Γράφουν οι Νίκος Αρβανίτης – Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας
Η ελληνική κοινή γνώμη “βομβαρδίζεται” τον τελευταίο καιρό από κείμενα και αναλύσεις που προβλέπουν την οικονομική κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας, έτσι όπως την παρουσιάζουν οικονομικοί αναλυτές και διεθνολόγοι.
Η ανάκαμψη του δολαρίου, η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και το άλμα στα κόστη δανεισμού έχουν προκαλέσει τις τελευταίες εβδομάδες χάος στις αναδυόμενες αγορές. Η Τουρκία ήταν μεταξύ αυτών που επλήγησαν περισσότερο εξαιτίας του μεγάλου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της και της αυξανόμενης αβεβαιότητας για το ποιος ακριβώς έχει τα ηνία της νομισματικής πολιτικής.
Το μεσημέρι της Δευτέρας 21/5/2018, η αντιστοιχία ενός δολαρίου ΗΠΑ έναντι της τουρκικής λίρας έφτασε στο 4,55. Την ίδια στιγμή, η αντιστοιχία του ενός ευρώ έναντι της λίρας ήταν 5.35. Πρόκειται για επίπεδα ρεκόρ που προβληματίζουν τους Τούρκους οικονομολόγους, οι οποίοι προβάλλουν την άποψη ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για νέους ελιγμούς της Κεντρικής Τράπεζας που θα διευκόλυναν την αντιμετώπιση της κρίσης.
Ως γνωστόν, λίγο πριν τις εκλογές, η τουρκική κυβέρνηση αποκλείει την αύξηση των επιτοκίων υπενθυμίζοντας έμμεσα ότι σύμφωνα με το κοράνι, είναι αμαρτία να ζητείς τόκο. Πολύ περισσότερο, είναι κατακριτέο, να αυξηθεί και γι’ αυτόν τον λόγο δεν παραμένουν πολλά μέτρα που μπορεί να λάβει η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας.
Επί μήνες, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να καταστήσει σαφές στους συμπατριώτες του πόσο καλή είναι η πατρίδα και η ευημερία τους. Έχει ενορχηστρώσει μια οικονομική άνθηση και παρεμβαίνει ειδικά στη νομισματική πολιτική της χώρας. Και επειδή, λόγω του αμείλικτου πληθωρισμού και του υψηλού ποσοστού ανεργίας, δεν είναι κάθε Τούρκος πεπεισμένος για την αύξηση της ευημερίας, τώρα διανέμει γενναιόδωρα δώρα στους ψηφοφόρους.
Μόλις δύο μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, έβαλε σε εφαρμογή ένα νέο πακέτο κινήτρων. Οι συνταξιούχοι θα λάβουν σε δυο δόσεις από 1.000 λίρες (περίπου 200 ευρώ). Περίπου δώδεκα εκατομμύρια Τούρκοι σύντομα θα λάβουν δύο επιταγές ταχυδρομικώς, η πρώτη εκ των οποίων θα φτάσει μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 24 Ιουνίου, σημειώνει η γερμανική εφημερίδα. Δεν θα είναι όμως μόνο οι συνταξιούχοι ευχαριστημένοι. Το πρόγραμμα οικονομικών κινήτρων περιλαμβάνει και άλλα οφέλη, όπως η ακύρωση φορολογικών οφειλών ή ποινών. Υπολογίζεται ότι τα προεκλογικά δώρα θα κοστίζουν στη χώρα περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ, χρήματα που η Άγκυρα δεν έχει στην πραγματικότητα.
Τα σχόλια του Ερντογάν ότι σχεδιάζει να ελέγξει περισσότερο την οικονομία μετά τις πρόωρες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του ερχόμενου μήνα δίνουν την αίσθηση ότι ο Τούρκος Πρόεδρος ετοιμάζεται να “επιτεθεί” στις χρηματοπιστωτικές αγορές και ο ίδιος πιστεύει πως η αγορά είναι ένα μάτσο κερδοσκόποι και πως δεν είναι το κοινό του, το κοινό του είναι οι απλοί άνθρωποι στην Τουρκία και αυτοί χρειάζονται χαμηλότερα επιτόκια.
Προχωρώντας σε μια αναμενόμενη κίνηση, ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s υποβάθμισε προ ημερών το αξιόχρεο των κρατικών ομολόγων της Τουρκίας, στέλνοντάς τα ακόμη πιο βαθιά στο πεδίο των «σκουπιδιών» (των τοποθετήσεων που δεν θεωρούνται επενδύσεις) και βεβαίως προκαλώντας πρόσθετο πρόβλημα στην τουρκική οικονομία. Σε ανακοίνωσή του με την οποία αιτιολόγησε την απόφαση αυτή, ο S&P επικαλέστηκε έντονες ανησυχίες για την προοπτική του πληθωρισμού, εν μέσω μαζικών εκποιήσεων της λίρας, του τουρκικού νομίσματος.
Ποιος είναι ο τελικός στόχος του Ρ.Τ.Ερντογάν αποδεσμεύοντας την Τουρκία από το δολάριο; Μα φυσικά να την καταστήσει μια ανεξάρτητη μεγάλη γεωπολιτική δύναμη, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί εάν η Άγκυρα είναι ευάλωτη σε αγορές που ελέγχονται από την Ουάσιγκτον επειδή το αμερικανικό νόμισμα έχει γίνει παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Αυτό για να επιτευχθεί απαιτεί μια συμπόρευση με ένα νέο ανερχόμενο σε δύναμη, γεωπολιτικό μπλοκ που είναι «το Σύμφωνο της Σαγγάης» το οποίο περιλαμβάνει μια αγορά σχεδόν 3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων και τις δύο από τις τρεις ισχυρότερες χώρες του πλανήτη, την Ρωσία και την Κίνα ή εναλλακτικά μια ισλαμική οικονομική ένωση που να περιλαμβάνει σιίτες και σουνίτες.
Τα όνειρα του Ρ.Τ.Ερντογάν πάντα περιλάμβαναν την προοπτική δημιουργίας ενός ισλαμικού μπλοκ του οποίου η Άγκυρα θα ήταν επικεφαλής και μέσω αυτού θα μπορούσε να επεκτείνει την επιρροή της μέχρι τα βάθη του… Τουράν, δηλαδή στα σύνορα της Μογγολίας.Θεωρεί έτσι ότι όχι μόνο η Τουρκία θα επανσυσταθεί ως νέα οθωμανική αυτοκρατορία αλλά θα έχει και το απαραίτητο στρατηγικό βάθος για να ανταπεξέλθει στις μελλοντικές αμερικανικές επιθέσεις.
Προφανώς για αυτό χρειάζεται την βοήθεια Ρώσων και Κινέζων και εν γένει όλου του «Συμφώνου της Σαγγάης» το οποίο για όσους δεν γνωρίζουν προορίζεται να μετασχηματιστεί σε ένα ανατολικό «αντι-ΝΑΤΟ» παρόμοιας αν όχι και μεγαλύτερης ισχύος.
Πριν λίγες ημέρες η χώρα έφερε πίσω 28,6 τόνων χρυσού από τις ΗΠΑ ανεβάζοντας σε 220 τόνους τον τουρκικό χρυσό που «επαναπατρίστηκε» , με σκοπό «να χρησιμοποιηθεί έναντι του δολαρίου για να απαλλαγεί από τη συναλλαγματική ισοτιμία».Την στιγμή που το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι «θα ήταν χρήσιμο να μειωθεί η πολιτική πίεση του Ερντογάν στην τουρκική κεντρική τράπεζα με ήπια νομισματική πολιτική» ο Ρ.Τ.Ερντογάν προχωρά στον μεγαλύτερο αιφνιδιασμό που θα μπορούσε να κάνει σε οικονομικό επίπεδο: Αποδεσμεύεται από τα δολάρια και θα χρησιμοποιεί τα αποθέματα σε χρυσό ύψους 20 δισ. δολ. για την αποπληρωμή των δανείων προκειμένου να μην επιβαρύνει τον δανεισμό της χώρας και να μην πέσει «στα δίχτυα» του ΔΝΤ!Περίπου 564 τόνοι χρυσού ανήκουν στο αποθεματικό της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας συνολικά .Σύμφωνα με αυτές τις εξελίξεις στην Τουρκία, με εξαίρεση τα αποθεματικά της στο ΔΝΤ «σκαρφάλωσε» στην σχετική κατάταξη… στην 10η θέση στον κόσμο σε αποθέματα χρυσού.
Να σημειώσουμε ότι η Τουρκία είναι η τρίτη χώρα μετά τις Ρωσία και Κίνα που προχωρούν σε ενέργειες απεξάρτησης από το δολάριο και αποδολαριοποίησης του πλανήτη γενικότερα.
Αυτό που επιχειρεί ο Ρ.Τ.Ερντογάν έχει διττό στόχο, από την μία να απεγκλωβιστεί από την συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου και από την άλλη να επεκτείνει την τουρκική βιομηχανία , φυσικό αέριο, πετρέλαιο με την τουρκική χρυσή λίρα σε ολόκληρη την Μέση Ανατολή.
Μια διαδικασία που όμως θα χρειαστεί αρκετά χρόνια για να επιτευχθεί εκτός εάν βεβαίως υπάρξει στο μεταξύ κάποια παγκόσμια πολεμική… εκτροπή και επισπεύσει τις διαδικασίες αυτές
Τα social media και η κρίση στην τουρκική οικονομία
Η πορεία της τουρκικής οικονομίας που συνδέεται και με το μέλλον του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την ελληνική διαδικτυακή κοινή γνώμη. Η πτώση της λίρας και τα σενάρια για κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας δίνουν στα social media την αφορμή να έχουν τη δική τους άποψη.
Το query «Τουρκική Οικονομία» κατέγραψε στο ελληνικό διαδίκτυο, σύμφωνα με το PaloPro, 1.606 συνολικές αναφορές για τη χρονική περίοδο 14 – 20 Μαΐου 2018. Τα συναισθήματα των αναφορών εμφανίζουν πλειοψηφία αρνητικών συναισθημάτων (κάθε παράγοντας που υπονομεύει τον Ερντογάν είναι αποδεκτός) ακολουθούν τα ουδέτερα (αγνοία για οικονομικούς συσχετισμούς) και τέλος ένα μικρό ποσοστό θετικών συναισθημάτων.
Θεματολογία
Η θεματολογία επικεντρώθηκε την υπό εξέταση χρονική περίοδο σύμφωνα με τα Main Topics του PaloPro στην ειδησεογραφία για τις εξελίξεις που αφορούν την τουρκική οικονομία. Αναλυτικότερα:
- Τη δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν ότι μετά τις εκλογές προτίθεται να ελέγξει ακόμα περισσότερο την οικονομία της χώρας.
- Την τουρκική λίρα που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα.
- Τις εκτιμήσεις των οίκων αξιολόγησης και την πορεία της τουρκικής οικονομίας.
Συμπεράσματα
Τα συμπεράσματα της ελληνικής διαδικτυακής κοινής γνώμης για την τουρκική οικονομία, σύμφωνα με την αναλυση περιεχομένου του PaloPro, διαμορφώνονται ως εξής :
- Η τουρκική οικονομία αποτελεί, σύμφωνα με τα social media, την «αχίλλειο πτέρνα» του Ερντογάν και τελικά θα τον οδηγήσει στην πτώση του. Ωστόσο η πλειοψηφία των χρηστών του διαδικτύου δεν έχει τις απαραίτητες οικονομικές και χρηματιστηριακές γνώσεις και παρασύρεται από κάθε είδηση που έχει αρνητικό αντίκτυπο στον Ερντογάν.
- Ενα πολύ μικρό ποσοστό χρηστών θεωρεί ότι εάν ο τούρκος πρόεδρος ελέγξει πιο αυστηρά την οικονομία θα το κάνει γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι η πολιτική του επιβίωση εξαρτάται από την κατάσταση της οικονομίας και ότι δεν θα την αφήσει να καταρρεύσει παρά την πτώση της λίρας και τις αρνητικές αξιολογήσεις.
- Ο Ερντογάν παρά τη μεγαλομανία του που αναδεικνύεται και από τα «φαραωνικά» έργα του δεν αποτελεί αμελητέα ποσότητα. Έχει μάθει να λειτουργεί με απρόοπτο τρόπο και να εκμεταλλεύεται την αδυναμία των αντιπάλων του. Με την ίδια σκέψη θα λειτουργήσει και στον τομέα της οικονομίας.
- Η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας να αποσύρει τα αποθέματα σε χρυσό που διατηρούσε στην Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ ενθουσίασε την πλειοψηφία των social media. Ωστόσο ένας μικρός αριθμός tweets ανέδειξαν ως βασική αιτία, το φόβο μήπως επιβληθούν κυρώσεις από την Ουάσιγκτον και δεσμευθεί ο τουρκικός χρυσός. Η κίνηση της απόσυρσης υποδηλώνει και μια στρατηγική διαφοροποίησης της τουρκικής οικονομίας.
- Οι μαζικές τουρκικές ιδιωτικοποίησης εταιρειών, διαφεύγουν ως είδηση από την πλειοψηφία των χρηστών του ελληνικού διαδικτύου. Ωστόσο ελάχιστοι είναι εκείνοι που θεωρούν ότι πρόκειται για ένα στοιχείο που δείχνει το πως μεταλλάσσεται η τουρκική οικονομία.
- Η Τουρκία μια πολυπληθής χώρα αποτελεί σημαντικό εμπορικό μέγεθος και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ελληνική διαδικτυακή κοινή γνώμη φαίνεται στο σύνολό της να αγνοεί αυτά το δεδομένο. Παράλληλα και οι οικονομικές σχέσεις Τουρκίας και Κατάρ παραβλέπονται από το σύνολο των χρηστών του ελληνικού διαδικτύου.
- Η τουρκική οικονομία συνδέεται και με την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων στη νοτιοανατολική Μέσογειο. Κάποιοι χρήστες του ελληνικού διαδικτύου θεωρούν ότι ο Ερντογάν με την εξωτερική του πολιτική αποβλέπει στο να κερδίσει ένα ποσοστό από την εκμετάλλευσή τους για να ενισχύσει την οικονομία της χώρας του.
- Η ανάπτυξη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας ανησυχεί ιδιαίτερα την πλειοψηφία του ελληνικού διαδικτύου καθώς βλέπει ότι η Τουρκία θα υπερισχύσει ακόμα περισσότερο αμυντικά της Ελλάδας στο Αιγαίο καθώς και στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
- Η πλειοψηφία της ελληνικής διαδικτυακής κοινής γνώμης φαίνεται να επηρεάζεται από ειδήσεις που αναφέρονται σε κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας και αναπαράγει τέτοιους είδους ειδήσεις σε blogs και retweets. Παράλληλα οι χρήστες του ελληνικού διαδικτύου δεν είναι γνώστες της τουρκικής οικονομίας και των ιδιαιτεροτήτων της. Ταυτόχρονα ένα μικρός αριθμός χρηστών δείχνει να υιοθετεί πραγματικά στοιχεία αγνοώντας τις αναλύσεις «εμπειρογνωμόνων» του διαδικτύου που προβλέπουν καταστροφή.
___________
Ο Νίκος Αρβανίτης είναι Content Director της Palo Services. Είναι Διεθνολόγος – Δημοσιογράφος διαπιστευμένος διπλωματικός συντάκτης στο Βελιγράδι από το 1994 και αναγνωρισμένος αναλυτής της περιοχής των Βαλκανίων στον τομέα των Διεθνών Σχέσεων. Συνεργάζεται με διεθνή ειδησεογραφικά, βαλκανικά και ελληνικά μέσα (υπήρξε και διευθυντής του σερβικού Ekonomist). Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Εγκληματολογίας και Ποινικών Επιστημών του πανεπιστημίου του Βελιγραδίου. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 12 βιβλία του σε σερβική, αγγλική και ελληνική γλώσσα.
Ο Γιώργος Πρωτόπαπας είναι Sr. Data Analyst της Palo Services. Είναι Διεθνολόγος – Δημοσιογράφος. Άρχισε τη δημοσιογραφία στην εφημερίδα «Επενδυτής» (2000 -2014). Αρθρογραφεί από το 2012 στο περιοδικό Άμυνα & Διπλωματία και συνεργάζεται με διάφορα διεθνή και ελληνικά ψηφιακά μέσα. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Διεθνών Σχέσεων του πανεπιστήμιου Kent.. Έχει παρακολουθήσει πιστοποιημένα courses και seminars για Digital Media, Social Media Strategies, Digital Marketing & Advertising.
Οι δυο είναι συγγραφείς του βιβλίου «In social MEDIA RES» που με βάση το λογισμικό Palo Pro αποκωδικοποιεί το περιεχόμενο των social media και των ψηφιακών μέσων για σημαντικά θέματα της επικαιρότητας.
