Η ενημέρωση από τον Έλληνα Δικαστή του ΕΔΔΑ κ. Ιωάννη Κτιστάκι ήταν το αντικείμενο της σημερινής συνεδρίασης της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Παρακολούθησης των  Αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Βασικό θέμα της ενημέρωσης από τον κ. Ιωάννη Κτιστάκι, σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη, ήταν: «Η θέση σε ισχύ του 15ου πρόσθετου πρωτοκόλλου στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η Ελλάδα».

Ο κ. Κτιστάκις στην ομιλία του υπογράμμισε ότι σήμερα «εκκρεμούν 2.214 ατομικές προσφυγές κατά της Ελλάδας, πολύ περισσότερες από εκείνες που εκκρεμούσαν τα προηγούμενα χρόνια. Εξ αυτών οι 1782- ποσοστό 81% αφορούν αποκλειστικά τις συνθήκες κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας. Οι υπόλοιπες περίπου 432 τον αριθμό αφορούν όλα σχεδόν τα άρθρα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης αλλά πάντως ξεχωρίζουν εκείνα που αφορούν τη μη συμμόρφωση της διοίκησης στις εθνικές δικαστικές αποφάσεις, αυτές για την αστυνομική βία, την ελευθερία έκφρασης και τα περιουσιακά δικαιώματα. […] Συγκριτικά οι ανωτέρω 2.214 εκκρεμείς προσφυγές αποτελούν άνω του 3% του συνόλου των εκκρεμών προσφυγών οι οποίες σήμερα ανέρχονται σε 70.150 στο Στρασβούργο από το σύνολο των 47 κρατών. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους κάθε χρόνο κατατίθενται πάνω από 40.000 πρόσφυγες στο Στρασβούργο ενώ στο αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Λουξεμβούργου της ΕΕ κατατίθενται μόλις 1.700 κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, είναι πολύ μεγαλύτεροι αριθμοί στο Στρασβούργο. Η Ελλάδα, βρίσκεται μέσα στην πρώτη δεκάδα των συμβαλλόμενων κρατών με τις περισσότερες εκκρεμείς προσφυγές».

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης των  Αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, μετά την ενημέρωση του Έλληνα δικαστή στο ΕΔΔΑ, σημείωσε: «Από όσα μας παρουσιάσατε, φαίνεται πως παρά τα όποια θετικά βήματα έχουν γίνει και τα οποία ανέλυσε στην προηγούμενη συνεδρίαση ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, κ. Κώτσηρας, είναι πάρα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν και με όσο πιο ταχείς ρυθμούς μπορούμε να τα υλοποιήσουμε. Δεν μας περιποιεί αναμφίβολα τιμή το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι στην πρώτη δεκάδα των χωρών με τις περισσότερες προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και σίγουρα πρέπει να γίνουν πιο γρήγορα βήματα από πλευράς μας για να θεραπευτούν οι αιτίες που οδηγούν σε αυτές τις προσφυγές». 

Ο κ. Χαρακόπουλος υπογράμμισε ακόμη: «είναι πολύ σημαντικό να δούμε πώς θεραπεύουμε αυτήν την αιτία προσφυγών και όσον αφορά τις ουσιαστικές συνθήκες κράτησης που έχουν να κάνουν με την ανάγκη να έχουμε πιο σύγχρονα σωφρονιστικά καταστήματα, να μην υπάρχει αυτός ο υπερπληθυσμός που γεννά τις προσφυγές αυτές και, βεβαίως, η θεσμοθέτηση του εθνικού ένδικου βοηθήματος, για το οποίο τόση συζήτηση έχουμε κάνει στην Επιτροπή μας, η θέσπιση του οποίου θα μειώσει κατακόρυφα, πιστεύω, τις προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επ’ αυτού έχουμε ζητήσει ήδη και εγγράφως να ενημερωθούμε από τον αρμόδιο υπουργό Προστασίας του Πολίτη, για να δούμε πότε, όπως είπα και στην εισηγητική μου τοποθέτηση, θα είναι έτοιμη η Κυβέρνηση να φέρει τις αλλαγές στους σωφρονιστικούς κώδικες».

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης εξέφρασε τη συμφωνία του με την αναφορά του κ. Κτιστάκι ότι η Ελλάδα δε μπορεί να συγκρίνεται με τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης, που δεν είναι καν μέλη της ΕΕ. «Ευλόγως, η χώρα θα πρέπει να συγκρίνεται στις επιδόσεις της με τις χώρες της ΕΕ και δη την πρώτη μαγιά των χωρών της» υπογράμμισε.  

Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο κ. Χαρακόπουλος αναφέρθηκε επιγραμματικά στα στοιχεία που έδωσε στην προηγούμενη συνεδρίαση της Επιτροπής ο υφυπουργός Δικαιοσύνης κ. Γεώργιος Κώτσηρας «όσον αφορά στη βελτίωση των δεικτών που κατατάσσουν τη χώρα μας μεταξύ των “μαύρων προβάτων” στις ανεκτέλεστες αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Με βάση τα στοιχεία που μας παρουσιάστηκαν, στο τέλος του 2021 ο συνολικός αριθμός ανεκτέλεστων Αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την Ελλάδα ανερχόταν σε 87, ένας αριθμός που όπως είπε ο κ. Κώτσηρας, βρίσκεται σε επίπεδο ιστορικού χαμηλού για τη χώρα μας σε επίπεδο ανεκτέλεστων αποφάσεων».

Επισήμανε τέλος ότι «μπορεί η διακομματική πρόταση νόμου που καταθέσαμε, να μην ευτύχησε να γίνει αποδεκτή, ωστόσο, νομίζω ότι παρήγαγε θετικά αποτελέσματα, θέτοντας εμφαντικά στον δημόσιο διάλογο το ζήτημα της συμμόρφωσης της χώρας στις αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Ήδη, στην κατεύθυνση όσων θέταμε στην πρόταση νόμου για την ευθυγράμμιση της εθνικής νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων Ανθρώπου, έχουν νομοθετηθεί ρυθμίσεις από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Επιπλέον, επίκεινται αλλαγές και στους σωφρονιστικούς κώδικες, όπως μας ενημέρωσε ο Γενικός Γραμματέας της κυβέρνησης, κ. Στέλιος Κουτνατζής. Εκεί αναμένεται και η θεσμοθέτηση του εθνικού ένδικου βοηθήματος, που είναι ένας από τους βασικούς λόγους προσφυγών, καταδικών και προστίμων για τη χώρα. Και προς τούτο έχουμε απευθύνει πρόσκληση στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, κ. Τάκη Θεοδωρικάκο, για να μας ενημερώσει για το χρονοδιάγραμμα της νομοθετικής πρωτοβουλίας».