Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Η εικόνα στα καταστήματα και την αγορά της Κομοτηνής είναι σχεδόν ίδια με αυτήν που επικρατεί στις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας. Οι καταναλωτές δεν έχουν ακόμη αποφασίσει να κάνουν τα ψώνια για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι το οποίο φαίνεται πως θα είναι κάπως ακριβότερο σε σχέση με πέρυσι.

Ο εμπορικός κόσμος της Κομοτηνής βιώνει την παραπάνω κατάσταση η οποία επιδεινώνεται και λόγω της πανδημίας , γεγονός που ακόμη αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την αύξηση της κίνησης στην αγορά, αφού δεν έχει δημιουργηθεί η κατάλληλη ψυχολογία για τον καταναλωτή. Ακόμη και τα καταστήματα με τα εποχιακά είδη ή τα παιχνίδια δεν έχουν δει αύξηση του τζίρου τους. Να επισημανθεί ότι και οι φετινές εορταστικές εκδηλώσεις του Δήμου ή της Περιφέρειας δεν έχουν προσανατολισθεί προς την κατεύθυνση της τόνωσης της κίνησης στην πόλη (όπως έχει συμβεί σε άλλους νομούς) αλλά έχει περιορισθεί σε μία “φωτισμένη στατικότητα” και μία “φωτισμένη βουβαμάρα”.

Ιδιαίτερο βαρύ είναι το κλίμα και σε αρκετές οικογένειες που έχουν επωμισθεί και το βάρος της πανδημίας, καθώς σε όλες σχεδόν τις σχολικές μονάδες της περιοχής έχουν εμφανισθεί σποραδικά κρούσματα, γεγονός που επιβάλλει την διενέργεια τακτικών δειγματοληπτικών ελέγχων (ανά διήμερο) στον ΕΟΔΥ αλλά και σε ιδιωτικές δομές,  γεγονός που επιβαρύνει τον καθημερινό οικογενειακό προυπολογισμό.

Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατέγραψαν νέο ρεκόρ σήμερα, ενισχυμένες από την υψηλή ζήτηση λόγω του ψύχους και τις γεωπολιτικές εντάσεις ανάμεσα στην Ρωσία και τους πελάτες της και αυτό έχει τις επιπτώσεις του και στην Χώρα μας καθώς άρχισαν να φθάνουν στους καταναλωτές οι “φουσκωμένοι” λογαριασμοί Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατέγραψαν νέο ρεκόρ σήμερα, ενισχυμένες από την υψηλή ζήτηση λόγω του ψύχους και τις γεωπολιτικές εντάσεις ανάμεσα στην Ρωσία και τους πελάτες της.

Τη Δευτέρα, η τιμή φυσικού αερίου ανά μεγαβατώρα ξεπέρασε τα 145 ευρώ, ενώ τα συμβόλαια της Τρίτης για το ρεύμα έκλεισαν στα για πρώτη φορά στα 342 ευρώ, σπάζοντας κάθε ρεκόρ ακρίβειας.Η ενεργειακή κρίσή θα κοστίσει περισσότερα από 350 δισ. ευρώ στους Ευρωπαίους πολίτες με κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, όπως ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, να επισημαίνουν την ανάγκη δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων λόγω της ακρίβειας.

Στην γνωστή αλυσίδα ανατιμήσεων που ξεκινάει από την ενέργεια παρατηρούμε μεγάλες αυξήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης. Στα ράφια των σούπερ μάρκετ καταγράφονται αυξήσεις τιμών σε είδη όπως :

• Φασόλια αγορά χονδρική από 1,10 το 2020 σε 1,30 το 2021 και λιανική πώληση 2,50 ευρώ.
• Φακές αγορά χονδρική από 0,90 ευρώ το 2020 σε 1,10 ευρώ το 2021 και λιανική πώληση 2,50 ευρώ.
• Ρεβίθια αγορά χονδρική 1,70 το 2020 σε 1,95 ευρώ το 2021 και λιανική πώληση 3,20 ευρώ.
• Φασόλια γίγαντες αγορά χονδρική από 3,60 ευρώ το 2020 σε 4,80 ευρώ το 2021 και λιανική πώληση 6,90 ευρώ.
• Ρύζι από 0,90 ευρώ το 2020 σε 1,10 ευρώ το 2021 και λιανική πώληση 2,60 ευρώ.
• Ελληνική φέτα από 8,10 ευρώ το 2020 σε 9,80 ευρώ το 2021
• Λάδι 22% αύξηση
• Κρέας αύξηση 20% – 25 %.
• Ηλεκτρονικά ηλεκτρικά είδη έως 100 %
• Οικοδομικά υλικά αύξηση έως 50%.
• το αλεύρι αυξήθηκε από το 1,12 ευρώ στα 1,37 ευρώ
• τα αυγά από το 1,87 στα 2,17 ευρώ
• ο ελληνικός καφές από το 1,25 στο 1,52 ευρώ
• και το ελαιόλαδο από τα 7,61 το λίτρο στα 8,10 ευρώ

Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα αλλά και μετά τις ανατιμήσεις φωτιά στην ενέργεια αναμένεται διπλό άλμα του πληθωρισμού τον Δεκέμβριο. Συγκεκριμένα αναμένεται ο πληθωρισμός τον τελευταίο μήνα του 2021 να φτάσει στο 5%, ενώ τον Ιανουάριο του 2022 στο 6%.

ΙΕΛΚΑ: Αυξημένη κατά 5% η μέση τιμή για το Χριστουγεννιάτικο Τραπέζι το 2021 σε σχέση με το 2020

Έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας τιμών των προϊόντων στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2021, σύμφωνα με την οποία στα 86,18 ευρώ αναμένεται να ανέλθει φέτος το τυπικό καλάθι αγορών στα σούπερ μάρκετ, έναντι 81,81 ευρώ το 2020.

• Αυξημένη κατά 5% η μέση τιμή για το Χριστουγεννιάτικο Τραπέζι το 2021 σε σχέση με το 2020
• 1 στους 2 καταναλωτές αποδίδει τις ανατιμήσεις στις αυξήσεις των διεθνών τιμών πρώτων υλών
• Εξοικονόμηση έως και 21% με προσφορές/έξυπνες αγορές
Η παρούσα έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας τιμών των προϊόντων στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2021.
Βασίζεται πρώτον σε τιμοληψίες από καταστήματα μεγάλων σουπερμάρκετ που πραγματοποιούν ερευνητές του ΙΕΛΚΑ (13-15/12) και σε συνεντεύξεις με στελέχη της αγοράς για την εκτίμηση-πρόβλεψη τους για τις τιμές την εβδομάδα ως τα Χριστούγεννα (κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο καθώς σε συγκεκριμένα φρέσκα προϊόντα οι τιμές διαφοροποιούνται συνεχώς). Η έρευνα αφορά 22 τυπικές κατηγορίες προϊόντων που περιλαμβάνονται στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι (π.χ. κουραμπιέδες, μελομακάρονα, βασιλόπιτα, γαλοπούλα, αρνί, κάστανα, αυγά, πατάτες, κ.α.).
Σχήμα 1: Σύγκριση τυπικού καλαθιού μεγάλων σουπερμάρκετ Χριστούγεννα 2014-2021

Τα αποτελέσματα δείχνουν (σχήμα 1) ότι:
1. Οι τιμές των προϊόντων του τυπικού Χριστουγεννιάτικου τραπεζιού στα μεγάλα σουπερμάρκετ το 2021 είναι αυξημένες κατά 5% κατά μέσο όρο σε σχέση με το 2020, ενώ είναι αυξημένες κατά 1% σε σχέση με την υψηλότερη τιμή που καταγράφηκε το 2015 . Συγκεκριμένα το τυπικό καλάθι υπολογίζεται σε 86,18 ευρώ το 2021 έναντι 81,81ευρώ το 2020.
2. Όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες να εκμεταλλευτεί τις προσφορές των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ δίνοντας στον καταναλωτή τη δυνατότητα να επιλέξει και εξοικονομήσει μεσοσταθμικά περίπου 13% της αξίας των αγορών του, ενώ με έξυπνες αγορές η εξοικονόμηση μπορεί να φτάσει και το 21% της αξίας του καλαθιού. Το μεγάλο εύρος τιμών που καταγράφεται οφείλεται στην αύξηση της έντασης του ανταγωνισμού κάθε έτος και ειδικά την τελευταία 5ετία ανάμεσα στις επιχειρήσεις του κλάδου και στην προσαρμογή των επιχειρήσεων του κλάδου (προμηθευτές και λιανέμποροι) στην ανάγκη των καταναλωτών για μειωμένες τιμές και value for money που καταγράφεται το τελευταίο 6μηνο.
Πίνακας 1: Σύγκριση τιμών προϊόντων τυπικού Χριστουγεννιάτικου Καλαθιού στις μεγάλες αλυσίδες Σουπερμάρκετ 2020-2021

