμφωνία των Πρεσπών.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, συμβουλευτικό και όχι τμήμα των δεσμευτικών όρων της συμφωνίας των Πρεσπών, είναι αντιφατικό. Μεγάλη υπεροχή του «Ναι», χωρίς, όμως, την αντίστοιχη συμμετοχή. Μεγάλο τμήμα της κοινωνίας της γείτονος χώρας στήριξε τη συμφωνία. Όμως ένα σημαντικό τμήμα την αντιμετώπισε με σκεπτικισμό. Η Ελλάδα σέβεται τις επιλογές των πολιτών της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας θεωρεί, γενικότερα, ότι το κλίμα εθνικισμού και καχυποψίας, οι καθημερινές πλαστές ειδήσεις και ο άκρατος φανατισμός δεν επιτρέπουν δυστυχώς να γίνει μια νηφάλια αποτίμηση για τα μεγάλα οφέλη της συμφωνίας και εμποδίζουν την αναγκαία αλληλοκατανόηση των λαών και την ανάπτυξη της συνεργασίας τους.

Οι ακραίοι και επιθετικοί εθνικισμοί στην περιοχή μας, η ανευθυνότητα έναντι του μέλλοντος της περιοχής, ο εγκλωβισμός σε στερεότυπα αλυτρωτισμού, ενώ η ιστορία πρέπει να είναι σχολείο και όχι φυλακή, δεν δίνουν προοπτική στην περιοχή γενικότερα.

Αυξάνει η αναγκαιότητα ισότιμης συνεργασίας στην περιοχή, κυριαρχίας του πολιτισμού του δημοκρατικού διαλόγου, της κουλτούρας της συνεννόησης και των δίκαιων συμβιβασμών. Οι ενστάσεις έναντι της συμφωνίας των Πρεσπών αποδείχτηκαν αναληθείς και λανθασμένες.

Τα επόμενα βήματα απαιτούν νηφαλιότητα από όλες τις πλευρές ανεξαιρέτως, ώστε η θετική δυναμική της Συμφωνίας των Πρεσπών να διαφυλαχθεί.

Ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος παρακολουθεί με αυξημένο ενδιαφέρον τις κρίσιμες εξελίξεις, με κορυφαία το σημερινό δημοψήφισμα, στα Σκόπια ως προς την πορεία της συμφωνίας των Πρεσπών. Όπως επισήμαιναν κάποιοι εξ αυτών στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενδεχόμενη επικράτηση του ΝΑΙ και υπερψήφιση στη συνέχεια των συνταγματικών τροποποιήσεων, «θα απογειώσει» το ήδη καλό (και) για τους Έλληνες επενδυτικό κλίμα.

Η Ελλάδα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος επενδυτής στην ΠΓΔΜ μετά την Γερμανία. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία σήμερα δραστηριοποιούνται γύρω στις τετρακόσιες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων παρέχοντας είκοσι με είκοσι πέντε χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η κυβέρνηση Ζάεφ προσδοκά σε περαιτέρω εντατικοποίηση της διμερούς συνεργασίας στον επενδυτικό τομέα γεγονός που υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Ζάεφ σε συνάντηση που είχε στις αρχές της εβδομάδα στην Γευγελή με Έλληνες επιχειρηματίες που έχουν επενδύσει ήδη στην χώρα του και άλλους που ενδιαφέρονται να το κάνουν και συμμετείχαν στην σύσκεψη.

Μιλώντας στους επιχειρηματίες ο κ. Ζάεφ είπε ότι «μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών οι αριθμοί δείχνουν ότι η επιχειρηματική κοινότητα ακολουθεί την τάση αύξησης της φιλίας και της εμπορικής σχέσης μεταξύ των δυο πλευρών».

Ο κ. Ζάεφ τόνισε πως «η φιλία ανοίγει νέες προοπτικές στην οικονομία» και ανέφερε ότι τους πρώτους εφτά μήνες του 2018 οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας ανήλθαν σε 489.000.000 ευρώ εμφανίζοντας αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη του 2017, όταν ανέρχονταν στα 419.000.000 ευρώ.

Κατά τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ, το έργο του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ των δύο χωρών και τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας αναμένεται να δώσουν ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων από τις δυο πλευρές. Εν τω μεταξύ, στα μέσα της εβδομάδας εγκαινιάστηκε στην Γευγελή ο βιολογικός σταθμός της πόλης, έργο που χρηματοδοτήθηκε από την Ελλάδα, την ΠΓΔΜ και την Ελβετία. Με την λειτουργία της μονάδας απαλλάσσονται τα νερά του Αξιού ποταμού που μέχρι τώρα επιβαρύνονταν περιβαλλοντικά από τα αστικά λύματα της πόλης.

Ο κ. Ζάεφ μιλώντας στην σχετική εκδήλωση ευχαρίστησε την Ελλάδα για την συνδρομή τους στην κατασκευή του έργου που όπως είπε είναι «μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας» ενώ ο πρέσβης της Ελλάδας στα Σκόπια, Δημήτρης Γιαννακάκης δήλωσε:

«Ως γειτονική χώρα το ενδιαφέρον μας για την ποιότητα των υδάτων του ποταμού Αξιού είναι μεγάλο και γι αυτό είμαστε έτοιμοι να εξασφαλίσουμε τεχνική βοήθεια για τη διαχείριση των νερών και την διατήρηση του περιβάλλοντος, τηρώντας τις προδιαγραφές και τους κανονισμούς της ΕΕ. Πιστεύουμε πως η υλοποίηση του έργου αυτού μπορεί να αποτελέσει δείκτη για το πώς η κοινή γνώμη μπορεί να είναι επωφελής και για τις δυο χώρες».