Τέσσερις άξονες για την τουριστική ανάπτυξη της Θράκης μέσω των αρχαιολογικών περιηγήσεων αποτύπωσε η ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, μετά από πολύμηνη προσπάθεια και επεξεργασία, τους οποίους έχει καταθέσει στο υπουργείο Πολιτισμού και στις αυτοδιοικητικές αρχές της Περιφέρειας ΑΜ-Θ ώστε να αποτελέσουν τη βάση για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

Ο  Έφορος Αρχαιοτήτων κ. Δημήτρης Σκιλάρντι μιλώντας στο komotinipress  αναφέρθηκε στην προσπάθεια αυτή που γίνεται μέσω της κατάθεσης προτάσεων για την ανάδειξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο των αρχαίων μνημείων της περιοχής, ώστε να καταστούν επισκέψιμα στην πλειονότητά τους και να αποτελέσουν προστιθέμενη οικονομική αξία, πέρα από τη δεδομένη πολιτισμική τους συνεισφορά, για τον Θρακικό χώρο.

Ο κ. Σκιλάρντι ανέλαβε τον Ιανουάριο μέσα από διαδικασίες δυσκολιών και πολλών αναζητήσεων ώστε να γνωρίσει και να ενημερωθεί για τα ζητήματα που απασχολούν την ΙΘ’ Εφορεία Αρχαιοτήτων. Η εικόνα που έχει σχηματίσει τους τελευταίους μήνες από την επαφή στο χώρο δραστηριοποίησής του στη Θράκη, όπως αναφέρει, είναι ότι «υπάρχουν τεράστιες αναπτυξιακές δυνατότητες και δυναμικές οι οποίες θα μπορούσαν να στηριχθούν πάνω στη χρήση των μνημείων και της πολιτιστικής κληρονομιάς και δυστυχώς αυτές δεν έχουν υλοποιηθεί εξαιτίας έλλειψης προγραμματισμού. Είναι  προφανές ότι έχουν δοθεί χρήματα στο χώρο της αρχαιολογίας, των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων. Αλλά τώρα έχει έρθει η στιγμή να θερίσουμε σιγά σιγά τους καρπούς των κόπων τόσων δεκαετιών. Κι αυτό γιατί δε μπορείς να διοχετεύεις τεράστια ποσά χρημάτων για την ανάδειξη κάποιων χώρων και να μην τους εντάξεις τελικά αυτούς τους χώρους σε μια δυναμική προσέλευσης τουριστών έτσι ώστε να υπάρξει κάποια ανταποδοτικότητα στην πολιτεία».

Σύμφωνα με τον ίδιο μέσα από προσεκτικές προσεγγίσεις είναι δυνατόν να δημιουργηθούν κάποιες προοπτικές για τη Θράκη όμως όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν άμεσα. «Επιβάλλεται να γίνουν γρήγορες κινήσεις. Δυστυχώς ο χρόνος κυλά και το καράβι το έχουμε «μπατάρει» με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε σε επικίνδυνη διαδρομή και να χρειαζόμαστε νέους χειρισμούς και νέες προοπτικές. Θα πρέπει να κάνουμε χρήση αυτής της μεγάλης δυναμικής που προέρχεται από την παρουσία τόσων μνημείων. Μάλιστα να σημειωθεί ότι τα μνημεία αυτά προέρχονται από διάφορες περιόδους. Είναι μνημεία διαφόρων φάσεων που καλύπτουν επάλληλες χρονικές περιόδους. Από την απώτατη προϊστορία μέχρι την κλασική και την αρχαϊκή περίοδο, περνάμε μέσα από τους ρωμαϊκούς και τους βυζαντινούς χρόνους και έχουμε βέβαια μνημεία μέχρι και την κατάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως και της ευρύτερης περιοχής από τον 15ο αιώνα και μετά. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει ένας τεράστιος πλούτος που όμως παραμένει ανεκμετάλλευτος και που δεν έχει αξιοποιηθεί στις σωστές διαστάσεις του».

Προτάσεις δημιουργίας αξόνων αρχαιολογικών περιηγήσεων για την τουριστική ανάπτυξη της Θράκης

Οι αρχαιολόγοι της Εφορίας πραγματοποίησαν μια ιδιαίτερα σημαντική προσπάθεια τους τελευταίους έξι μήνες, τονίζοντας με τις εισηγήσεις τους τις περιοχές που θα μπορέσουν να αποτελέσουν άμεσα αντικείμενα τουριστικής αξιοποίησης και καταγράφοντας τις θέσεις που θα μπορέσουν να αποτελέσουν αξιοθέατα στο μέλλον.

