Ύστερα από τη ρωσική στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας και σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής να εφαρμόσει πλήρως τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ, η Επιτροπή ανέστειλε τη συνεργασία με τη Ρωσία και τη σύμμαχό της Λευκορωσία στο πλαίσιο των προγραμμάτων διασυνοριακής συνεργασίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΓΜ ΔΣ) καθώς και στο πρόγραμμα Interreg για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας.

Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι δεν θα καταβληθούν περαιτέρω πληρωμές στη Ρωσία ή τη Λευκορωσία. Η αναστολή έχει άμεση ισχύ για τα εννέα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας του ΕΜΓ στα οποία συμμετέχουν η Ρωσία και η Λευκορωσία και για το διακρατικό πρόγραμμα Interreg για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020. Η συνολική χρηματοδότηση της ΕΕ για τα οκτώ προγράμματα με τη Ρωσία ανέρχεται σε 178 εκατ. ευρώ, ενώ η συνολική χρηματοδότηση της ΕΕ για τα δύο προγράμματα με τη Λευκορωσία ανέρχεται σε 257 εκατ. ευρώ. Οι κανόνες σχετικά με τη διασυνοριακή συνεργασία στο πλαίσιο του ΕΜΓ προβλέπουν την αναστολή της συνεργασίας με τρίτες χώρες στην περίπτωση παραβίασης του διεθνούς δικαίου, των ανθωπίνων δικαιωμάτων, των δημοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου.*

Αναστέλλεται επίσης η συνεργασία και με τις δύο χώρες στα προγράμματα στο πλαίσιο της νέας περιόδου προγραμματισμού 2021-2027.

Η επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, κ. Ελίζα Φερέιρα, δήλωσε τα εξής: «Η ρωσική στρατιωτική επίθεση παραβιάζει κατάφωρα τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το διεθνές δίκαιο και τη βασιζόμενη σε κανόνες έννομη τάξη. Η αναστολή όλων των διασυνοριακών και διακρατικών προγραμμάτων και των πληρωμών προς τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και, παράλληλα, η ενίσχυση της στήριξης προς την Ουκρανία αποτελούν την απτή έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και της αλληλεγγύης στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής προς τον ουκρανικό λαό.»

Περαιτέρω στήριξη της Ουκρανίας

Παράλληλα, η Επιτροπή διερευνά επειγόντως τις νομικές και επιχειρησιακές δυνατότητες για την ενίσχυση των προγραμμάτων διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της ΕΕ (Πολωνία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία) και της Ουκρανίας, καθώς και τη συμμετοχή της Ουκρανίας στο πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας του ΕΜΓ με τη λεκάνη του Εύξεινου Πόντου ή στο διακρατικό πρόγραμμα Interreg για την περιοχή του Δούναβη.

Με περισσότερες από 1.000 υφιστάμενες εταιρικές σχέσεις μεταξύ περιφερειακών και τοπικών αρχών της ΕΕ και των παραμεθόριων περιοχών της Ουκρανίας, τα προγράμματα προσφέρουν ευκαιρίες για τη διοχέτευση ταχείας, αποτελεσματικής στήριξης στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων. 

Ιστορικό

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Γειτονίας (ΕΜΓ) αποτελεί το κύριο χρηματοδοτικό μέσο της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ όσον αφορά τις σχέσεις της με τους ανατολικούς και τους νότιους γείτονές της.

Το πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας στο πλαίσιο του ΕΜΓ (ΕΜΓ ΔΣ) για την περίοδο 2014-2020 —που στο μέλλον θα αποκαλείται «Interreg NEXT 2021-2027» κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027― χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και την πολιτική συνοχής της ΕΕ. Υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και συμβάλλει στη μείωση των διαφορών στο βιοτικό επίπεδο, αντιμετωπίζοντας τις κοινές προκλήσεις και στις δύο πλευρές των συνόρων αυτών. Διευκολύνει επίσης τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των περιφερειακών και τοπικών φορέων των χωρών εταίρων, με βάση την αρχή της εταιρικής σχέσης επί ίσοις όροις. 

Τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας στο πλαίσιο του ΕΜΓ στα οποία συμμετέχουν η Ρωσία ή η Λευκορωσία είναι τα εξής: «Kolarctic»,«Karelia», «Νοτιοανατολική Φινλανδία/Ρωσία», «Εσθονία/Ρωσία», «Λετονία/Ρωσία», «Λιθουανία/Ρωσία», «Πολωνία/Ρωσία», «Λετονία/Λιθουανία/Λευκορωσία», «Πολωνία/Λευκορωσία/Ουκρανία». Επιπλέον, η Ρωσία συμμετέχει στο πρόγραμμα διακρατικής συνεργασίας για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας.

Τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας στο πλαίσιο του ΕΜΓ και του Interreg στα οποία συμμετέχει η Ουκρανία είναι τα εξής: «Πολωνία/Λευκορωσία/Ουκρανία» «Ουγγαρία/Σλοβακία/Ρουμανία/Ουκρανία», «Ρουμανία/Ουκρανία», «Λεκάνη του Ευξείνου Πόντου», «Διακρατικό πρόγραμμα Interreg για την περιοχή του Δούναβη».