Το μήνυμα πως η Ελλάδα με συνέπεια, εδώ και δύο δεκαετίες, υποστηρίζει την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, έστειλε από την Πρίστινα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας. «Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη παραμένει σταθερή στη δέσμευση αυτή. Και έχουμε αναλάβει αρκετές πρωτοβουλίες προς τούτο» επισήμανε ο Νίκος Δένδιας σε δήλωσή του μετά τη συνάντηση με την αναπληρώτρια πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών και Διασποράς, Ντονίκα Γκερβάλα-Σβαρζ.

   Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Δένδιας εξέφρασε τη σθεναρή υποστήριξη της χώρας μας για τη διοργάνωση της πρώτης διακυβερνητικής διάσκεψης με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, το συντομότερο δυνατό, ιδανικά μέσα σε αυτόν τον μήνα.

   Επίσης, υπογράμμισε πως η Ελλάδα διασφάλισε ότι το ζήτημα των Δυτικών Βαλκανίων παραμένει ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ και εξήγησε: «Το κάνουμε αυτό, όχι από ίδιον όφελος, αλλά βάσει της σταθερής πεποίθησης ότι αυτή η περιοχή πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε άλλες δυνάμεις να υπονομεύσουν την εύθραυστη σταθερότητα της περιοχής μας, προσπαθώντας να δημιουργήσουν σφαίρες επιρροής ή να εδραιωθούν επικαλούμενοι πολιτιστικούς, ιστορικούς ή θρησκευτικούς συσχετισμούς. Με λίγα λόγια, πιστεύουμε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην Ευρώπη και πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ΕΕ».

   Αναφερόμενος στη σημερινή του επίσκεψη στην Πρίστινα, επισήμανε πως υπογραμμίζει τη βούληση για περαιτέρω προώθηση των σχέσεων. Ειδικότερα, ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, εξηγώντας πως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σήμερα, συνοδεύεται από τον υφυπουργό Κώστα Φραγκογιάννη, ο οποίος είναι αρμόδιος για τις Διεθνείς Οικονομικές και Εμπορικές Σχέσεις, «από τον οποίο ζήτησα να ενεργήσει με στόχο πρακτικά σχετικά βήματα στις σχέσεις μας».

   «Έχουμε ήδη σημαντική παρουσία εδώ, αλλά πιστεύουμε ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια για περαιτέρω ενίσχυσή της, καθώς και πολλοί τομείς με σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης. Αυτοί περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις υποδομές, τα γεωργικά προϊόντα και τις μεταφορές» προσέθεσε.

   Επιπλέον, υπογράμμισε, ανοίγεται ένα ευρύ φάσμα συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας. «Πιστεύουμε ότι ολόκληρα τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να συνδεθούν με τον Διαδριατικό Αγωγό, μέσω διασυνδετήριων αγωγών φυσικού αερίου. Θα μπορούσαμε επίσης να παράσχουμε υποστήριξη και τεχνογνωσία για τη μείωση της εξάρτησης από τον λιγνίτη και την επέκταση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» σημείωσε.

   Ένας άλλος τομέας στον οποίο η Ελλάδα αποδίδει μεγάλη σημασία είναι οι πολιτιστικές σχέσεις, σημειώνοντας ότι υπάρχουν τεράστιες ανεκμετάλλευτες δυνατότητες.

   Περαιτέρω, ανέφερε πως η Ελλάδα τάσσεται σταθερά υπέρ της ελευθέρωσης των θεωρήσεων των Κοσοβάρων, καθώς έχουν εκπληρωθεί τα κριτήρια που ορίζονται στον σχετικό οδικό χάρτη. «Έχουμε ταχθεί ανοιχτά υπέρ αυτού στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών [της ΕΕ] και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε ως προς τα θέματα αυτά» διαβεβαίωσε και προσέθεσε πως «εκτιμούμε ιδιαιτέρως τις προσπάθειές σας στους τομείς του κράτους δικαίου, της δημόσιας διοίκησης και της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, παρά την έλλειψη πόρων. Είμαστε εδώ για να σας βοηθήσουμε, αν το επιθυμείτε».

   Στο πλαίσιο αυτό, εξέφρασε την εκτίμηση του για το έργο που επιτελεί η η «EULEX Kosovo», στην οποία υπηρετούν αρκετοί Έλληνες την περίοδο αυτή, τους οποίους συνάντησε στο τέλος της επίσκεψής του στην Πρίστινα. Όπως ανέφερε σε ανάρτησή του στο Twitter, με τον κ. Φραγκογιάννη συναντήθηκε με Έλληνες υπαλλήλους οι οποίοι υπηρετούν σε διεθνείς οργανισμούς.

