Στη σκιά της Ελλάδας της κρίσης, της απαισιοδοξίας, της γραφειοκρατίας και της ατελείωτης γρίνιας, ζει και αναπνέει μια «άλλη» Ελλάδα, η Ελλάδα του επιχειρείν. Επιχειρήσεις, από την Ηπειρο και τη Θράκη μέχρι την Κρήτη, που βρίσκονται εκτός του ραντάρ της επικαιρότητας και οι οποίες παράγουν, εξάγουν, καινοτομούν, αξιοποιούν τεχνολογίες αιχμής, επενδύουν, δημιουργούν θέσεις εργασίας, έχουν αξιόλογα κέρδη και επεκτείνονται ατενίζοντας με αισιοδοξία το μέλλον.

Εταιρείες που θα έλεγε κανείς ότι είναι αδύνατο να επιτυγχάνουν τόσο καλή πορεία σε τόσο κακό οικονομικό περιβάλλον.

Διότι η χώρα μας τα τελευταία χρόνια δεν βιώνει απλώς μια ύφεση ή έστω μια μεγάλη ύφεση. Γενικά, ύφεση θεωρείται η κατάσταση όπου παρατηρείται μείωση εισοδημάτων, επενδύσεων και ζήτησης, καθώς και υψηλή ανεργία για σημαντικό χρονικό διάστημα. Δεν υπάρχει καθολικά αποδεκτός ορισμός της ύφεσης. Συνήθως σε ύφεση βρίσκεται μια οικονομία όταν συρρικνώνεται για δύο διαδοχικά τρίμηνα, ενώ θεωρείται ότι βρίσκεται σε μακροχρόνια ύφεση όταν εμφανίζει πτώση του πραγματικού ΑΕΠ άνω του 10% ή μείωση του ΑΕΠ για δύο συνεχόμενα χρόνια. Σε όλη την Ευρώπη, οι κυβερνήσεις προχώρησαν γρήγορα σε αποφασιστικές κινήσεις ώστε να μην υπάρξει μείωση του ΑΕΠ για τρία συνεχόμενα τρίμηνα, κάτι που θα δημιουργούσε δυναμική ύφεσης.

Στην Ελλάδα βιώσαμε σχεδόν 20 τρίμηνα αδιάκοπης μείωσης του ΑΕΠ, χάνοντας περισσότερο από 25% του εθνικού εισοδήματος – συρρίκνωση χωρίς προηγούμενο σε καιρό ειρήνης.

Το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 4,4% το 2009, κατά -5,4% το 2010, κατά -8,9% το 2011, κατά -6,6% το 2012 και κατά -3,9% το 2013. Η ανεργία από 9,6% ο 2009, εκτοξεύθηκε στο 17,9% το 2011 και στο 27,5% το 2013! Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 1.000.000 άτομα! Οι επενδύσεις υποχώρησαν κατά 69%, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής κατά -30%, ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου κατά -55%, ενώ η οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 80%. Το τραπεζικό σύστημα διαλύθηκε: οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 120 δισ. ευρώ (από 237 δισ. ευρώ το 2009 στα 124 δισ. ευρώ σήμερα), τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν στα 100 δισ. ευρώ, περίπου το 50% του συνόλου των δανείων, ενώ οι τράπεζες για να διασωθούν ανακεφαλαιοποιήθηκαν τρεις φορές από το κράτος. Εικόνα που παραπέμπει σε πόλεμο.

Στο πλαίσιο αυτό, η εξαιρετικά θετική πορεία αρκετών εταιρειών κόντρα στο ρεύμα προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση. Εταιρείες όπως η «Παυλίδης Μάρμαρα – Γρανίτες» στη Δράμα, με πλήρως καθετοποιημένη παραγωγική διαδικασία, που εξάγει πάνω από το 90% της παραγωγής της. Με επενδύσεις την τελευταία 5ετία ύψους 20 εκατ. ευρώ, έχει καταφέρει να καταγράψει μέση ετήσια αύξηση πωλήσεων άνω του 7%, ενώ απασχολεί περίπου 350 άτομα.

