Οι αισιόδοξες νότες που διάνθιζαν το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά είναι η μία οπτική με την οποία αντιμετωπίζει τη νέα χρονιά το κυβερνητικό επιτελείο. Οι προκλήσεις του 2014, ωστόσο, για τον κυβερνητικό συνασπισμό είναι τόσο πολλές και τόσο μεγάλες που οι ελπίδες της ανάκαμψης μετά δυσκολίας κρύβουν τους φόβους της αποσταθεροποίησης που ελλοχεύουν και υποχρέωσαν τον κ. Σαμαρά και τους βασικούς του συνεργάτες να βρίσκονται σε εγρήγορση και να πραγματοποιούν συσκέψεις ακόμα και στη διάρκεια των εορτών.

Οι 20 εβδομάδες που μας χωρίζουν από τις κάλπες του Μαΐου και τη δίδυμη αναμέτρηση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Ευρωβουλή κρύβουν αρκετές ευκαιρίες, αλλά και πολλές παγίδες για τη συγκυβέρνηση και την επιδίωξή της να διατηρήσει τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων και να αποφασίσει εκείνη τον χρόνο της επόμενης μεγάλης δοκιμασίας, που είναι οι βουλευτικές εκλογές, τις οποίες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν κατά νου όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Σε αυτή τη συγκυρία, πρώτο μέλημα για τον πρωθυπουργό και τους συνεργάτες του είναι η ταχεία ολοκλήρωση των μαραθώνιων διαβουλεύσεων με την τρόικα που διαρκούν ουσιαστικά από τις αρχές του φθινοπώρου. Στο Μέγαρο Μαξίμου προετοιμάζονται για ένα γρήγορο ντεμαράζ με τους εκπροσώπους των εταίρων και πιστωτών μας, τέτοιο που, έστω και στο photo finish, να οδηγήσει το Εurogroup, το οποίο είναι προγραμματισμένο να συνεδριάσει στις 27 Ιανουαρίου, στην απόφαση να εκταμιευτούν οι εναπομείνασες δόσεις της τρέχουσας δανειακής σύμβασης.

Αιφνιδιασμός
Αν επιβεβαιωθεί το καλό αυτό σενάριο, τότε οι προοπτικές που διανοίγονται για την κυβέρνηση είναι ευοίωνες, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση η τρόικα θα αποχωρήσει από την Ελλάδα και δεν θα επιστρέψει πριν από το καλοκαίρι, προλειαίνοντας το έδαφος για μια αρκετά ανέφελη προεκλογική περίοδο για τον κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος θα μπορεί έτσι να θέσει ως βασικό διακύβευμα της επικείμενης ευρωκάλπης την προετοιμασία της χώρας για τη μεταμνημονιακή περίοδο.

Οι εκκρεμότητες που υπάρχουν, ωστόσο, είναι πολλές και υποχρεώνουν το κυβερνητικό επιτελείο να προετοιμάζεται και για το απευκταίο κακό σενάριο που είναι η παράταση των διαβουλεύσεων με την τρόικα και μετά τον Ιανουάριο, ενδεχόμενο το οποίο, αν συνδυαστεί με επιμονή για νέα μέτρα, εκτιμάται ότι θα διαταράξει την ατμόσφαιρα και θα προκαλέσει κλίμα κοινωνικής και πολιτικής αποσταθεροποίησης.

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης αφενός να ψηφιστεί ο κρατικός προϋπολογισμός του 2014 χωρίς την έγκριση της τρόικας και αφετέρου να νομοθετήσει μονομερώς την παράταση του μειωμένου ΦΠΑ στην εστίαση, το πάγωμα των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία των οικονομικά αδύναμων δανειοληπτών, καθώς και τη μείωση των προσδοκώμενων εσόδων από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων, μετά τις αλλαγές που επήλθαν για να καμφθούν οι αντιδράσεις των κυβερνητικών βουλευτών, έχουν αυξήσει την απόσταση που χώριζε τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης από εκείνες των τροϊκανών για το ύψος του δημοσιονομικού κενού. Παρά ταύτα, το κυβερνητικό επιτελείο θα επιμένει στη θέση του ότι το κενό είναι κατά πολύ μικρότερο από το 1,2 δισ. ευρώ, που φέρεται να είναι η τελευταία εκτίμηση των εκπροσώπων των πιστωτών μας. Και μπορεί να καλυφθεί με τις συνέπειες που θα επιφέρουν οι διαρθρωτικές αλλαγές και η ανάκαμψη της οικονομίας, σε συνδυασμό με τον στόχο που θέτει το οικονομικό επιτελείο για έξοδο στις αγορές από το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Η φράση του πρωθυπουργού «το 2014 η Ελλάδα θα βγει ξανά στις αγορές, θα αρχίσει να γίνεται μια φυσιολογική χώρα όπως όλες οι άλλες» είναι ενδεικτική των προσδοκιών που καλλιεργούνται στο Μέγαρο Μαξίμου.

