Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Πέρασε σχεδόν ένα 24ωρο από την εν ψυχρώ εκτέλεση του Γιώργου Καραϊβάζ ώσπου να διαβάσουμε κάποιες τυποποιημένες δηλώσεις πολιτικών, η συνάντηση Πρωθυπουργού-Υπουργού ΠΡΟ.ΠΟ. για το θέμα έγινε 10 ώρες μετά, ενώ ακόμη περιμένουμε σχετική δήλωση από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας την ίδια στιγμή που η Ευρώπη επέδειξε άμεσα αντανακλαστικά για τη δολοφονία του Έλληνα δημοσιογράφου, όπως δείχνουν τόσο οι δηλώσεις της Πρεσβείας των ΗΠΑ όσο και οι δηλώσεις της Ηγεσίας της ΕΕ και του ΕΚ.

Στην επίσημη πρωθυπουργική σελίδα ακόμη δεν έχει αναρτηθεί σχετική δήλωση ενώ δεν έχουμε κάποια ανακοίνωση της αστυνομίας, έκτακτη ενημέρωση αστυνομικών συντακτών, έκτακτη συνέντευξη τύπου της φυσικής και πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου ΠΡΟ.ΠΟ., έκτακτη ενημέρωση συντακτών από ΕΣΗΕΑ ή άλλες δημοσιογραφικές ενώσεις. ΄,

Αντιθέτως πληθαίνουν οι διαρροές, οι πληροφορίες που διαχέονται δημιουργούν μεγαλύτερη σύγχυση στην κοινή γνώμη , αποκαλύπτονται ευαίσθητες πληροφορίες και υλικό για λόγους εντυπωσιασμούς, ενώ τεχνιέντως προωθείται η εντύπωση της “μαφιόζικης δολοφονίας”, του “ξεκαθαρίσματος λογαριασμών” και των “σκοτεινών σημείων’ των επαφών του εκτελεσθέντος δημοσιογράφου ακόμη και από επιφανείς δημοσιογράφους και συναδέλφους του εκτελεσθέντος Γιώργου Καραϊβάζ, την ίδια στιγμή που οι ξένοι συνάδελφοι και οι διεθνείς δημοσιογραφικές ενώσεις εξέδωσαν αμέσως σχετικές ανακοινώσεις.

Η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης αποτελούν θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕενώ είναι σαφής και στιβαρή και η θέση του ΟΗΕ.. Να τονίσουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διατυπώσει την σαφή θέση “ότι ένα ελεύθερο, ανεξάρτητο, πολυφωνικό και βιώσιμο περιβάλλον μέσων ενημέρωσης έχει θεμελιώδη σημασία για τη δημοκρατία. Η προστασία της ασφάλειας των δημοσιογράφων είναι υψίστης σημασίας και, στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα ήθελε να επιστήσει την προσοχή  στη σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την προστασία της δημοσιογραφίας και την ασφάλεια των δημοσιογράφων και άλλων παραγόντων των μέσων ενημέρωσης.”

https://twitter.com/UNESCO/status/1323129207392788480

Σε αυτό το πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγχρηματοδοτεί και δύο συναφείς δράσεις όπως η πλατφόρμα για τη χαρτογράφηση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και το παρατηρητήριο για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης. Η Επιτροπή χρηματοδοτεί επίσης ανεξάρτητα έργα για την προστασία των δημοσιογράφων που αντιμετωπίζουν απειλές και για την προώθηση της ερευνητικής δημοσιογραφίας. Τον Απρίλιο του 2018, η Επιτροπή πρότεινε τα ελάχιστα πρότυπα προστασίας για τους καταγγέλλοντες (whistleblowers), με στόχο την προστασία των καταγγελλόντων που εργάζονται στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, την παροχή διαύλων καταγγελίας, τη διασφάλιση της εμπιστευτικότητας της ταυτότητάς τους και την προστασία τους από αντίποινα.

Όπως φαίνεται, όμως, όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να λειτουργήσουν ενεργητικά και ν’αποτρέψουν την πραγματικότητα που τοποθετεί την Δημοσιογραφία στο Απόσπασμα και καθιστά τους Δημοσιογράφους ή όσους ασχολούνται με την Δημοσιογραφία των Πολιτών ή με κάποιο λόγο εμπλέκονται στην λειτουργία των μέσων ενημέρωσης ευάλωτους σε κάθε είδους πιέσεις και απειλές.