Η «Πρόκος» στα Οινόφυτα, απασχολώντας περισσότερα από 200 άτομα, παράγει είδη για πάρτι (ποτήρια, πιάτα, χαρτοπετσέτες κ.ά.) τα οποία εξάγει σε περισσότερες από 70 χώρες: είναι ο leader στον τομέα της στην Ευρώπη και τα προϊόντα της εξάγονται από την Ελβετία μέχρι τις ΗΠΑ, τη Νότια Αφρική, την Αίγυπτο και τη Γουαδελούπη!

Η Alpha Beta Roto στην Κομοτηνή, με 200 εργαζομένους και επενδύσεις άνω των 25 εκατ. ευρώ την τελευταία 5ετία, παράγει εύκαμπτα και πλαστικά υλικά συσκευασίας, τα οποία εξάγει κυρίως σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης –όπως Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία– αλλά και στη Ρωσία και το Ισραήλ.

Η Alpha Beta Roto έχει επιτύχει τα χρόνια της κρίσης μέση αύξηση πωλήσεων της τάξης του 5%, ενώ οι εξαγωγές ανέρχονται στο 70% των πωλήσεών της. Η Cosmos Aluminium, με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στη Λάρισα, δραστηριοποιείται στον τομέα διέλασης παραγωγής βιομηχανικού προφίλ αλουμινίου, εξάγει σχεδόν το 90% της παραγωγής της. Απασχολεί περίπου 110 άτομα και έχει επιτύχει μέση αύξηση πωλήσεων της τάξης του 18% την τελευταία 5ετία.

Η Atlas Tapes στην Αταλάντη δραστηριοποιείται στον τομέα της παραγωγής και εμπορίας συγκολλητικών ταινιών και υλικών συσκευασίας, έχει επιτύχει μέση αύξηση πωλήσεων την τελευταία 3ετία κατά 11%, ενώ έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις άνω των 12 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία εξάγει στο εξωτερικό το 86% του κύκλου εργασιών της. Η «Αστήρ- Αφοί Βυτογιάννη» στον Αυλώνα παράγει μεταλλικά πώματα για εμφιάλωση μπίρας και αναψυκτικών. Οι εξαγωγές της αντιστοιχούν στο 80% του κύκλου εργασιών και τα προϊόντα της φτάνουν σε 20 χώρες, από την Αμερική μέχρι τις αραβικές χώρες.

Επιχειρήσεις με έμφαση στην έρευνα και την ανάπτυξη

Ο όμιλος Καρατζή στην Κρήτη, έχοντας πραγματοποιήσει την τελευταία 5ετία επενδύσεις σχεδόν 30 εκατ. ευρώ, έχει παρουσία σε περισσότερες από 50 χώρες και στις πέντε ηπείρους, με τις εξαγωγές να αντιστοιχούν στο 90% των πωλήσεών του ομίλου. Είναι πρώτος στον κόσμο στην παραγωγή διχτυών συσκευασίας για χρήση στη βιομηχανία τροφίμων, στο γεωργικό και φυτοκομικό κλάδο, καθώς και στον χώρο των κατασκευών. Απασχολεί περίπου 500 εργαζομένους και επιπλέον 200 σε εποχική βάση.

Η «Χατζόπουλος», με βάση τη Θεσσαλονίκη και παρουσία 85 ετών στον κλάδο συσκευασίας, αποτελεί τη μεγαλύτερη επιχείρηση του τομέα. Εχοντας προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις σε εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, με έμφαση στην έρευνα για την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και λύσεων συσκευασίας, η εταιρεία απασχολεί 315 άτομα και οι εξαγωγές της –σε περισσότερες από 25 χώρες– αντιπροσωπεύουν το 73% των συνολικών πωλήσεων.

Η Septona, απασχολώντας 320 εργαζομένους και διαθέτοντας υπερσύγχρονες μονάδες στη βιομηχανική περιοχή των Οινοφύτων Βοιωτίας, με πλήρως καθετοποιημένη παραγωγή για όλη την γκάμα των προϊόντων βάμβακος, έχει καθιερωθεί ως ένας από τους βασικότερους εξαγωγείς προϊόντων προσωπικής υγιεινής. Εξάγει τα προϊόντα της σε περισσότερες από 70 χώρες, ενώ οι εξαγωγές αντιστοιχούν στο 62% των πωλήσεών της.

Η Alchimica, δίνοντας μεγάλο βάρος στην έρευνα και την ανάπτυξη –διαθέτει ένα από τα πλέον σύγχρονα εργαστήρια έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της– ασχολείται με την ανάπτυξη και την παραγωγή χημικών προϊόντων για τον κατασκευαστικό και βιομηχανικό κλάδο, έχοντας αναπτύξει πολλά καινοτόμα προϊόντα. Τα προϊόντα της παράγονται σε πέντε μονάδες συνολικής έκτασης 55.000 τ.μ. σε Ελλάδα και Ευρώπη, ενώ εξάγει σε περισσότερες από 50 χώρες.

Εταιρείες που αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα

Οι παραπάνω εταιρείες δεν είναι οι μόνες. Υπάρχουν εκατοντάδες άλλες σε όλη την Ελλάδα που όχι μόνο δεν σαρώθηκαν από την κρίση, αλλά κατάφεραν να διακριθούν και να κινηθούν κόντρα στο ρεύμα, μετατρέποντας την κρίση σε ευκαιρία. Ωστόσο, όσο και αν εντυπωσιάζουν με τις επιδόσεις τους δεν αποτελούν παρά μικρές οάσεις σε μια χώρα όπου κυριαρχεί χαμηλής ποιότητας επιχειρηματικότητα, με εταιρείες πολύ μικρού μεγέθους προσανατολισμένες στην εγχώρια αγορά.

Σύμφωνα με μελέτη της EY, μόλις το 2,5% των εγχώριων επιχειρήσεων είχε εξαγωγική δραστηριότητα το 2015. Οπως προκύπτει από δείγμα 700.000 επιχειρήσεων, μόνο οι 17.730 πραγματοποίησαν εξαγωγές. Ακόμα και στον κλάδο της βιομηχανίας και της μεταποίησης –που περιλαμβάνει περίπου 60.000 επιχειρήσεις– το ποσοστό των εξαγωγικών μονάδων διαμορφώνεται στο χαμηλό 29%. Περίπου 85% των εξαγωγικών επιχειρήσεων είναι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις (μέχρι 49 ατόμων) και οι οποίες καλύπτουν μόλις το 28% των εξαγωγών. Αντίθετα, τη μερίδα του λέοντος των εξαγωγών, το 50%, πραγματοποιούν μόλις 265 επιχειρήσεις, που αντιστοιχούν στο 1,5% των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Από αυτές οι πέντε μεγαλύτερες επιχειρήσεις κάλυψαν το 25,9% των εξαγωγών.

Από τις εγχώριες εξαγωγές, συνολικού ύψους περίπου 25 δισ. ετησίως, το 50% πραγματοποιείται από επιχειρήσεις στην περιφέρεια Αττικής, το 20% από επιχειρήσεις Μακεδονίας και Θράκης, το 15% από την Πελοπόννησο, το 5% από τη Στερεά Ελλάδα, το 4% από τη Θεσσαλία ενώ επίσης στο 4% είναι το μερίδιο των εξαγωγών επιχειρήσεων από Κρήτη και νησιά. Οι αγορές των Βαλκανίων και της Τουρκίας είναι οι βασικές περιοχές όπου εξάγουν οι εγχώριες επιχειρήσεις και ακολουθούν: Κύπρος, Δυτική Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αμερική, Ασία, Αφρική, Αυστραλία και Νότια Αμερική. Σε ό,τι αφορά τα στοιχεία που ξεχωρίζουν, οι εταιρείες που κατάφεραν να διακριθούν κόντρα στο ρεύμα είναι ο υψηλός επαγγελματισμός, οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, η καινοτομία, η εξωστρέφεια και πάνω από όλα το ανθρώπινο δυναμικό.