Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Σοβαρότατους κλυδωνισμούς στην Ορθόδοξη Εκκλησία προκαλεί η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να χορηγήσει την Πέμπτη (11/10/2018) το δικαίωμα στην Εκκλησία της Ουκρανίας να είναι αυτοκέφαλη, μια κίνηση που αναμένεται να προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Μόσχα επαναφέροντας το κλίμα διχασμού στον Ορθόδοξο κόσμο που είχε δημιουργηθεί με αφορμή την σύγκληση της Πανορθόδοξης Συνόδου στο Κολυμπάρι της Κρήτης.

Την Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2018, το Φανάρι ανακοίνωσε ότι χορηγεί αυτοκεφαλία στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και ταυτόχρονα επανέφερε στην κανονικότητα τον σχισματικό Μητροπολίτη Κιέβου Φιλάρετο ο οποίος ελπίζει ότι θα τεθεί επικεφαλής της νέας, ανεξάρτητης Εκκλησίας. Ο Φιλάρετος είχε καθαιρεθεί και αφοριστεί από το την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Ρωσίας τη δεκαετία του 1990, αφού ίδρυσε δικό του Πατριαρχείο.

Στο μεταξύ έντονες είναι οι αντιδράσεις της Μόσχας στην απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το ουκρανικό ζήτημα. Αυτό είναι εμφανές από τις δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων αλλά η συνέχεια αναμένεται από Δευτέρα.

Στις 15 Οκτωβρίου θα συνεδριάσει η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας και από εκεί θα βγουν νεότερες αποφάσεις.«Η απάντηση θα είναι σκληρή, σύμφωνη με την παρούσα κατάσταση» δήλωσε ο Πρωθιερέας π.Ιγκόρ Γιάκιμτσουκ, γραμματέας Εξωτερικών Υποθέσεων του Πατριαρχείου.Η συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου θα πραγματοποιηθεί στο Μινσκ και σύμφωνα με τον π.Ιγκόρ: «Το σώμα των Ιεραρχών θα δώσει την κατάλληλη απάντηση για όσα έγιναν την Πέμπτη».

Εκφράζονται φόβοι ότι η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, άνοιξε χθες το κουτί της Πανδώρας αποφασίζοντας να ξεκινήσει τη δημιουργία μιας αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία και τώρα μια σειρά από “ιερά αιτήματα” αναμένεται να ακολουθήσουν, καθώς. Λευκορώσοι, Αμπχάζιοι, Μαυροβούνιοι, Σκοπιανοί και άλλοι είναι έτοιμοι να διεκδικήσουν αιτήματα για αυτοκεφαλίες ή νομιμοποιήσεις κάθε είδους.

Επίσης εκτιμάται ότι με την συγκεκριμένη απόφαση το Φανάρι προσπαθεί να κερδίσει χρόνο ικανοποιώντας παράλληλα τα “άγρια ένστικτα” των Ουκρανών εθνικιστών και τις πολτικοεκλογικές φιλοδοξίες του Ποροσένκο, αποκαθιστώντας κανονικά δύο ηγέτες σχισματικών Ορθοδόξων εκκλησιών στην Ουκρανία, τους Filaret Denisenko και Makariy Maletych, καθώς και τους οπαδούς τους.

Να επισημανθεί ότι οιι εθνικιστές στην Ουκρανία, με προτροπή των αρχών, ετοιμάζουν σχέδιο επίθεσης και κατάληψης εκκλησιών του ρωσικού Πατριαρχείου μετά την απόφαση του Βαρθολομαίου να αναγνωρίσει το αυτοκέφαλο των σχισματικών στο Κιέβο.Η κατάληψη αυτή δεν έχει σχέση με θρησκευτικούς λόγους αλλά μάλλον πρέπει να ερμηνευθεί ως μία από τις πτυχές της “ουκρανικής κρίσης”.

Εκατοντάδες πολίτες της χώρας που πριν τέσσερα μόλις χρόνια νίκησε η πολιτική της ευρωπαϊκής πορείας, κατάλαβαν ότι η φυγή είναι η μόνη διέξοδος γι’ αυτούς και επιχειρούν να αποκτήσουν υπηκοότητα όχι μόνο ουγγρική αλλά και ρουμανική, τσέχικη, σλοβακική, πολωνική ακόμα και λιθουανική…

Χιλιάδες άλλοι, κυρίως νέοι από τις δυτικές περιοχές, μη έχοντας κάποια δυνατότητα απασχόλησης πλαισιώνουν τις διάφορες εθνικιστικές ομάδες και βγάζουν το μεροκάματο πολεμώντας στο ανατολικό μέτωπο(Ντονμπάς), ληστεύοντας και λεηλατώντας τον τοπικό πληθυσμό.Να, τώρα εκπαιδεύονται πώς να επιτεθούν και να αρπάξουν εκκλησίες και μοναστήρια που ανήκουν στην ουκρανική εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας, αφού ο Ποροσένκο με τη «βούλα» Βαρθολομαίου πέτυχε να ξεκινήσει η διαδικασία διάσπασης της μεγάλης ορθόδοξου εκκλησίας «πασών των Ρωσιών».

Μέσα από την πλειάδα των παραδειγμάτων αρπαγής εκκλησιών με την ταμπέλα της «αυτοκεφάλου» ουκρανικής εκκλησίας που έγινε τα προηγούμενα χρόνια, τώρα με την εμφάνιση εκεί των δυο μητροπολιτών-εξάρχων που έστειλε ο πατριάρχης από την Κωνσταντινούπολη, οι αρχές της χώρας (και όχι η εκκλησία), ετοιμάζονται για την τελική έφοδο κατά των Κανονικών ναών… Επίκεντρο της μάχης που έρχεται φαίνεται να είναι το ιστορικό μοναστήρι στο Κιέβο, της Αγίας Λαύρας… Τουλάχιστον αυτό καταγγέλει ο μητροπολίτης Πάβελ, στηριζόμενος στο κήρυγμα μισαλλοδοξίας που προωθούν μέσω του YouTube, με την έκκληση στις 14 Οκτωβρίου «να καταλάβουμε το μοναστήρι και να το αποσπάσουμε από τα μοσχοβίτικα κέντρα». Άλλος ένας μητροπολίτης ο Αντώνιος καταγγέλει επίσης, πως ακόμα και στο σάιτ της ουκρανικής κυβέρνησης εμφανίστηκε απαίτηση, στις 14 να περικυκλωθεί το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας… Τη μέρα εκείνη είναι η μεγάλη γιορτή της Σκέπης της Θεοτόκου που τιμάται ιδιαίτερα από τη ρωσική ορθοδοξία.

Η Εκκλησία της Ελλάδας παρακολουθεί με εύλογο ενδιαφέρον τις εξελίξεις και ήδη τον περασμένο Ιούνιο παρουσίασε στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο τις θέσεις του Πατριαρχείου της Ρωσίας για το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα ο επικεφαλής του τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίων ενώ στις αρχές Οκτωβρίου τη θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας για την κατάσταση με την ουκρανική ορθόδοξη εκκλησία παρουσιάζει σε επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος.

Το σίγουρο είναι ότι οι εξελίξεις στον ορθόδοξο κόσμο θα έχουν ιδιαίτερες επίπτώσεις και στις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις στην Βαλκανική Χερσόνησο παράλληλα με μία παγκοσμίων διαστάσεων θρησκευτική διαμάχη πίσω από την οποία βρίσκονται μεγάλα συστήματα πολιτικής και (δια)θρησκειακής εξουσίας.