Εδώ και ένα περίπου χρόνο, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου βιώνουμε ένα σκληρό ενεργειακό πόκερ, μεταξύ Ισραήλ – Κύπρου από τη μία πλευρά και Τουρκίας από την άλλη.

Σκοπός του, ο έλεγχος αλλά και ή πρόσβαση στα ενεργειακά κοιτάσματα και αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, που ανακαλύφθηκαν μετά από την Ισραηλινοκυπριακή συνεργασία, στο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ, με απότερο σκοπό την εκμετάλλευσή τους, αλλά και την συμμετοχή στα προσδοκώμενα κέρδη, που ανέρχονται σε αρκετά δισσεκατομμύρια δολάρια, στον έλεγχο της ενεργειακής αγοράς της Ευρώπης (η οποία στερείται ενεργειακών αποθεμάτων στο υπέδαφός της) και στην χρησιμοποίησή τους ενδεχομένως και σαν διαπραγματευτικό όπλο άσκησης πίεσης προς τις εξαρτώμενες αγορές.

Η Τουρκία βλέποντας ότι επιχειρείται μια άτυπη συμμαχία μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου και Ισραήλ, με αμοιβαία αναγνώριση και ανακύρηξη των ΑΟΖ των παραπάνω χωρών, αντιλήφθηκε γρήγορα ότι αυτή αποσκοπούσε στην αξιοποίηση και εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων υδρογοναναθράκων, η οποία θα απέφερε πολλά δισσεκατομμύρια δολάρια στα ταμεία των χωρών αυτών και συνάμα θα καθιστούσε τις χώρες αυτές ενεργειακούς παίκτες, με παράλληλο παραγκωνισμό της Τουρκίας, σε μια περιοχή που ανέκαθεν ήταν ωρολογιακή βόμβα.

Η ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, δεν μπορεί αν θεωρηθεί τυχαία. Προηγήθηκε η σταδιακή επιδείνωση των σχέσων ανάμεσα σε Τουρκία και Ισραήλ, με αφορμή τόσο τη στάση και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Ισραηλινών εναντίον της Χαμάς, στη λωρίδα της Γάζας, όσο και τα γεγονότα με το ΜΑΒΙ ΜΑΡΜΑΡΑ.

Έτσι η κατάσταση οδηγήθηκε βαθμιαία στη σύσφιξη των σχέσων μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, με κοινό στρατηγικό στόχο, την αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών και δη των υδρογονανθράκων τους οποίους τόσο από το κοίτασμα ΤΑΜΑΡ όσο και από αυτό της ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ, θα διοχετευθούν στην ευρωπαϊκή αγορά.

Η αντίδραση της Τουρκίας ήταν άμεση, τόσο σε διπλωματικό, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, όπου απειλήθηκε σοβαρό επισόδειο όταν τουρκικό πολεμικό πλοίο έφτασε σε απόσταση 15 μιλίων από την πλατφόρμα εξόρυξης, με τους Ισραηλινούς να δηλώνουν ότι θα αναλάβουν στρτιωική δράση σε περίπτωση που το τουρκικό πλοίο θα πλησιάσει σε απόσταση μικρότερη των 15 μιλίων.

Το παιχνίδι των εντυπώσεων συνεχίστηκε και από τις 2 μεριές, με την Κύπρο να προχωρά στο β’ γύρο αδειοδότησης των οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, το Ιασραήλ να αναλαμβάνει στρατιωτικά την επιτήρηση του χώρου μετά από συμφωνία με την Κύπρο και την Τουρκία να προχωρά σε σεισμογραφικές έρευνες για εντοπισμό κοιτασμάτων μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου και σε μια χερσαία γεώτρηση στα κατεχόμενα.