Όπως σημείωσε στο komotinipress  ο κ. Σκιλαρντι «ολοκληρώσαμε μια μελέτη που προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε κάποιες νέες δυνατότητες ούτως ώστε με βάση τις αρχαιότητες και την επιλογή συγκεκριμένων αρχαιολογικών θέσεων να καταστεί δυνατή η δημιουργία τουριστικών αξόνων περιήγησης και τουριστικής δράσης. Είναι δυνατόν μέσα από μια προσεχτική ιεράρχηση των μνημείων που έχουμε στην περιοχή να καταλήξουμε σε έναν αριθμό αυτών, να τους επιλέξουμε και να τους διαμοιράσουμε σύμφωνα με χρονολογικές φάσεις και να ορίσουμε άξονες τουριστικής προσέλευσης είτε από τουριστές που θα προέρχονται από την Καβάλα και τον δυτικό χώρο είτε από ανατολάς, από την Τουρκία κι ενδεχομένως τη Βουλγαρία».

Πρόκειται για μια συγκροτημένη μελέτη βάση της οποίας επιδιώκεται η δημιουργία τεσσάρων αξόνων δράσης. Οι άξονες δεν βασίζονται μόνο σε γεωγραφικά στοιχεία, αλλά έχουν ως εφαλτήριο τις πολλαπλές ιστορικές εναλλαγές τις οποίες έχει περάσει η Θράκη, από τις οποίες φαίνεται η μεγάλη δύναμη της Ελληνικής ψυχής η οποία κατόρθωσε και να ριζώσει και να δημιουργήσει μέσα από εναλλαγές ιστορικών δυσκολιών.

Πρώτος άξονας:  το παράλιο θρακικό μέτωπο των Ιωνικών πόλεων

Στον πρώτο άξονα περιλαμβάνονται πέντε σημαντικές Ιωνικές πόλεις των Θρακικών παραλίων. Οι αρχαίες ελληνικές αυτές πόλεις εκπροσωπούν την αποικιστική δραστηριότητα των Ελλήνων από τις περιοχές της Ιωνίας και του κεντρικού Αιγαίου, οι οποίες από τα δυτικά προς τα ανατολικά είναι τα Άβδηρα, η Στρύμη, η Δίκαια, η Μαρώνεια και η Ζώνη- Μεσημβρία.

Όπως τόνισε ο κ. Σκιλάρντι το πλεονέκτημα αυτών των αρχαιολογικών χώρων είναι ότι «στην πλειοψηφία τους έχουν τύχει ιδιαίτερης ανάδειξης, όπως για παράδειγμα τα Άβδηρα και η Ζώνη, ενώ στη Μαρώνεια με ελάχιστη προσπάθεια θα μπορούσε να γίνει πιο προσβάσιμη η αρχαία πόλη, ενώ συνεχίζεται η προσπάθεια αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου».  

Δεύτερος άξονας: πόλεις και μνημεία της Εγνατίας Οδού

Ο δεύτερος άξονας ακολουθεί την πορεία της Ρωμαϊκής Εγνατίας, που κατασκευάστηκε στα ίχνη της παλιότερης «Βασιλικής Οδού». Ο άξονας αυτός διατρέχει το εσωτερικό της Θράκης, περνώντας κοντά από τις τρείς αυτοκρατορικές πόλεις, Αναστασιούπολη, Μαξιμιανούπολη και Τραϊανούπολη, πόλεις που μπορούν να αναδειχθούν με ελάχιστες επεμβάσεις και θα μπορέσουν να δώσουν μια διάσταση της ρωμαϊκής κοινωνίας της εποχής των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.

Τρίτος άξονας: Θράκη των αρχαίων πολιτισμών

Ο τρίτος άξονας αφορά την πολιτιστική πολυφωνία που ενισχύουν την αίγλη της ελληνικής παρουσίας. Αφορά κυρίως τον Έβρο, και κινείται κάθετα σε αυτόν, και σκοπό έχει να αξιοποιήσει το φαινόμενο της παρουσίας πολλαπλών πολιτισμών, ξεκινώντας από την Αλεξανδρούπολη προς τον Περσικό Δορίσκο, προχωρώντας προς το βυζαντινό Διδυμότειχο και την Πλωτινούπολη, και συνεχίζοντας μέσω του Ελαφοχωρίου και του τύμβου που βρίσκεται εκεί στην Μικρή Δοξιπάρα και τις τελευταίες ανακαλύψεις ταφών του 2ου μ.Χ. αιώνα.

Τέταρτος άξονας: Ερείπια Αυτοκρατορικών πόλεων- μνήμες Ρωμαίων και Βυζαντινών αυτοκρατόρων

Ο τέταρτος άξονας αποτελεί ουσιαστικά συνδυασμό του δεύτερου και του τρίτου άξονα, είναι ένας ευρύτερος άξονας που αφορά τις μνήμες των ρωμαϊκών αυτοκρατόρων και των βυζαντινών πόλεων. Ο επισκέπτης να μπορεί να επισκεφτεί θέσεις που να καλούν μνήμες της βυζαντινής αυτοκρατορίας, αφού οι πόλεις της περιοχής αποτελούσαν μέρος της ευρύτερης αρμοδιότητας διοίκησης της Κωνσταντινούπολης.

Έτσι ξεκινώντας από Ξάνθη, ο ταξιδιώτης θα μπορεί να μεταβεί στην Αναστασιούπολη, να επισκεφτεί το Παπίκιο όρος, και μέσω της Μαξιμιλιανούπολης να περάσει από την Κομοτηνή και να συνεχίσει στην Αλεξανδρούπολη.Από εκεί θα μεταβαίνει στην Τραϊανούπολη, και περνώντας από την Κοσμοσώτηρα στις Φέρες θα καταλήγει στην Πλωτινούπολη και το Διδυμότειχο που θεωρείται κομβικό σημείο.Το τέλος του άξονα βρίσκεται στο βυζαντινό κάστρο του Πυθίου, το οποίο κατασκευάστηκε τον 14ο αιώνα.

Με ελάχιστο κόστος η ανάδειξη των θέσεων

Η αποτύπωση αυτών των αξόνων έγινε με στόχο να αναδειχθεί η δυναμική αυτών των χώρων στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, δεδομένης βέβαια της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας στην οποία βρίσκεται η χώρα έπρεπε να γίνει μια ιεράρχηση προτεραιοτήτων, ώστε να υπάρξει το μέγιστο αποτέλεσμα με το ελάχιστο κόστος.

Σύμφωνα με τον κ. Σκιλάρντι «δημιουργήθηκε μια συγκροτημένη πρόταση τόσο προς το Υπουργείο Πολιτισμού όσο και προς την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Έτσι μέσα απ’ αυτήν ο Περιφερειάρχης , κ. Άρης Γιαννακίδης έχει στα χέρια του ένα πλάνο βάση του οποίου θα είναι δυνατόν να προχωρήσει σε επιλογές οι οποίες θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση αξόνων, οι οποίοι δεν θα περιορίζονται στον τομέα της αρχαιολογίας αλλά θα μπορέσουν αν εμπλουτιστούν και με διαφορετικά είδη τουρισμού, όπως είναι ο αγροτικός, ο περιηγητικός, ο θρησκευτικός τουρισμός».

Ο ίδιος σημείωσε πως όλα αυτά μπορούν να γίνουν με ελάχιστο κόστος κι αυτό γιατί «τα μνημεία υπάρχουν απλά χρειάζεται φροντίδα και να δοθεί σημασία στην ανάδειξη αυτών των θέσεων που ιεραρχούνται στη μελέτη.  Σώζονται αρχαίες πόλεις που δε χρειάστηκε καν να ανασκάψεις. Είναι ορατά τα ερείπια των πόλεωνκαι δε χρειάζεται ανασκαφή. Το μόνο που χρειάζεται είναι να διαμορφωθούν οι αρχαιολογικοί χώροι κατάλληλα μέσα από την τοποθέτσηση ειδικών πινακίδων για την ενημέρωση των τουριστών αλλά και εργασίες που αφορούν την καθαριότητα και των καλλωπισμό των χώρων καθώς υπάρχει πυκνή βλάστηση σε πολλούς από αυτούς».

Ο ίδιος επεσήμανε ότι τα περισσότερα μνημεία βρίσκονται μέσα σε χώρους ιδιαίτερου φυσικού κάλους.
«Είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα καθώς τα μνημεία βρίσκονται σε ωραίες και περιζήτητες θέσεις που θα πρέπει να αναπτυχθούν κατάλληλα  είναι στο εσωτερικό της Θράκης,στα ημιορεινά είτε κάτω στα πεδινά και στις παράλιες εκτάσεις. Εκεί βέβαια που υπάρχουν αρχαίες πόλεις υπάρχουν δίπλα και οι βιότοποι μαζί με τις λίμνες. Όλες αυτές οι παράλιες διαμορφώσεις που αφορούν την περιοχή προς τη Στρύμη και τα Άβδηρα είναι περιοχές μοναδικού αισθητικού κάλους, πέρα του ότι είναι εντεταγμένες στη Natura , επομένως προφυλασσόνται διεθνώς από κανόνες προφύλαξης τοπίων ιδιαιτέρου αισθητικού καλούς». Άλλωστε σύμφωνα με τον ίδιο ο σημερινός τουρίστας δεν επιθυμεί την απλή ψυχαγωγία, ή απλά ένα μπάνιο, αλλά «προσπαθεί να το συνδυάσει με εμπειρίες που πραγματικά προσφέρονται στην περιοχή, γιατί η Θράκη πραγματικά είναι ένας υπέροχος τόπος, με ζώνες υπέροχης ομορφιάς που δεν έχουν καταστραφεί από την σύγχρονη ανάπτυξη».

Ρεπορτάζ: Μπάμπης Καλπάνης