Την ανάκληση της υποψηφιότητας της ΠΓΔΜ από υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ζήτησε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Μάρτιν Σούλτζ, ο Πρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τις σχέσεις ΕΕ-ΠΓΔΜ, Γιώργος Χατζημαρκάκης, με επιστολή του.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επιστολής:

Αγαπητέ Πρόεδρε,

Με το τέλος της έβδομης θητείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καταθέτω τη γνωμοδότησή μου ως Πρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τις σχέσεις της ΕΕ και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ).
Θα ήθελα να σας δώσω μια εκτίμηση για την περίοδο των τελευταίων πέντε ετών και τις προτάσεις μου από τα συμπεράσματα που έχω βγάλει. Για να γίνει κατανοητή η εισήγησή μου μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, θα ήθελα να τονίσω ότι, αν και γνωρίζαμε ότι η εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης τίθεται συνεχώς υπό αμφισβήτηση, τώρα, οι πολιτικές γειτονίας και ένταξης στην ΕΕ απειλούνται. Φτάνει μονάχα να δούμε τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στην Ουκρανία. Όχι μόνο δεν λειτουργούν αποτελεσματικά οι πολιτικές γειτονίας της ΕΕ, αλλά παράγουν ανεπιθύμητες συνέπειες. Θεωρώ λοιπόν αναγκαίο να επανεξετάσουμε τον τρόπο να χρησιμοποιούνται αυτές οι πολιτικές αποτελεσματικά και ιδιαίτερα το πως και γιατί απονέμεται το καθεστώς υποψήφιας χώρας σε χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή οικογένεια.

Τέτοια περίπτωση είναι η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως συνπρόεδρος της μικτής κοινοβουλευτικής ομάδας, μόνο πέντε από τις αναμενόμενες δέκα συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου. Αυτό δείχνει μια έλλειψη ενδιαφέροντος και από τις δύο πλευρές. Ενώ υπήρξε τεχνική πρόοδος τα τελευταία χρόνια, δεν έχει βελτιωθεί ο πολιτικός διάλογος αλλά αντιθέτως έχει επιδεινωθεί.

Ένα σημαντικό τμήμα της ευθύνης για τις μη ικανοποιητικές σχέσεις της ΕΕ με την ΠΓΔΜ ανήκει στον Πρωθυπουργό Νικόλα Γκρουέφσκι, ο οποίος αντί να βοηθήσει τη χώρα να προοδεύσει, την κρατάει συνεχώς πίσω. Ένα παράδειγμα της μαχητικής συμπεριφοράς του είναι η δημόσια κατηγορία του προς τον πρέσβη της ΕΕ, κ. Fouéré, το 2010, για δήθεν συνεργασία με την αντιπολίτευση λόγω μιας μόνο συνάντησης που είχε.

Η χειρότερη περίοδος που βίωσα στις διακοινοβουλευτικές σχέσεις μας αυτή αφορούσε τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις 24 Δεκεμβρίου του 2012, ημέρα της συζήτησης του προϋπολογισμού στη Βουλή (Sobranie). Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η αστυνομία εισέβαλε στη βουλή και εξανάγκασε τους δύο δημοσιογράφους και την αντιπολίτευση να αποχωρήσουν από την αίθουσα.
Αυτή η κίνηση οδήγησε στην έγκριση του προϋπολογισμού χωρίς καμία διαφάνεια ή λογοδοσία. Κοιτάζοντας πίσω στα γεγονότα αυτά, πιστεύω ότι ήταν λάθος να μην μιλήσουμε τότε εκ μέρους της ΕΕ με μια ισχυρή φωνή που να καταδίκαζε τη δικτατορική φύση αυτών των γεγονότων.

Ένα άλλο σημείο διαφωνίας συνεχίζει να είναι η ελευθερία του Τύπου στην ΠΓΔΜ. Όλοι ξέρουν για την αμφιλεγόμενη φυλάκιση του δημοσιογράφου Kezarovski. Η ελευθερία του τύπου εξακολουθεί να αμφισβητείται σε αυτή τη χώρα, παρά την σύσταση μιας στρογγυλής τραπέζης υπό την πρώην Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, κα. Teuta Arifi. Η κα Αρίφι, η οποία ανήκει στην αλβανική μειονότητα της ΠΓΔΜ και ξεκίνησε τους Διαλόγους Υψηλού Επιπέδου (High Level Accession Dialogues) δυστυχώς, παραιτήθηκε από την κυβέρνηση και είναι σήμερα η δήμαρχος στο Τέτοβο.

Η αποχώρηση της κας Αρίφι από την κυβέρνηση μας φέρνει σε ένα άλλο μείζον θέμα σύγκρουσης στις σχέσεις ΕΕ – ΠΓΔΜ το οποίο δεν είναι η υπόθεση του ονόματος, αλλά η επιδείνωση της σχέσης της χώρας με τους γείτονές της, καθώς και μεταξύ των εθνοτήτων. Μια τέτοια περίπτωση είναι το «Σκόπια 2014», ένα πρόγραμμα υπό τη στήριξη της κυβέρνησης για την ανέγερση μνημείων που απεικονίζουν προσωπικότητες της ιστορίας της χώρας.

Το πρόγραμμα αυτό έχει ήδη δεχτεί σφοδρές κριτικές ότι προσπαθεί να ξαναγράψει την ιστορία με εθνικιστικό τρόπο και δημιουργώντας εντάσεις μεταξύ εθνοτήτων. Η Ελλάδα και η Βουλγαρία συνεχώς προκαλούνται, με τους ιστορικούς τους ήρωες να τους οικειοποιούνται στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος (για παράδειγμα, το άγαλμα του τσάρου Σαμουήλ ή τα κέρινα ομοιώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Φίλιππου και του Αριστοτέλη που προορίζονται για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο των Σκοπίων). Αν η ΠΓΔΜ επιμείνει σε αυτές τις ιστορικές διαμάχες, θα μπορούσε να προκαλέσει συγκρούσεις μεταξύ των εθνοτήτων, αποσταθεροποιώντας ολόκληρη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Το ποτήρι ξεχείλισε με την αμφιλεγόμενη ανέγερση του αγάλματος του τσάρου της Σερβίας Ντούσαν (γνωστός και ως Αλβανοκτόνος). Αυτή ήταν μια κραυγαλέα πρόκληση προς την Αλβανική μειονότητα και είχε ως αποτέλεσμα να επιτεθούν στο άγαλμα τα μέλη του κόμματος DUI. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι η Αλβανική κοινότητα έχει πληγεί ιδιαιτέρως, δεδομένου ότι η Αλβανία θεωρείται από πολλούς ως χώρα κλειδί για τη σταθερότητα της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν ήταν εύκολος συνεργάτης με την ΕΕ ή τις γειτονικές της χώρες. Έχει προοδεύσει σε τεχνικά σημεία, αλλά όχι πολιτικά, ενώ η έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών της με την ΕΕ έχει απορριφθεί για πέμπτη συνεχή χρονιά. Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπόψη, πιστεύω ότι ένα ισχυρό μήνυμα πρέπει να σταλεί στον Πρόεδρο Γκρουέφσκι. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί με την ανάκληση του καθεστώτος της υποψηφιότητας της χώρας για την ένταξή της στην ΕΕ και να ξεκινήσει η διαδικασία από την αρχή, όταν, τόσο η χώρα όσο και η ΕΕ είναι έτοιμες.