Γράφει η Ζαφειρούλα Δουδουλακάκη

 Ενώ τους χειμερινούς μήνες είναι ιδιαίτερα αυξημένες οι περιπτώσεις οξείας μέσης ωτίτιδας δηλαδή φλεγμονών της κοιλότητας του μέσου αυτιού που προκαλούνται συνήθως ως συνέπεια κοινού κρυολογήματος, τους θερινούς μήνες είναι ιδιαίτερα συχνά τα περιστατικά εξωτερικής ωτίτιδας δηλαδή φλεγμονής του έξω ακουστικού πόρου ή και του ωτικού πτερυγίου.

 Ο έξω ακουστικός πόρος είναι ένα κανάλι σκοτεινό και θερμό με ιδιαίτερη προδιάθεση στην ανάπτυξη υγρασίας. Τους θερινούς μήνες εξαιτίας της ζέστης και της υγρασίας που δρουν προδιαθεσικώς στην ανάπτυξη φλεγμονής του έξω ακουστικού πόρου, οι εξωτερικές ωτίτιδες ή αυτί του κολυμβητή όπως αλλιώς λέγονται είναι ιδιαίτερα συχνές. Η είσοδος νερού στον έξω ακουστικό πόρο κατά το λούσιμο ή την κολύμβηση, ο τραυματισμός με διάφορα αντικείμενα (cotton pads) καθώς και διάφορες χρόνιες δερματοπάθειες όπως το μη ατοπικό έκζεμα μπορούν επίσης να δράσουν προδιαθεσικώς. Επίσης ο συχνός καθαρισμός της κυψελίδας του αυτιού μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή καθώς αίρεται η προστατευτική δράση που ασκεί η κυψελίδα στο δέρμα του ακουστικού πόρου.

 Τα κύρια συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η εξωτερική ωτίτιδα είναι ο πόνος στο αυτί που μπορεί να είναι από πολύ ελαφρύς έως πολύ έντονος και η ελαφρά έκκριση η οποία ποικίλει σε ποσότητα. Ο πόνος στο αυτί χαρακτηριστικά επιδεινώνεται κατά την έλξη του πτερυγίου και τις κινήσεις της κάτω γνάθου ενώ το δέρμα είναι συχνά οιδηματώδες (πρησμένο) και ερυθρό. Όταν ο πόρος αποφράσσεται από εκκρίσεις εμφανίζεται αίσθημα πληρότητας στο αυτί και βαρηκοΐα. Σε περίπτωση που η εξωτερική ωτίτιδα προκαλείται όχι από μικρόβιο (σταφυλόκοκκο, ψευδομονάδα) αλλά από μύκητες (κάντιντα, ασπέργιλλος) υπάρχει και έντονος κνησμός. Στις σοβαρότερες περιπτώσεις εξωτερικής ωτίτιδας μπορεί να εμφανιστεί και διόγκωση των λεμφαδένων πίσω ή κάτω από το αυτί.

 Οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να οδηγήσει τον ασθενή στον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο.