«Τη νέα χρονιά το ελληνικό χρέος θα ανακηρυχθεί και επίσημα βιώσιμο, χωρίς δηλαδή ανάγκη νέου δανεισμού και χωρίς νέα μνημόνια», τόνισε ο πρωθυπουργός που επέμεινε ότι «αφήσαμε πίσω μας τα χειρότερα». Αξιοποιώντας την ελληνική προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ενωση που μόλις ξεκινά και έχοντας ως βασικό επιχείρημα την επίτευξη του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα, οι κυβερνητικοί επιτελείς ευελπιστούν ότι, εφόσον ολοκληρωθούν ομαλά οι διαβουλεύσεις αυτού του μήνα με την τρόικα, τον Απρίλιο, οπότε θα επικυρωθούν επισήμως τα στοιχεία για την καλύτερη του αναμενόμενου πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμό του 2013, ανοίγει ο δρόμος για να δοθεί ένα ισχυρό μήνυμα για την ελάφρυνση των βαρών του ελληνικού δημοσίου χρέους.

Βουλευτές – τριπλή κάλπη
Αν και οι τελικές αποφάσεις για το καίριο ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους δεν αναμένεται να ληφθούν πριν από το προσεχές φθινόπωρο, καθώς ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ενωση μπαίνει σιγά-σιγά σε προεκλογική περίοδο εν όψει των ευρωεκλογών και τα όργανά της θα είναι υπηρεσιακά, το μήνυμα του Απριλίου εκτιμάται ότι θα είναι καθοριστικό για τις μετέπειτα εξελίξεις, σε βαθμό που ορισμένοι να μην αποκλείουν ότι μπορεί να βαρύνει αποφασιστικά και σε μια ενδεχόμενη απόφαση της κυβέρνησης να μετατρέψει σε τριπλή την κάλπη του Μαΐου.
«Το momentum τον Απρίλιο θα είναι θετικό για να κληθούν οι πολίτες να αποφασίσουν για την κυβέρνηση που θα διαχειριστεί τις τύχες της χώρας μετά το τέλος του μνημονίου», λένε οι υποστηρικτές του σεναρίου της τριπλής κάλπης. Διατυπώνεται, ωστόσο, σοβαρός αντίλογος σύμφωνα με τον οποίο ο πειρασμός της προκήρυξης βουλευτικών εκλογών με πρωτοβουλία της κυβέρνησης μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, καθώς στο ευρύτερο κλίμα απαξίωσης της πολιτικής, η συνήθως «χαλαρή» ψήφος των ευρωεκλογών μπορεί να εκφραστεί και στην κάλπη των βουλευτικών εκλογών. Επισημαίνουν, επιπλέον, τα μεγάλα τεχνικά ζητήματα που μπορεί να ανακύψουν με τα πολλά ψηφοδέλτια, αφού θα ψηφίζουμε ταυτόχρονα για τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες, που δεν θα έχουν εκλεγεί από τον πρώτο γύρο των τοπικών εκλογών, στις 18 Μαΐου, καθώς και για τους βουλευτές, οι οποίοι θα θέλουν και σταυρό προτίμησης, αλλά και τους ευρωβουλευτές που εκλέγονται με λίστα. Επισήμως, η κυβέρνηση διατυμπανίζει με κάθε ευκαιρία ότι οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν το 2016 και απορρίπτει τη σεναριολογία του εκλογικού αιφνιδιασμού, που, όπως υποστηρίζουν επιτελείς της, «διακινείται από την αντιπολίτευση η οποία επενδύει στην αστάθεια για να αποκομίσει οφέλη και να δημιουργήσει προσδοκίες στα στελέχη και στους φανατικούς οπαδούς της». Οι ίδιοι, πάντως, επιτελείς αναγνωρίζουν ότι ο δρόμος ως την ολοκλήρωση της θητείας της σημερινής Βουλής είναι σπαρμένος με πολλά εμπόδια και αρκετούς αστάθμητους παράγοντες. Ενας από αυτούς είναι η χωρίς προηγούμενο βουλευτική κινητικότητα που παρατηρήθηκε το τελευταίο 18μηνο και μείωσε την κοινοβουλευτική βάση στήριξης της κυβέρνησης που σχηματίστηκε τον Ιούνιο του 2012 από τους 179 βουλευτές, οι οποίοι έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στο αρχικό τρικομματικό σχήμα, στους (με το ζόρι) 153 που ψήφισαν τα τελευταία δύσκολα μέτρα της συγκυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ. Τα περιθώρια για περαιτέρω απώλειες του κυβερνητικού συνασπισμού είναι πολύ στενά. Εφόσον, όμως, δεν παραστεί, όπως προσδοκούν στην κυβέρνηση, ανάγκη για να ψηφιστούν από τη Βουλή νέα επώδυνα μέτρα, κίνδυνος απώλειας της δεδηλωμένης δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, τουλάχιστον το αμέσως προσεχές διάστημα και μέχρι τις ευρωκάλπες.