   Ακολούθως, επισήμανε πως η Ελλάδα ακολουθεί μια εποικοδομητική προσέγγιση όσον αφορά το Κόσοβο, σύμφωνα με την ουδέτερη ως προς το καθεστώς “status neutral” προσέγγιση της ΕΕ και συμπλήρωσε απευθυνόμενος στην Ντονίκα Γκερβάλα-Σβαρζ: «Λειτουργεί “Γραφείο Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων του Κοσόβου” στην Αθήνα από το 2019, αλλά όπως είχατε την καλοσύνη να σημειώσετε, πρόσφατα, προχωρήσαμε στην ενίσχυση της συνεργασίας και στη διευκόλυνση της λειτουργίας αυτού του Γραφείου, το οποίο αναβαθμίστηκε σε “Γραφείο Συμφερόντων του Κοσόβου στην Αθήνα”. Και ελπίζουμε ότι αυτό θα επιτρέψει στο Γραφείο να διευρύνει τις επαφές του με την Ελλάδα».

   Παράλληλα, ο Νίκος Δένδιας εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή του στη συνέχιση του Διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας και απηύθυνε εκ νέου την παρότρυνση σε όλα τις εμπλεκόμενες πλευρές να εντείνουν τις προσπάθειές τους, προκειμένου να βρεθεί μια νομικά δεσμευτική και βιώσιμη λύση. Μια τέτοια λύση θα επιτύχει να σταθεροποιήσει ολόκληρη την περιοχή, καθώς και να τη φέρει πιο κοντά στην ευρωπαϊκή οικογένεια, σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών και διατηρεί τακτική επαφή με τον Ειδικό Εκπρόσωπο της ΕΕ Μίροσλαβ Λάιτσακ. «Η Ελλάδα στηρίζει ενεργά όλες τις προσπάθειές του» διαμήνυσε.

   Τέλος, υπογράμμισε τη δέσμευση της Ελλάδας στη μακροβιότερη επιχείρηση του ΝΑΤΟ, την KFOR, διαβεβαίωσε πως θα συνεχίσει να την υποστηρίζει για να εκπληρώνει την εντολή της με δίκαιο και αμερόληπτο τρόπο και προσέθεσε πως «η θέση μας είναι ότι οιαδήποτε τυχόν τροποποίησή της θα πρέπει να έχει γνώμονα τις προϋποθέσεις και όχι ημερολογιακές παραμέτρους».

Δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, μετά το πέρας της συνάντησής του με την Υπουργό Εξωτερικών Donika Gërvalla-Schwarz (Πρίστινα, 04.06.2021)

«Αγαπητή φίλη Donika,

Επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για την ευγενική σας φιλοξενία σήμερα εδώ στην Πρίστινα. Επιστρέφω εδώ μόλις λίγους μήνες μετά την προηγούμενή μου επίσκεψη, πράγμα που υπογραμμίζει την βούληση για περαιτέρω προώθηση των σχέσεων. Επιτρέψτε μου να τονίσω ότι επιθυμούμε τη διεύρυνση των οικονομικών και εμπορικών μας σχέσεων. Είμαστε κοντά [γεωγραφικά].

Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σήμερα, συνοδεύομαι από τον Υφυπουργό Κώστα Φραγκογιάννη, αρμόδιο για τις Διεθνείς Οικονομικές και Εμπορικές σχέσεις, από τον οποίο ζήτησα να ενεργήσει με στόχο πρακτικά σχετικά βήματα στις σχέσεις μας.

Έχουμε ήδη σημαντική παρουσία εδώ, αλλά πιστεύουμε ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια για περαιτέρω ενίσχυσή της, καθώς και πολλοί τομείς με σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης. Αυτοί περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις υποδομές, τα γεωργικά προϊόντα και τις μεταφορές.

Επιπλέον, ανοίγεται ένα ευρύ φάσμα συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας, με ενίσχυση της ασφάλειας και της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας. Πιστεύουμε ότι ολόκληρα τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να συνδεθούν με τον Υπερ-Αδριατικό Αγωγό (TAP), μέσω διασυνδετήριων αγωγών φυσικού αερίου. Θα μπορούσαμε επίσης να παράσχουμε υποστήριξη και τεχνογνωσία για τη μείωση της εξάρτησης από τον λιγνίτη και την ενίσχυση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση οδεύει η ανθρωπότητα, γιατί πρέπει να προστατεύσουμε το περιβάλλον μας.

Ένας άλλος τομέας, στον οποίο αποδίδουμε μεγάλη σημασία και τον συζητήσαμε μεταξύ μας και όπου υπάρχουν τεράστιες ανεκμετάλλευτες δυνατότητες, είναι οι πολιτιστικές μας σχέσεις. Πρέπει να επιδιώξουμε πρόοδο και σε αυτόν τον τομέα.

