Συνάντηση με θέμα τη διαχείριση συμβάντων προσέγγισης αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, 27 Ιουλίου, στην Καστοριά έπειτα από πρωτοβουλία και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.

Στη συνάντηση συμμετείχαν εκπρόσωποι του Τμήματος Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, της Ειδικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΚΑ, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Δασαρχείων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και άλλων εμπλεκόμενων φορέων.

Παρουσιάστηκαν τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την προσέγγιση των αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές, αλλά και οι θέσεις και οι προτάσεις φορέων και πολιτών για την αντιμετώπισή τους.

Από την πλευρά του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ εκφράστηκε για άλλη μία φορά η ανάγκη μιας συνολικής αντιμετώπισης της διαχείρισης του πληθυσμού της αρκούδας στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας συγκροτημένης στρατηγικής η οποία θα εκφράζεται μέσα από την ανανέωση και εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αρκούδα στην Ελλάδα. Τα μέλη της επιστημονικής ομάδας του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ κατέθεσαν ένα πρωτόκολλο αντιμετώπισης των περιστατικών με συγκεκριμένες προτάσεις για λήψη μέτρων πρόληψης και τεχνητών μέτρων απώθησης αρκούδων.

Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα και τις εμπειρίες από αντίστοιχες προσπάθειες σε Ευρώπη και Αμερική αλλά και το υπάρχον οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, θεωρούμε ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούνται από τις προσεγγίσεις αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές πρέπει να γίνουν τα ακόλουθα* κατά προτεραιότητα:

• Λήψη των παρακάτω διαχειριστικών μέτρων: 1) Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων της υπαίθρου, 2) Λήψη προληπτικών μέτρων που αφορούν στη διαχείριση των ανθρωπογενών πηγών τροφής και στη διαχείριση του βιοτόπου μέσα και γύρω από ανθρώπινους οικισμούς, 3) Λήψη προληπτικών μέτρων για την προστασία της ανθρώπινης περιουσίας και ειδικότερα στην προστασία του ζωικού και φυτικού κεφαλαίου, 4) Λήψη τεχνητών μέτρων απώθησης προβληματικών αρκούδων.

• Άμεση επικαιροποίηση και επικύρωση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την καφέ αρκούδα.

• Δημιουργία Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής και Ομάδας Άμεσης Επέμβασης για την καφέ αρκούδα στην Ελλάδα.

• Επιστημονική παρακολούθηση του πληθυσμού της καφέ αρκούδας στη χώρα μας.

Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικό αποτέλεσμα της συνάντησης ήταν η δέσμευση των στελεχών της Ειδικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΚΑ για την άμεση θεσμοθέτηση ενός πρωτοκόλλου αντιμετώπισης των περιστατικών προσέγγισης αρκούδων, το οποίο θα αποτελέσει το θέμα της επόμενης ειδικής συνάντησης εργασίας που θα γίνει το Σεπτέμβριο.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΑΡΚΟΥΔΩΝ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΗΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα και τις εμπειρίες από τις αντίστοιχες προσπάθειες σε Ευρώπη και Αμερική αλλά και το υπάρχον οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ θεωρεί ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούνται από τις προσεγγίσεις αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές πρέπει να γίνουν τα ακόλουθα:

Α. Άμεση επικαιροποίηση και επικύρωση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την καφέ αρκούδα

Τα καινούρια δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια σχετικά με την κατάσταση της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα, την οικονομική κατάσταση στη χώρα και την κοινωνική αποδοχή του είδους καθιστούν επιτακτική την επικαιροποίηση, επικύρωση, ενεργοποίηση και οριζόντια εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την καφέ αρκούδα. Το επικαιροποιημένο Σχέδιο Δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνει και ένα σκέλος το οποίο να περιγράφει την αποτελεσματική διαχείριση περιπτώσεων προσέγγισης αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές.

Β. Δημιουργία Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής για τη διαχείριση της καφέ αρκούδας

Η Εθνική Συντονιστική Επιτροπή για τη διαχείριση της καφέ αρκούδας θα λειτουργεί υπό την εποπτεία των αρμόδιων υπουργείων, τα οποία θα επωμιστούν την ευθύνη για τον τρόπο διαχείρισης των περιστατικών προσέγγισης αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές.

Γ. Δημιουργία Ομάδας Άμεσης Επέμβασης

Η Ομάδα Άμεση Επέμβαση (ΟΑΕ) θα πρέπει να απαρτίζεται από το κατάλληλα εκπαιδευμένο τεχνικό προσωπικό και να είναι σε θέση να αξιολογήσει σωστά τις προβληματικές καταστάσεις στις οποίες εμπλέκονται αρκούδες, να προτείνει τεχνικές λύσεις και τελικά να εφαρμόσει τα μέτρα που θα έχουν αποφασιστεί από την Εθνική Συντονιστική Επιτροπή για τη διαχείριση της καφέ αρκούδας. Σχετικά με το τεχνικό κομμάτι λειτουργίας της ΟΑΕ και με βάση τη διεθνή εμπειρία, θεωρούμε ότι για την αποτελεσματική διαχείριση περιπτώσεων προσέγγισης αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές πρέπει να λαμβάνονται τα ακόλουθα διαχειριστικά μέτρα με την ακόλουθη σειρά προτεραιότητας:

1.Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων της υπαίθρου.

2. Λήψη προληπτικών μέτρων που αφορούν στη διαχείριση των ανθρωπογενών πηγών τροφής μέσα και γύρω από ανθρώπινους οικισμούς.

3.Λήψη προληπτικών μέτρων που αφορούν στη διαχείριση του βιοτόπου μέσα και γύρω από ανθρώπινους οικισμούς.

4. Λήψη προληπτικών μέτρων που αφορούν στην προστασία της ανθρώπινης περιουσίας και ειδικότερα στην προστασία του ζωικού και φυτικού κεφαλαίου.

5. Τεχνητά μέτρα απώθησης προβληματικών αρκούδων. Όπου είναι εφικτό τα τεχνητά μέτρα απώθησης θα πρέπει να συνδυαστούν με τη δορυφορική παρακολούθηση του προβληματικού ατόμου.

Δ. Επιστημονική παρακολούθηση του πληθυσμού της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα

Η αποτελεσματική διαχείριση περιστατικών προσέγγισης αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές προϋποθέτει τη λεπτομερή κατανόηση της κατάστασης ενός πληθυσμού αρκούδας και τις τάσεις εξέλιξής του. Η πιο ενδεδειγμένη πλέον μέθοδος παρακολούθηση ενός πληθυσμού αρκούδας θεωρείται η γενετική παρακολούθηση, καθώς τα αποτελέσματα τέτοιων ερευνών μπορούν να δώσουν πληροφορίες για τον πληθυσμό της αρκούδας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Σε ιδιαίτερα προβληματικές και επείγουσες καταστάσεις η γενετική ταυτοποίηση ενός ατόμου μπορεί να εξασφαλίσει τη λήψη διαχειριστικών μέτρων που θα έχουν ως στόχο το ζημιογόνο άτομο, καθώς με τη σωστή προετοιμασία τα αποτελέσματα των γενετικών εξετάσεων μπορεί να είναι διαθέσιμα σε μικρό χρονικό διάστημα.