 Η χρήση ωτικών σκευασμάτων χωρίς να έχει προηγηθεί ωτορινολαρυγγολογική εξέταση θα πρέπει να αποφεύγεται. Πολύ βασικός για τη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας είναι ο καθαρισμός του έξω ακουστικού πόρου από τα απεπτωκότα επιθηλιακά κύτταρα, τις πυώδεις εκκρίσεις ή τις μάζες μυκήτων (μυκίλια) που αποφράσσουν τον έξω ακουστικό πόρο. Ο καθαρισμός γίνεται από τον ωτορινολαρυγγολόγο με χρήση αναρρόφησης ενώ η χρήση νερού για πλύση του ωτός αντενδείκνυται. Κατά τον καθαρισμό ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει την ποιότητα του εκκρίματος του έξω ακουστικού πόρου και να καταλάβει αν η ωτίτιδα είναι μικροβιακής ή μυκητιασικής αιτιολογίας. Θα εκτιμήσει επίσης το οίδημα (πρήξιμο) του δέρματος του πόρου καθώς και την παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων στον τράχηλο. Κατόπιν για τη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας επαρκεί συνήθως η ενστάλαξη τοπικών σταγόνων που περιέχουν συνδυασμό αντιβιοτικού (γενταμυκίνη, πολυμυξίνη ή νεομυκίνη) και κορτιζόνης. Η κορτιζόνη που περιέχεται στις ωτικές σταγόνες βοηθάει στην ταχεία υποχώρηση του οιδήματος από το δέρμα του πόρου. Στις περιπτώσεις μυκητιασικής ωτίτιδας χορηγούνται ειδικές αντιμυκητιασικές σταγόνες (κλοτριμαζόλη). Τις πρώτες μέρες συνίσταται η όσο το δυνατόν συχνότερη χρήση των σταγόνων 4-5 φορές την ημέρα. Αν ο πόρος είναι κλειστός και δεν είναι δυνατή η ενστάλαξη των σταγόνων εντός αυτού ο γιατρός εισάγει στον πόρο ένα φυτίλι από γάζα ή βαμβάκι διαποτισμένο με σταγόνες. Το φυτίλι πρέπει συχνά να διαβρέχεται με σταγόνες ώστε να μένει υγρό και αφαιρείται μετά από τουλάχιστον 48 ώρες οπότε και το οίδημα του πόρου έχει υποχωρήσει. Σε περίπτωση παρουσίας διογκωμένων λεμφαδένων στον τράχηλο συνίσταται η χορήγηση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος από το στόμα. Η θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας διαρκεί τουλάχιστον 7 με 10 ημέρες. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας αντενδείκνυται το κολύμπι και τα θαλάσσια σπορ ώστε να αποφευχθεί η είσοδος νερού στον πόρο.

 Ο καλύτερος τρόπος για την αποφυγή της εξωτερικής ωτίτιδας είναι η λήψη μέτρων ώστε να διατηρηθεί φυσιολογική η λειτουργία της φυσικής άμυνας του έξω ακουστικού πόρου εναντίον των μολύνσεων. Συνιστούμε λοιπόν:

• Αποφύγετε την εισαγωγή αντικειμένων στον έξω ακουστικό πόρο (δάχτυλα, αιχμηρά αντικείμενα, μπατονέτες, σπρέυ, υγρά). Όλα τα παραπάνω μπορεί να τραυματίσουν ή να ερεθίσουν το αυτί σας και να προκαλέσουν την ανάπτυξη μικροβίων. Αν υπάρχει έντονος κνησμός στο αυτί συμβουλευτείτε το γιατρό και μην προσπαθείτε να ανακουφιστείτε ξύνοντας το αυτί με αιχμηρά αντικείμενα
• Μην αφαιρείτε την κυψελίδα από τα αυτιά σας. Η κυψελίδα παράγεται από ειδικούς αδένες του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου και είναι πολύ σημαντική στην άμυνα του αυτιού αφενός μεν γιατί καθιστά το δέρμα υδατοστεγές αφετέρου δε γιατί διατηρεί το pH στον πόρο μεταξύ 3-5. Το pH έχει βακτηριοκτόνες ιδιότητες. Αν νομίζεται ότι η υπερβολική κυψελίδα (κερί) στα αυτιά σας επηρεάζει την ακοή σας πηγαίνετε στο γιατρό για να σας την αφαιρέσει με αναρρόφηση.
• Διατηρείτε τα αυτιά σας όσο γίνεται πιο στεγνά. Χρησιμοποιείστε μια πετσέτα για να στεγνώσετε τα αυτιά σας καλά μετά το μπάνια ή την κολύμβηση. Βοηθήστε το νερό να βγει από το αυτί σας γυρίζοντας το κεφάλι στο πλάι και έλκοντας το πτερύγιο προς διάφορες κατευθύνσεις. Μετά την κολύμβηση χρήσιμη είναι η ενστάλαξη στα αυτιά 1-2 σταγόνων αιθυλικής αλκοόλης η οποία έχει αντισηπτικές ιδιότητες και βοηθάει και στην ταχεία εξάτμιση του ύδατος από τον έξω ακουστικό πόρο. Στα άτομα που πάσχουν από χρόνιες δερματοπάθειες του ακουστικού πόρου (έκζεμα, ψωρίαση, ακμή) και στα άτομα με γνωστή διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης συνίσταται η χρήση ειδικών ωτοασπίδων που διατηρούν τους πόρους υδατοστεγείς.

 Η κ.  Ζαφειρούλα Δουδουλακάκη είναι ΩΡΛ – Χειρουργός (http://www.doudoulakaki.gr)