Η παρουσία μου εδώ στέλνει, επίσης, ένα επιπλέον μήνυμα. Η Ελλάδα με συνέπεια, εδώ και δύο δεκαετίες, υποστηρίζει την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Η κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη παραμένει σταθερή στη δέσμευση αυτή. Και έχουμε αναλάβει αρκετές πρωτοβουλίες προς τούτο. Υποστηρίζουμε σθεναρά τη διοργάνωση της πρώτης διακυβερνητικής διάσκεψης με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, το συντομότερο δυνατό, ιδανικά μέσα σε αυτόν τον μήνα.

Διασφαλίσαμε, επίσης, ότι το ζήτημα των Δυτικών Βαλκανίων παραμένει ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ. Το κάνουμε αυτό, όχι από ίδιον όφελος, αλλά βάσει της σταθερής πεποίθησής μας ότι αυτή η περιοχή πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε άλλες δυνάμεις να υπονομεύσουν την εύθραυστη σταθερότητα της περιοχής μας, προσπαθώντας να δημιουργήσουν σφαίρες επιρροής ή να εδραιωθούν επικαλούμενοι πολιτιστικούς, ιστορικούς ή θρησκευτικούς συσχετισμούς. Με λίγα λόγια, πιστεύουμε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην Ευρώπη και πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ΕΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο, τασσόμαστε σταθερά υπέρ της απελευθέρωσης των θεωρήσεων για σας, καθώς έχετε εκπληρώσει τα κριτήρια που ορίζονται στον σχετικό Οδικό Χάρτη.

Έχουμε ταχθεί ανοιχτά υπέρ αυτού στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών [της ΕΕ] και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε ως προς τα θέματα αυτά.

Εκτιμούμε ιδιαιτέρως τις προσπάθειές σας στους τομείς του κράτους δικαίου, της δημόσιας διοίκησης και της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, παρά την έλλειψη πόρων. Είμαστε εδώ για να σας βοηθήσουμε, εάν το επιθυμείτε.

Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμούμε το έργο που επιτελεί η «EULEX Kosovo», στην οποία υπηρετούν αρκετοί Έλληνες την περίοδο αυτή. Θα συναντηθώ μαζί τους κατά την ολοκλήρωση της παρουσίας μου εδώ.

Γνωρίζετε πολύ καλά ότι η Ελλάδα ακολουθεί μια εποικοδομητική προσέγγιση όσον αφορά το Κόσοβο, σύμφωνα με την ουδέτερη ως προς το καθεστώς “status neutral” προσέγγιση της ΕΕ.

Λειτουργεί “Γραφείο Εμπορίου και Οικονομικών Υποθέσεων του Κοσόβου” στην Αθήνα από το 2019, αλλά όπως είχατε την καλοσύνη να σημειώσετε, πρόσφατα, προχωρήσαμε στην ενίσχυση της συνεργασίας και στη διευκόλυνση της λειτουργίας αυτού του Γραφείου, το οποίο αναβαθμίσθηκε σε «Γραφείο Συμφερόντων του Κοσόβου στην Αθήνα». Και ελπίζουμε ότι αυτό θα επιτρέψει στο Γραφείο να διευρύνει τις επαφές του στην Ελλάδα.

Είναι σαφές –και το είπαμε και κατ’ ιδίαν– ότι υποστηρίζουμε πλήρως τη συνέχιση του Διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας. Δράττομαι αυτής της ευκαιρίας, της παρουσίας μου εδώ σήμερα, για να καλέσω, για άλλη μια φορά, όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να εντείνουν τις προσπάθειές τους, προκειμένου να βρεθεί μια νομικά δεσμευτική και βιώσιμη λύση. Μια τέτοια λύση θα επιτύχει να σταθεροποιήσει ολόκληρη την περιοχή, καθώς και να τη φέρει πιο κοντά στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Διατηρώ τακτική επικοινωνία με τον αγαπητό μου φίλο και πρώην συνάδελφό μου, τον Ειδικό Εκπρόσωπο της ΕΕ, Miroslav Lajčák. Η Ελλάδα στηρίζει ενεργά όλες τις προσπάθειές του.

Τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω τη δέσμευση της Ελλάδας στην μακροβιότερη επιχείρηση του ΝΑΤΟ, την KFOR. Θα συνεχίσουμε να την υποστηρίζουμε προκειμένου να εκπληρώνει την εντολή της με δίκαιο και αμερόληπτο τρόπο. Η θέση μας είναι ότι οιαδήποτε τυχόν τροποποίησή της θα πρέπει να έχει γνώμονα τις προϋποθέσεις και όχι ημερολογιακές παραμέτρους.

Με αυτά τα λόγια, αγαπητή Donika, επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω και πάλι για την πολύ ευγενική σας φιλοξενία. Χαίρομαι πολύ που βρίσκομαι σήμερα στην Πρίστινα. Σας ευχαριστώ πολύ.»