Γνωρίζουμε όλοι μας πόσο καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη αλλά κυρίως για την καθημερινότητα, την αποδοχή και την συμπερίληψη διαδραματίζει η εκπαίδευση και το σχολείο.

Ειδικά για τα δικά μας παιδιά, τα παιδιά του φάσματος, τα δεδομένα που υπάρχουν έχουν πολύ μεγάλη σημασία, εφόσον αποτελούν κάθε χρόνο την μεγαλύτερη αριθμητικά κατηγορία των μαθητών που χρήζουν ειδικής εκπαίδευσης. Αν ρωτούσαμε όλους τους γονείς αυτιστικών παιδιών θα ήθελαν να υπάρχει ένα κοινό σχολείο για όλους. Αυτό όμως είναι πολλές φορές ανέφικτο αλλά και «καταστροφικό» για τα παιδιά μας, εφόσον η ελληνική κοινωνία προσπαθεί να κατακτήσει ακόμη το πρώτο στάδιο …της ανοχής…

Μέχρι το επόμενο βήμα της αποδοχής και μετά της συμπερίληψης νομίζουμε ότι έχουμε πολλά να κάνουμε για να προετοιμάσουμετην κοινωνία μας και να στηρίξουμε τα παιδιά μας.

Και δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό χωρίς την βοήθεια, την στήριξη και την επικοινωνία με το Υπουργείο Παιδείας το οποίο, δυστυχώς, εδώ και καιρό ήταν απρόσιτο και «κλειστό» στην επικοινωνία. 

Ήτανεπομένως για όλους εμάς τους φορείς μία ωραίαεξέλιξη η υποδοχή του αιτήματός μας για μία συνάντηση με τον διευθυντή Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου, κύριο Χαράλαμπο Παπαϊωάννου, αλλά επίσης μας εξέπληξε ο τρόπος, το κλίμα και η ανταπόκρισή του. Μπορέσαμε όλοι να θίξουμε τα βασικά ζητήματα που έχουμε εντοπίσει στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης και να δεσμευτούμε αμφότεροι ότι θα επαναλάβουμε την συνάντηση αυτή μετά το Πάσχα, με στόχο την ενημέρωσή μας από την πλευρά του Υπουργείου για τον νέο σχεδιασμό και τα μέτρα που προτίθεται να πάρει.  Τα βασικά σημεία της πρ’ώτης, αρχικής μας συζήτησης ήταν:

Παράλληλη στήριξη και γενική εκπαίδευση

Η παράλληλη στήριξη αποτελεί ένα από τα βασικά ζητήματα στην ειδική εκπαίδευση. Η παράλληλη στήριξη ποτέ δεν επαρκεί, τα αιτήματα ολοένα και πληθαίνουν, οι γονείς ζητούν παράλληλη ακόμη και για ειδικά σχολεία, ενώ υπάρχουν μια σειρά από «στρεβλώσεις»… Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι να υπάρχει τάξη με 4 παράλληλες, όπου είναι προφανές ότι μάθημα δεν μπορεί να γίνει, είτε να δίνονται παράλληλες σε παιδιά που δεν μπορούν  να ανταποκριθούν, είτε να «μοιράζονται» παράλληλες σε σχολεία και τμήματα χωρίς σχεδιασμό, ώστε να έχει καταγραφεί παράλληλη στήριξη για μαθηματικά να βρίσκεται με τον μαθητή μόνο την ώρα της ….ιστορίας.

Όλα αυτά συνυπάρχουν τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα τίποτα να μην λύνεται αλλά αντίθετα να  μεγεθύνεται. Για όλα τα παραπάνω η πιο βασική παράμετρος για τον σωστό σχεδιασμό και την επίλυση των προβλημάτων είναι αυτό που μας είπε ο κος Παπαϊωάννου. Η παράλληλη στήριξη λειτουργεί πολλά χρόνια πλέον και ποτέ δεν έχει ουσιαστικά αξιολογηθεί! Χρειάζεται καταγραφή και αξιολόγηση ώστε να παρθούν οι ενδεδειγμένες αποφάσεις και αυτό είναι κάτι που γίνεται τώρα. Μένει επομένως να μάθουμε τα αποτελέσματα της αξιολόγησης αυτής.

Φυσικά οι αλλαγές στην παράλληλη στήριξη θα συμπαρασύρουν και αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης της ειδικής αγωγής στα γενικά σχολεία και με τα τμήματα ένταξης, που με την σειρά τους λειτουργούν με πολλά προβλήματα. Ένα γενικό συμπέρασμα πάντως που βγάλαμε είναι ότι τα θέματα δεν εξαρτώνται μόνο από τα κονδύλια που δίνονται, που δίνονται αρκετά, αλλά τα προβλήματα οφείλονται κυρίως στον μη σωστό σχεδιασμό και εφαρμογή.  

Βαθμίδες ειδικής εκπαίδευσης.Η σχολική ύλη ανά βαθμίδα εκπαίδευσης.

Τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα και πιο «απλά» στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ειδικά νηπιαγωγεία και ειδικά δημοτικά λειτουργούν με προσαρμοσμένη ύλη ανάλογα με τις ανάγκες και το επίπεδο των παιδιών. Υπάρχει φυσικά ένα μεγάλο κεφάλαιο που αφορά στο επίπεδο «εξειδίκευσης» στην ειδική αγωγή του εκπαιδευτικού προσωπικού. Είναι βαρύνουσας σημασίας ή καλύτερα «υπερτερεί» η προσωπικότητα και η θέληση του κάθε Δ/ντή ή εκπαιδευτικού, αναδεικνύοντας ένα μεγάλο κενό «στρατηγικού σχεδιασμού» που δεν θα επιτρέπει ή καλύτερα θα εναρμονίζει όλους σε κοινό τρόπο λειτουργίας και προγραμμάτων.

Τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση….Συζητήθηκε το γεγονός ότι τα ειδικά σχολεία που λειτουργούν με την ύλη των γενικών, ακόμη και εάν δίνεται περισσότερος χρόνος φοίτησης δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες, στον τρόπο μάθησης και στις δυνατότητες των μαθητών τους! Τα Ειδικά Γυμνάσια και Λύκεια και τα ΕΝΕΕΓΥΛ (που υποτίθεται θα έδιναν και χρηστικές γνώσεις εργαστηρίων) δεν έχουν ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και λειτουργούν  περισσότερο απέναντι, παρά δίπλα στους μαθητές ειδικής εκπαίδευσης. Και είναι προφανές ότι όσοι μαθητές ανταποκρίνονται με επιτυχία στα σχολεία αυτά θα μπορούσαν να φοιτούν και σε γενικά σχολεία …   

Ξεχωριστό κεφάλαιο είναι η λειτουργία των ΕΕΕΕΚ στα οποία πηγαίνουν «όσοι περισσεύουν»… Σε μία δομή που λειτουργεί χωρίς συγκεκριμένη στόχευση, εργαστήρια και πρόγραμμα.

Για όλα τα παραπάνω που ειπώθηκαν υπάρχει γνώση και διάθεση για μια νέα φιλοσοφία και σχεδιασμό την οποία θα ακούσουμε στην επόμενη συνάντησή μας με τον κο Παπαϊωάννου.

Τριτοβάθμια εκπαίδευση και επέκταση του χρόνου φοίτησης στα ΕΕΕΕΚ

Εάν τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην τριτοβάθμια είναι σήμερα ….ανυπέρβλητα! Γιατί; Γιατί δεν υπάρχει και δεν προβλέπεται τριτοβάθμια εκπαίδευση για αυτιστικά άτομα. Πρέπει να δούμε από την αρχή τα κριτήρια εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τον τρόπο εξετάσεων και παρακολούθησης των μαθημάτων.

Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να μην τελειώνει η σχέση με το Υπουργείο Παιδείας στα 21-22 ετών αλλά να υπάρχει πρόβλεψη, κυρίως μέσω των εργαστηρίων των ΕΕΕΕΚ για επιμήκυνση χρόνου φοίτησης, ώστε τα παιδιά μας να μην κλείνονται μέσα στα σπίτια τους. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, όταν τα ΚΔΗΦ και άλλες δομές ενηλίκων είναι λιγοστές στις περισσότερες περιοχές της χώρας.    

Κτιριακές υποδομές, Μεταφορές και ίδρυση Νέων Ειδικών Σχολείων    

Αν και δεν είναι άμεση η αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας συζητήθηκαν και αυτά τα ζητήματα. Σε παρατήρηση που έγινε σχετικά με την επάρκεια των ειδικών σχολικών δομών, ώστε σε συνδυασμό με τις επερχόμενες αλλαγές να αλλάξουν την εικόνα της ειδικής εκπαίδευσης η απάντηση του κου Παπαϊωάννου ήταν αποστομωτική … «Όσα αιτήματα ήρθαν για την ίδρυση ειδικών δομών έγιναν όλα αποδεκτά, αλλά ήταν μόνο 5 για όλη την επικράτεια…» Χρειάζεται επομένως αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο αλλά και στη διαδικασία ίδρυσης ειδικών δομών.

Επίσης σχετικά με την συντήρηση των κτιριακών δομών ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι καταλυτικός, όπως και στον τομέα των μεταφορών, που χρειάζεται να αλλάξουν πολλά στους όρους των συμβάσεων με τις εταιρείες, σύμφωνα με τους διαγωνισμούς που διεξάγονται από τις περιφέρειες.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν και τους επόμενους στόχους της ομάδας μας για επικοινωνία,  συζήτηση, σχεδιασμό και προτάσεις με αρμόδιους φορείς. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ως ομάδα τον κύριο Παπαϊωάννου που ακούγοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στην Κομοτηνή με την μεταφορά μαθητών επικοινώνησε με στόχο την επίλυσή τους.