Τα στοιχεία για το 2021 μας δείχνουν ότι, μέχρι στιγμής, έχουν δολοφονηθεί 6 δημοσιογράφοι (και ο εκτελεσθείς Γιώργος Καραϊβάζ ανάμεσα σε αυτούς ) και 4 εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης ενώ έχουν φυλακισθεί 297 δημοσιογράφοι, 102 πολίτες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της Δημοσιογραφίας των Πολιτών (bloggers και μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και 12 εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης.

Η εν ψυχρώ εκτέλεση του Γιώργου Καραϊβάζ συνδέεται και με την κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία έχουν περάσει από τους παραδοσιακούς δημοσιογραφικούς ομίλους σε δαιδαλώδη σχήματα εγχωρίων και διεθνών επιχειρηματικών συμφερόντων και πολιτικών διασυνδέσεων όπου βεβαίως η ερευνητική και ανεξάρτητη δημοσιογραφία δεν έχει θέση.

Οι δημοσιογράφοι δεν δύνανται καν να έχουν άποψη και πολύ περισσότερο να την διατυπώνουν ακόμη και με την μορφή σχολίων σε κοινωνικά δίκτυα.

Επίσης, δυσμενείς κι αντίξοες είναι και οι συνθήκες εργασίας των δημοσιογράφων και των εργαζομένων σε μέσα ενημέρωσης καθώς εξαρτώνται από τις πολιτικές προτιμήσεις των ιδιοκτητών συγκεκριμένων “επιχειρήσεων” που χρησιμοποιούν τους εργαζομένους ως μέσο πίεσης όπως συνέβη στις περιπτώσεις του Documento και του Πρακτορείου Διανομής ΑΡΓΟΣ.

Στο ίδιο πλαίσιο ανάλυσης εντάσσεται και η πρακτική της λίστας Πέτσα με την διασπορά των 20 εκατομμυρίων € της λίστας σε μέσα μαζικής ενημέρωσης με κομματικά ή άλλα αδιαφανή κριτήρια. Αναζητείται ακόμη ο ρόλος των εγχωρίων επαγγελματικών ενώσεων που περιορίζονται σε δελτία τύπου και κατόπιν εορτής ανακοινώσεις.

Οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν και τις εχθρικές συμπεριφορές τοπικών συστημάτων διαπλοκής ή πολιτικής αδιαφάνειας και σκοπιμότητας που έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν την αποσιώπηση των πρακτικών που ακολουθούν ειδικά εάν αυτές αντίκεινται στην κείμενη νομοθεσία, τα χρηστά ήθη και τον σεβασμό των ατομικών κι ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι διαμορφούμενες συνθήκες στον χώρο της ελληνικής δημοσιογραφίας οδήγησαν σε μία έκρηξη δημιουργίας ιστολογίων – blogs, τα οποία πλέον θεωρούνται ακράδαντα μία μορφή Δημοσιογραφίας στον ιστό, καθώς παρουσιάζουν και τα τρία σημαντικά χαρακτηριστικά της –υπερκειμενικότητα, διαδραστικότητα και πολυμεσικότητα- και καθώς η λειτουργία τους είναι ταυτόσημη με τον κύριο σκοπό της δημοσιογραφίας (σύμφωνα με τον κύριο και ισχύοντα ορισμό της στις εκλεγμένες δημοκρατίες παγκοσμίως), να παρέχει στους πολίτες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να είναι ελεύθεροι και αυτοκυβερνώμενοι. Τα θέματα που προσεγγίζονται από τα πιο «δημοσιογραφικά» blog αφορούν κυρίως στη δημόσια σφαίρα και οι αιτίες παρακίνησής τους είναι η “άσκηση επιρροής”,η “συσσώρευση γνώσης”, η “δημιουργία κοινότητας” και η “διατήρηση ιστοτόπου”. Ας μην ξεχνάμε ότι ο εκτελεσθείς Γιώργος Καραϊβάζ διατηρούσε και το δικό του ιστολόγιο, το www.bloko.gr.

Αντί επιλόγου, έχει την δική του βαρύτητα το μήνυμα που θέλησε να απευθύνει διά αντιπροσώπου η οικογένεια του Γιώργου Καραϊβάζ προς τους δημοσιογράφους.

“Αυτό που μου ζητήθηκε από την οικογένεια να μεταφέρω είναι ότι θα ήθελαν οι δικοί του άνθρωποι, η εκτέλεση του Γιώργου Καραϊβάζ να μην γίνει αφορμή οι υπόλοιποι δημοσιογράφοι να φοβηθούν και να σταματήσουν το ερευνητικό τους έργο, αλλά αντίθετα να γίνουν περισσότεροι αυτοί που θα προσπαθούν και θα αναζητούν την αλήθεια και την πραγματικότητα”