«Αίσθημα αυτοσυντήρησης»
Οπως υποστηρίζουν ορισμένοι κυβερνητικοί επιτελείς, μάλιστα, όσο πλησιάζει η κυβερνητική πλειοψηφία προς το οριακό 151 τόσο ενεργοποείται το «αίσθημα αυτοσυντήρησης» των βουλευτών που τη συγκροτούν, καθώς γνωρίζουν ότι η ενδεχόμενη διαφοροποίησή τους θα τους φέρει αντιμέτωπους με το δίλημμα της πτώσης της κυβέρνησης που οι περισσότεροι απεύχονται.

Για τον ίδιο λόγο εκτιμούν άλλοι ότι τυχόν αιφνιδιαστική απόφαση βουλευτών να αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από τη συγκυβέρνηση θα μπορούσε να εξισορροπηθεί με τη στήριξη ή την ανοχή ορισμένων από τους ανεξάρτητους βουλευτές, οι οποίοι, όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοί τους, δεν επιθυμούν την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών.
Υπ’ αυτή την έννοια, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι που απορρίπτουν το σενάριο της προσφυγής και σε βουλευτικές κάλπες τον Μάιο υποστηρίζουν, με βάση και τα δεδομένα των τελευταίων δημοσκοπήσεων που κατέγραψαν τη διάθεση της κοινής γνώμης σε μια από τις δυσκολότερες καμπές της συγκυβέρνησης, ότι «το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών μπορεί να είναι απολύτως διαχειρίσιμο».

Μπλόκο στην προεδρική εκλογή ετοιμάζει η Κουμουνδούρου
Στην κυβέρνηση θεωρούν δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και με τυχόν μικρό προβάδισμα στην ευρωκάλπη, θα θέσει ζήτημα δυσαρμονίας της Βουλής με τη λαϊκή βούληση και άμεσης προσφυγής σε βουλευτικές εκλογές. Το αντεπιχείρημά τους, εφόσον δεν προκληθούν κινήσεις αποσταθεροποίησης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, θα είναι η επίκληση του προηγουμένου των ευρωεκλογών του 1999, στις οποίες πρώτευσε η Νέα Δημοκρατία του κ. Κώστα Καραμανλή, αλλά λίγους μήνες μετά που ετέθησαν τα διλήμματα της διακυβέρνησης από τον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Σημίτη, τις επόμενες βουλευτικές εκλογές τις κέρδισε το ΠΑΣΟΚ. Υπάρχει, βεβαίως, και το ακριβώς αντίθετο παράδειγμα της ευρωκάλπης του 2009, οπότε η απώλεια του προβαδίσματος από την κυβέρνηση του κ. Καραμανλή αποτέλεσε πρόκριμα για τη νίκη του ΠΑΣΟΚ που έφερε λίγους μήνες μετά στην πρωθυπουργία τον κ. Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος είχε «εκβιάσει» τις βουλευτικές εκλογές, προαναγγέλλοντας, σχεδόν έναν χρόνο νωρίτερα, το «μπλόκο» στην επανεκλογή του κ. Κάρολου Παπούλια στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται έτοιμος να επαναλάβει το προηγούμενο του κ. Παπανδρέου: αρνείται δηλαδή εκ των προτέρων κάθε συναινετική πρόταση για την ανάδειξη στην προεδρία προσώπου κοινής αποδοχής που θα αντικαταστήσει τον κ. Παπούλια μέσα από τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, οι οποίες θα πρέπει να ξεκινήσουν σε 13 μήνες από τώρα και για την ακρίβεια το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου του 2015, και απαιτούν αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών.

Ποιο από τα δύο σενάρια μπορεί να (ξανα)ζήσουμε, αυτό του 1999, που ευελπιστεί η κυβέρνηση, ή εκείνο του 2009, που επιδιώκει η αξιωματική αντιπολίτευση, θα το πληροφορηθούμε πιθανότατα το βράδυ της 25ης Μαΐου, όταν κόμματα και αρχηγοί θα κάνουν ταμείο και εμείς θα βγάζουμε τα συμπεράσματά μας για την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος.

protothema.gr