Από τις 22 υποκατηγορίες προϊόντων που εξετάζονται (πίνακας 1) στις 15 οι τιμές παρουσιάζουν αύξηση, σε 5 παρουσιάζουν μείωση και 2 είναι αμετάβλητες. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στην τιμή του αρνιού κατά 24%, η τιμή του οποίου παραμένει υψηλότερα από το Πάσχα και μετά με τις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης να μην έχουν αλλάξει ως τότε. Αντίστροφα η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στην τιμή της τομάτας κατά 25%, λόγω των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών.
Σε σχέση με το εύρος τιμών στο οποίο έχει πρόσβαση ο καταναλωτής, η μέση διακύμανση των τιμών των προϊόντων παραμένει αυξημένη και υπολογίζεται περίπου στο 35-38% της αξίας τους. Αυτή η τάση είναι και αποτέλεσμα των έντονων προσφορών και προωθητικών εκπτωτικών ενεργειών των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ και των προμηθευτικών εταιρειών, οι οποίες πλέον παίρνουν διάφορες μορφές. Συνολικά εκτιμάται ότι τα φετινά Χριστούγεννα πάνω από 1 στα 2 προϊόντα που θα αγοραστεί θα σχετίζεται με κάποια προωθητική ενέργεια, όπως εκπτώσεις σε συγκεκριμένα προϊόντα, εκπτώσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες, προσφορά επιπλέον προϊόντος (π.χ. 2+1 δώρο), εκπτωτικά κουπόνια, δωροεπιταγές για επόμενες αγορές, επιστροφή χρημάτων με τη χρήση πιστωτικών καρτών.
Σχήμα 2: Αιτίες αύξησης των τιμών τροφίμων σύμφωνα με τους καταναλωτές (Δεκέμβριος 2021)

Οι ανατιμήσεις είναι αναμενόμενες καθώς εδώ και αρκετούς μήνες καταγράφονται πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες είναι κυρίως εισαγόμενες. Ο δείκτης διεθνών τιμών πρώτων υλών (commodities) τροφίμων παραμένει σημαντικά αυξημένος σε σχέση με πριν την πανδημία COVID-19. Όλοι οι επιμέρους δείκτες παρουσιάζουν αυξήσεις (δημητριακά, έλαια, κρέας, γαλακτοκομικά, ζάχαρη) με μεγαλύτερες αυξήσεις από αυτές να καταγράφονται στα φυτικά έλαια και στα δημητριακά. Οι αυξήσεις οφείλονται κυρίως στην αποδοτικότητα της παραγωγής στις μεγάλες παραγωγούς χώρες και στην αύξηση της ζήτησης από τις χώρες της Ασίας. Αρκετές από αυτές τις μεταβολές επηρεάζουν την παραγωγή τροφίμων στην Ελλάδα λόγω των εισαγόμενων πρώτων υλών, αλλά και τις εισαγωγές τελικών τροφίμων και ποτών από τις διεθνείς αγορές. Άλλωστε όπως φαίνεται στο σχήμα 2, σε έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΕΛΚΑ τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2021 η πλειοψηφία των καταναλωτών αποδίδει τις αυξήσεις τιμών στις διεθνείς τιμές πρώτων υλών σε ποσοστό 53% και στην πανδημία COVID-19 σε ποσοστό 32%.
Ένα σημαντικό μέρος των αυξήσεων τιμών πρώτων υλών φαίνεται να έχουν απορροφηθεί από τους ενδιάμεσους κόμβους της αλυσίδας παραγωγής και διάθεσης, παραγωγούς, μεταποιητές, προμηθευτές και το λιανεμπόριο στην Ελλάδα, κάτι που όμως ήταν πρακτικά αδύνατο να συνεχιστεί, καθώς όλες οι επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένα κόστη λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας στην χώρα. Σημαντικό εμπόδιο στην διαχείριση των τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα αποτελούν και οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ.