Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Το 2004, παραμονές διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, εκδόθηκε στο Βελιγράδι, το έκτο (6ο) βιβλίο μου, [σερβόαγγλόφωνοφωνο με ελληνικό επίμετρο] ανάτυπο μιας ευρύτερης μελέτης του 2003 για τις νέες μορφές διακρατικής βίας κι ασυμμέτρων απειλών στα Βαλκάνια, με ευνόητο τίτλο ΠΕΝΤΑΘΛΟΝ TERORA (Πένταθλο Τρόμου).

Είχε προηγηθεί σχετική αρθρογραφία και τα ευρήματα του ερευνητικού έργου του συγγραφέα είχαν γίνεται αντικείμενο συζήτησης σε έναν κλειστό κύκλο-λόμπυ ερευνητών θεμάτων ασφαλείας, αλλά είχαν συναντήσει την αντίσταση ορισμένων ελληνικών και δυτικών εγκεφάλων, που είχαν επενδύσει σε ένα άλλο αφήγημα και κυρίως το C-4i.

Είκοσι χρόνια μετά επιβεβαίωνεται η εκτίμηση περί της “Τρομοκρατίας των Αρτηριών” (Koridorski terorizam σσ 33-34) το οποίο ως φαινόμενο αναδείχθηκε αμέσως με την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από την Σερβία οδηγώντας στην δημιουργία ενός συστήματος (υπερ)οργανωμένου εγκλήματος που αποδεικνύει , πλέον , ότι κινείται με άνεση και στις αρτηρίες στρατηγικού ελληνικού ενδιαφέροντος.

Όπως επισημαίνει εύστοχα στο μοναδικής συνθετικής εμπνεύσεως σχόλιό του ο Δρ. Ηλίας Ηλιακόπουλος , (και) με το “συμβάν της Ν. Φιλαδέλφειας” αντιμετωπίζουμε μία συνδυαστική υβριδική απειλή κατάλυσης της πολιτείας με εισβολή στους θεσμούς και στις υπηρεσίες, από την αστυνομία μέχρι το κράτος. Συστατικό στοιχείο, ίσως, και η οπαδική βια ως μία υποσυνιστώσα του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας των αρτηριών. (βλ. Δρ. Ηλίας Ηλιακόπουλος Απόπειρα κατάλυσης πολιτεύματος; https://www.komotinipress.gr/apopira-katalisis-politevmatos/

Οι Ελληνικές Αρχές βρέθηκαν αντιμέτωπες με μία πρωτόγνωρη απειλή ανίκανες ν’αντιδράσουν καθώς έχουν εγκλωβισθεί στα δογματα ασφαλείας του σύγχρονου διεθνούς περιβάλλοντος, αγνοώντας τις τοπικές ιδιομορφίες του βαλκανικού γεωπολιτικού υποσυστήματος. (βλ. Τα Βαλκάνια στη δίνη του «Τετάρτου Κύματος» https://www.viadiplomacy.gr/ta-valkania-sti-dini-tou-tetartou-kimatos/ )

Πώς άραγε μία αυτοκινητοπομπή 25 οχηματων με 100-120 επίδοξους δράστες και την υποστήριξη άλλων 80 ατόμων κατάφερε να διασχίσει μία απόσταση 1578 χλμ, περνώντας συνοριακούς ελέγχους 5 χωρών , με ενδιάμεσες στάσεις σε 18 πόλεις για να φθάσουν στο ΟΑΚΑ, διασπειρωμενοι μετά΄τα διοδια της Ελευσίνας για να καταλήξουν στα Πευκάκια ή τη Νέα Ιωνία, να εξοπλισθούν και να πραγματοποιήσουν καταδρομική επίθεση 25 εξ’αυτών στην καρδιά της “Αγια-Σοφιάς” στη συμβολή των οδών Κιουτάχειας και Πατριάρχου Κωνσταντίνου;

Μία πρόσθετη παράμετρος είναι η σύγχρονη οικονομική διάσταση του οργανωμένου εγκλήματος που σχετίζεται με την λεγόμενη “βιομηχανία των σπορ” και την “αθλητική μαφία” (βλ.Οι σύγχρον(ισμεν)ες διαδρομές του οργανωμένου εγκλήματος https://www.viadiplomacy.gr/i-sigchrones-diadromes-tou-organomenou-egklimatos/ ). Αναφέρουμε χαρακτηριστικά μερικά μεγέθη:

1. Ξεπέρασε τα 8 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2022 ο συνολικός τζίρος του παγκόσμιου ποδοσφαίρου και των δορυφορικών δραστηριοτήτων του.
2. Σε μηνιαία βάση ξεπερνούν τα 3 δισεκατομμύρια οι τηλεθεατές που παρακολουθούν ποδοσφαιρικούς αγώνες και είναι 45 εκατομμύρια στον πλανήτη οι επαγγελματίες και ερασιτέχνες που παίζουν μπάλα. Ειδικότερα στην Αφρική, πάνω από 10 εκατομμύρια νέοι συμμετέχουν σε ποδοσφαιρικά σωματεία και σε μαθητικές ομάδες, κάποιοι δε από αυτούς «ονειρεύονται» να βγάλουν άφθονο χρήμα, όπως αυτό που κερδίζουν οι Μέσι, Μμπαπέ, Νειμάρ, Ζιντάν και άλλοι Λουκακού
3. Σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές πλησιάζουν τις 186000 και ο αριθμός αυτός αυξάνει εντυπωσιακά γιατί πλέον μπαίνουν στην ποδοσφαιρική αγορά οι Κινέζοι και οι Αμερικανοί
4.Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, για το 2020, οι 20 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές ομάδες έφθασαν τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά έσοδα, με τις Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Μπάγερν Μονάχου και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ να συγκεντρώνουν 2,9 δισεκατομμύρια ευρώ τζίρο.
5. Στα παραπάνω να προστεθεί και ο ρόλος που έχουν ηδη απο την δεκαετία του 1980 οι μεγάλες πολυεθνικές αθλητικών ειδών (Nike, Adidas), οι βιομηχανικοί κολοσσοί (Matra) και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας μπήκαν αποφασιστικά στην αγορά του αθλητισμού. Η είσοδος αυτή προσέλκυσε και μεγάλους χορηγούς (Coca Cola,Nike, Mastercard, κ.α.), οι οποίοι αντιλήφθηκαν ότι μία νέα επικοινωνιακή πηγή τούς προσέφερε τεράστιες δυνατότητες.
6. Για τον τζόγο , τα στοιχήματα και την μαύρη οικονομία που συνδέεται δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία και τα νούμερα είναι αστρονομικά.
(για τα παραπάνω βλέπε La passion du football / Patrick Mignon https://www.perlego.com/book/3421297/la-passion-du-football-pdf
The Fix: Soccer and Organized Crime Paperback – Illustrated, April 13, 2010 by Declan Hill )
Ως προς το ελληνικό φαινόμενο της ελληνικής “οπαδικής βίας” αυτή εντοπίζεται και στους αθλητικούς συνδέσμους, καθως στη χώρα μας λειτουργούν νόμιμα 12 σύνδεσμοι, που μαζί με τα παραρτήματα φτάνουν περίπου τους 200.Τον πραγματικό αριθμό των αναγνωρισμένων από το κράτος συνδέσμων τον γνωρίζει μόνο η αστυνομία, η οποία έχει τον τελικό λόγο για την έγκριση του φακέλου.Όπως μάλιστα αναφέρουν αστυνομικές πηγές πλέον σημειώνονται περιστατικά βίας μεταξύ οπαδών ή και με αναίτιες επιθέσεις χούλιγκαν με συχνότητα 2-3 φορές την εβδομάδα.

Η πρώτη προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος στην Ελλάδα έγινε το 1986, ακολουθώντας και αυτή τα βρετανικά πρότυπα. Συγκεκριμένα, ψηφίστηκε ο Ν. 1646/1986, ο οποίος όριζε μια σειρά πράξεων που διαπράττονταν σε αθλητικούς χώρους πριν ή μετά από αθλητικές εκδηλώσεις και τιμωρούνταν ποινικά. Εν συνεχεία, με τους Ν. 2725/1999 και Ν. 3057/2002, ορίστηκε αυστηρά η νομική υπόσταση των «Συνδέσμων Φιλάθλων», καθώς και οι προϋποθέσεις για τη σύσταση, τη λειτουργία και την εποπτεία τους. Επίσης, με τον Ν. 2725/1999 θεσμοθετήθηκε η ηλεκτρονική επιτήρηση των αγωνιστικών χώρων με κάμερες ασφαλείας.

Μετά τον θάνατο του Άλκη Καμπανού, θεσπίστηκε ο Ν. 4908/2022 με τον οποίο έγιναν αυστηρότερες οι ποινές αντιμετώπισης της οπαδικής βίας που προέβλεπε ο Ν. 2775/1999 (άρθρα 4, 5). Ακόμα, τιμωρείται η κάλυψη των χαρακτηριστικών του προσώπου των θεατών κατά τη διάρκεια του αγώνα με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών (άρθρο 4). Με τον ίδιο νόμο, απαγορεύτηκε η διάθεση μεμονωμένων εισιτηρίων σε οργανωμένους οπαδούς και η είσοδος τους στο γήπεδο ( βλ. Ο οπαδικός χάρτης της Ελλάδας!https://www.sdna.gr/podosfairo/article/23312/o-opadikos-xartis-tis-elladas Κουράκης, Ν. (2005). «Η βία στα ελληνικά γήπεδα: Μεταξύ θεωρίας και πραγματικότητας», Εγκληματολογικοί Ορίζοντες, εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, σ. 146-147 [137-161], http://crime-in-crisis.com/wp-content/uploads/pdfbio/viagipeda.pdf Έγκλημα και Ποινική Καταστολή σε εποχή κρίσης , http://crime-in-crisis.com/wp-content/uploads/2017/06/courakis-ellinikos-tomos.pdf Spaaij, R. (2005). «The Prevention of Football Hooliganism: A Transnational Perspective», Actas del X Congreso Internacional de Historia del Deporte, επιμ. Aquesolo, J., CESH, Σεβίλλη, σ. 1-10, ιδίως σ. 4- https://static1.squarespace.com/static/56bab5eb20c64753944c8bb2/t/572fea2d1bbee07454ddfc64/1462757937719/PAPER-CESH.pdf Πρόληψη του χουλιγκανισμού και της οπαδικής βίας: Ένα παιχνίδι που πρέπει να παίξουν όλοι ενωμένοι – Τριαντάφυλλος Καρατράντος, https://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2022/02/Policy-brief-159-Karatrantos-EL-final.pdf )