του κ. Φώτη Βελισαρράκου, Οπτομέτρη

Η χρήση ηλεκτρονικών μέσων και οθονών (desktop, laptop, tablet, videogames, κινητό) έχει εδραιωθεί πλέον στην καθημερινότητα μας. Η χρήση έχει επεκταθεί σε όλες σχεδόν τις ηλικιακές ομάδες (από 3 ετών και πάνω) και σε όλες τις μορφές δραστηριότητας (εργασία, ελεύθερος χρόνος, ψυχαγωγία, ενημέρωση, εκπαίδευση). Είναι συχνές οι δημοσιεύσεις ερευνών και μελετών σχετικά με την επίδραση που έχει η νέα αυτή συνήθεια σε μικρές κυρίως ηλικίες και σε διάφορα επίπεδα όπως:

• Επίδραση στο οπτικό σύστημα
• Αλλαγές σε γνωστικά και συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά
• Επίδραση στη στάση του σώματος
• Επίδραση στην κινητική ανάπτυξη
• Ανάπτυξη Όρασης

Πολλές πηγές αναφέρουν τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η χρήση οθόνης σε παιδιά μικρής ηλικίας. Οι επιπτώσεις αυτές αφορούν στη φυσιολογική ανάπτυξη των οπτικών δεξιοτήτων που χτίζονται κυρίως μέσα από το παιχνίδι, την κίνηση και τη φαντασία! (δημιουργία νοερών εικόνων και όχι έτοιμων από video).

Έρευνες των τελευταίων ετών αναφέρουν ώς αιτία των υψηλών ποσοστών αύξησης της μυωπίας σε παιδιά, την έλλειψη άσκησης και παιχνιδιού σε εξωτερικό χώρο με φυσικό φώς και την χρήση οθονών ή άλλων ηλ. παιχνιδιών (video games).

ΕΡΕΥΝΑ: Προβλήματα όρασης σε παιδιά χρησιμοποιούν οθόνες; [J Pediatr Ophthalmol Strabismus. 2017;54(6):346–355]

Οι ερευνητές αξιολόγησαν 320 παιδιά (3 με 10 ετών) για να μελετήσουν τη σχέση ανάμεσα στον χρόνο χρήσης οθόνης ή video games και ασθενωπικών συμπτωμάτων καθώς και άλλων χαρακτηριστικών της όρασης τους.

Αποτελέσματα: Τα παιδιά που έπαιζαν video games πάνω από 30 λεπτά την ημέρα ανέφεραν περισσότερα ασθενωπικά συμπτώματα (πονοκέφαλο, διπλωπία, τικ βλεφάρων) από τα παιδιά που έπαιζαν λιγότερη ώρα. Επίσης είχαν μεγαλύτερα ποσοστά χαμηλής στερεοσκοπικής όρασης και δυσκολιών στη συνεργασία των ματιών.

Συμπεράσματα: 30 λεπτά ή περισσότερα στη χρήση οθόνης ή video games σε καθημερινή βάση μπορεί να επηρεάσει την φυσιολογική ανάπτυξη των οπτικών δεξιοτήτων σε παιδιά ηλικίας 3 με 10 ετών.
O Kυβερνήτης στο Maryland των ΗΠΑ υπέγραψε νομοσχέδιο, το οποίο προβλέπει προληπτικά μέτρα για την προστασία των παιδιών από την υπερβολική χρήση ψηφιακών οθονών και τις επιπτώσεις που αυτές έχουν
Μπλε Φως

Πολλές αναφορές έχουν γίνει για το μπλε φως που εκπέμπουν οι οθόνες και την επίδραση που αυτό μπορεί να έχει σε ευαίσθητα σημεία του ματιού (φακός, αμφιβληστροειδής) αλλά και την επίδραση του στη ρύθμιση του βιολογικού μας ρολογιού και του μηχανισμού ύπνου. Θα επανέλθουμε με ξεχωριστό άρθρο και αναφορές για τα υπέρ και τα κατά του μπλε φωτός.

Visual Stress το σύνδρομο κοπιωπίας της όρασης

Πολλά άτομα αντιμετωπίζουν οπτικές δυσκολίες με συμπτώματα όταν χρησιμοποιούν πολλές ώρες οθόνη ή λίγα λεπτά αφού ξεκινήσουν. Η ένταση των συμπτωμάτων διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο αλλά γενικά αναφέρονται τα παρακάτω:

• Κόκκινα και ερεθισμένα μάτια
• Πονοκέφαλος
• Θολή όραση κοντά
• Θολή όραση μακρυά μετά το τέλος της εργασίας
• Διπλωπία
• Ξηροφθαλμία
• «Βάρος» γύρω από τα μάτια
• Πόνος στην πλάτη ή στον αυχένα

Μερική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων μπορεί να γίνει με την υιοθέτηση κάποιον κανόνων εργονομίας όπως, πχ η τήρηση σωστής απόστασης εργασίας (30-40 εκ), τα συχνά διαλείμματα, ο σωστός φωτισμός κ.α. Στις περιπτώσεις όμως των ατόμων που ήδη υπάρχουν οπτικές δυσλειτουργίες τα συμπτώματα είναι πολύ πιο έντονα και για να υπάρξει ανακούφιση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η οπτική δυσλειτουργία είτε με τη χορήγηση του κατάλληλου βαθμού γυαλιών είτε με προγράμματα ασκήσεων της όρασης.

Η τηλεόραση βλάπτει την παιδική συμπεριφορά

Η καθημερινή παρακολούθηση τηλεόρασης από παιδιά, για δύο ή τρεις ώρες την ημέρα, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς και φτωχές κοινωνικές δεξιότητες, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά ηλικίας 2,5 έως 5,5 ετών, από ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας John Hopkins Bloomberg.

Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε ότι η επίδραση της παρακολούθησης τηλεόρασης στη συμπεριφορά ενός παιδιού και στις κοινωνικές του δεξιότητες ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία παρακολούθησης τηλεόρασης. Όπως φάνηκε, η παρακολούθηση τηλεόρασης για πολλές ώρες, αν με τον καιρό περιοριζόταν, δεν φάνηκε να σχετίζεται με τη συμπεριφορά ή με κοινωνικά προβλήματα.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων συνιστά, τα παιδιά κάτω από την ηλικία των 2 ετών να μην βλέπουν τηλεόραση, ενώ τα παιδιά 2 ετών και πάνω να μην ξεπερνούν τις 2 ώρες ημερησίως. Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό ‘Pediatrics’.

Προσοχή και Σχολική Απόδοση

Τα μικρά παιδιά που παρακολουθούν κάθε μέρα περισσότερες από δύο ώρες τηλεόραση, παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν προβλήματα στην ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής τους στην εφηβική ηλικία.

Early Television Exposure and Subsequent Attentional Problems in Children
PEDIATRICS Vol. 113 No. 4 April 2004, pp. 708-713

(πηγή: eyecanlearn)