Εφαρμογή διατάξεων θεσμικού πλαισίου, καλύτερη αξιοποίηση υπάρχοντος προσωπικού, συνεργασία με τα ΚΕΔΑΣΥ και επαναφορά του Σχολικού Συμβούλου. 

Στο πλαίσιο της αρχικής μας συζήτησης εκφράστηκαν οι γονείς σχετικά με την μη εφαρμογή και τήρηση των διατάξεων, όπως αυτές περιγράφονται στο υπάρχον πλαίσιο. Π.χ. η μη εφαρμογή προγραμμάτων συνεκπαίδευσης (που εξαρτάται από την διάθεση Δ/ντων των ειδικών σχολείων, αλλά και την αποδοχή από τα γενικά σχολεία), όπως επίσης και ο σχεδιασμός ΕΠΕ μαθητή από ομάδα (σχολείο, σπίτι, εξωτερικοί θεραπευτές) εφαρμόζεται μόνο εάν το επιτρέψει ο Δ/ντής! Αυτά είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα τα οποία δεν επηρεάστηκαν από τον κορονοϊό, εφόσον πάντα δεν …λειτουργούσαν, αλλά πιστεύουμε ότι ήρθε πλέον ο καιρός να τεθούν σε εφαρμογή! 

Σημαντικό κεφάλαιο για την ειδική εκπαίδευση παίζουν και τα ΚΕΔΑΣΥ καθώς και οι γνωματεύσεις και γνωμοδοτήσεις τους. Πολλές φορές μοιάζει σαν να μην  γνωρίζουν, να λειτουργούν αυτόνομα και ανεξάρτητα από τον τρόπο λειτουργία και τις υπάρχουσες δομές ειδικής αγωγής, ενώ είναι σημαντικό να δούμε ποιος είναι ο ρόλος τους εάν τον τελικό λόγο και απόφαση τον παίρνει ο ίδιος ο γονέας ο οποίος, πολλές φορές, επίσης, αποφασίζει με κριτήριο την δική του αντίληψη και όχι το καλό του παιδιού… Ο κύριος Παπαϊωάννου συμφώνησε και μας είπε ότι ήδη έχει προχωρήσει ένα πρόγραμμα επαφών με στελέχη των ΚΕΔΑΣΥ και αναμένουμε και εμείς τα αποτελέσματα στην επόμενη συνάντησή μας. 

Στην πρώτη μας συνάντηση συμμετείχε και ένας κοινωνικός λειτουργός που έχει μεγάλη θητεία ως στέλεχος των ΚΕΔΔΥ παλαιότερα, αλλά και ως εργαζόμενος σε ειδικό σχολείο. Η δική του παρέμβαση μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την «ορθή» αξιοποίηση των στελεχών στην ειδική εκπαίδευση και στον τρόπο που θα μπορούσαν να «χρησιμοποιηθούν» ως ενδιάμεσοι κρίκοι με την οικογένεια, το σχολείο και την κοινότητα, ώστε τα ειδικά σχολεία να αποτελούν κομμάτια της τοπικής κοινωνίας και ζωής.

Μέσα στον προβληματισμό που αναπτύχθηκε, για όλα τα παραπάνω, έγινε λόγος για την επιστροφή του θεσμού του σχολικού συμβούλου, που πράγματι αποτελούσε ένα καθοριστικό σημείο αναφοράς για όλους, εκπαιδευτικούς, γονείς και διευθύνσεων εκπαίδευσης.

Αυτά ήταν τα βασικά σημεία της συνάντησή μας, αλλά το πιο βασικό είναι ότι ‘άνοιξε ένας δίαυλος επικοινωνίας και ανταλλαγής θέσεων και απόψεων με μόνο ζητούμενο και κέρδος να αλλάξουν οι συνθήκες για τα αυτιστικά άτομα στον χώρο της εκπαίδευσης.

Από την πλευρά της ομάδας που όλο και μεγαλώνει, δεσμευόμαστε να σας ενημερώνουμε για όποια εξέλιξη και συνάντηση πραγματοποιούμε με φορείς.

ΑΘΗΝΑ Αβάλη (Πηνελόπη Αλεξίου), & Άννα Κωνσταντινίδου, AutismCoachingandmore

ΒΕΡΟΙΑ ΜΑμΑ  (Ευδοξία Ακρίβου),

ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ (Μαρία Λευτάκη),

ΚΑΤΕΡΙΝΗ Προστασία ατόμων με αυτισμό Ν. Πιερίας (Ιφιγένεια Χρυσοπούλου),

ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΔΑΔΑΑ Ν. Κομοτηνής {Διά/τες Αν/κέςΔιατ/χές&Asperger}, (Νικ Αρβανίτης),

ΚΟΡΙΝΘΟΣ ΦΑΣΜΑ (Ελένη Ζερβού),

ΛΕΣΒΟΣ ΣΥΝ-εξέλιξη (Μαρία Βάτη),

ΡΕΘΥΜΝΟ Σύλλογος Γονέων Ατόμων με Αυτισμό (Ειρήνη Κλάδου)