Όμως σ αυτό το παιχνίδι οι 3 τους δεν είναι μόνοι. Οι μεγάλοι παγκόσμιοι ενεργειακοί παίκτες (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα κλπ) μόνο αδιάφοροι δε μένουν προσδοκώντας να πάρουν και αυτοί ένα κομμάτι από την πίτα της λεκάνης της Ανατ. Μεσογείου, με τους Ρώσους να δραστηριοποιούνται περισσότερο. Η αρμάδα με το αεροπλανοφόρο ΚΟΥΖΝΕΤΣΩΦ, που κατέφτασε στην περιοχή για «διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων», είοχε διπλό σκοπό. Αφ’ ενός μεν την εκδήλωση της στήριξης (πολιτικής και στρατιωτικής) προς το συριακό καθεστώς, αφ’ ετέρου δε την στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, με την Τουρκία να μη μπορεί να αποσπάσει τη θετική στάση της διεθνούς κοινότητας.

Η κατάρριψη πρόσφρατα του τουρκικού μαχητικού αναγνωριστικού αεροσκάφους από την συριακή αεράμυνα, αποτελεί μέχρι στιγμής την τελευταία πινελιά στο όλο σκηνικό, που σχετίζεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με τα ενεργειακά.

Πέραν της χλιαρής αντίδρασης και των συνήθων απειλών που εκτόξευσε, προς όλες τις κατευθύνσεις, η Τουρκία το μόνο που κατάφερε ήταν να αποσπάσει μια κοινή δήλωση καταδίκης του συμβάντος, από τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. Η μεταφορά στρατιωτικών μονάδων στην περιοχή των τουρκοσυριακών συνόρων αν και φαινομενικά δείχνει ότι τα πράγματα οδηγούνται σε όξυνση των σχέσεων των 2 χωρών, εντούτοις δεν πρόκειται να αποτελέσει την απαρχή δραματικών εξελιξεων, ή την σπίθα που θα ανάψει τη φωτιά σε όλη την Μ. Ανατολή και όχι μόνο.

Και αυτό διότι οι «μεγάλοι» του πλανήτη δεν θα επιτρέψουν να αποσταθιεροποιηθεί περεταίρω η περιοχή, καθώς η ενεργειακή της αξιοποίηση έχει τεθεί σε πρώτη προτεραιότητα. Οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν μια τέτοια «ανοησία», από μέρους της Τουρκίας, γιατί πολύ απλά δεν επιθυμουν να έρθουν σε αντιπαράθεση με τη Ρωσία (σε πρώτο χρόνο) και την Κίνα (δευτερευόντως), μιας και η Συρία αποτελεί το προπύργιο των 2 αυτών δυνάμεων στη Μ. Ανατολή.

Ας σημειωθεί ότι προσεχώς στη Συρία θα πραγματοποιηθούν κοινά στρατιωτικά γυμνάσια Ρωσίας, Κίνας, Ιράν και Συρίας, με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού στρατευμάτων, κίνηση που αποτελεί μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση, σχετικά με τις προθέσεις των μεγάλων ανατολικών δυνάμεων. Επιπλέον, το κουρδικό που βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή θα αποτελέσει τροχοπέδη στη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων, από μέρους της Τουρκίας εναντίον της Συρίας. Η εν εξελίξει επίσκεψη Πούτιν στη Μ. Ανατολή ενισχύει το σκεπτικό αυτό και έχει σαν επιπλέον αποστολή να καθησυχάσει το Ισραήλ και να το προσεταιριστεί στο ενεργειακό παιχνίδι.

Με την Τουρκία να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση, τόσο διπλωματικά όσο και ενεργειακά, δεν αναμένεται να γίνει κάποιο ολίσθημα που θα προκαλέσει τριγμούς στο ενεργειακό ευρύτερο περιβάλλον. Οι Τούρκοι γνωρίζουν καλά ότι εάν προκαλέσουν πολεμική σύγκρουση, θα απομονωθούν τελείως και θα χάσουν τα όποια στηρίγματα έχουν στη διενθή διπλωματία.

Οι καιροί αλλάζουν πλέον πιο γρήγορα απ’ ότι μπορούμε να φανταστούμε όπως και οι συσχετισμοί δυνάμεων και συμμαχιών. Ας το έχουμε αυτό πια υπόψη.