Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα που κράτησε το Komotinipress παρακολουθώντας την παρουσίαση ενός ιδιαίτερα σημαντικού βιβλίου που εξετάζει κι ερευνά τις ιστορικές πηγές σχετικά με την μεγαλύτερη σύγχρονη τραγωδία του Ελληνισμού: την Μικρασιακή Καταστροφή.

«Μικρασιατική Εκστρατεία Τα βήματα προς την Καταστροφή»

Οι φιλίστορες , το αναγνωστικό κοινό και εκπρόσωποι φορέων και αρχών της Λέσβου τίμησαν , με μεγάλη προσέλευση (παρά τις κλιματικές κι επιδημιολογικές συνθήκες), την παρουσίαση του βιβλίου «Μικρασιατική Εκστρατεία. Τα βήματα προς την Καταστροφή» του Αντιστράτηγου ε.α. Στρατή Χαραλάμπους, το απόγευμα του Σαββάτου 13 Ιανουαρίου 2024 , στην αίθουσα εκδηλώσεων της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής στην Μυτιλήνη.

Το ιδιαίτερο στοιχείο αυτού του βιβλίου -κατά τη γνώμη μας- έγκειται στην δυνατότητα του συγγραφέα να αξιολογήσει και να επεξεργασθεί τις επιλεγείσες πηγές, καθώς ως Ανώτατος Αξιωματικός ε.α. γνωρίζει τους μηχανισμούς που δημιουργούν την “στρατιωτική ιστορία” και με το ανά χείρας πόνημά του συμβάλλει στον εμπλουτισμό του Ελληνικής Στρατηγικής Σκέψης. Κι όλα αυτά συμβαίνουν σε μία εποχή που η ακαδημαϊκή στρατιωτική ιστορία είναι ανύπαρκτη, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τόσο το επίπεδο των στρατηγικών αναλύσεων, όσο και την επάρκεια των επιστημών ασφαλείας αλλά και του κλάδου των διπλωματικών και διεθνών σχέσεων.

Ομιλητές στην παρουσία του βιβλίου ήταν ο καθηγητής Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεσμών στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Παναγιώτης Γρηγορίου, ο Δρ. Θεολογίας του Α.Π.Θ. Αθανάσιος Καλαμάτας και ο Δρ. Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και πρόεδρος της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών Στρατής Αναγνώστου.

Από την παρουσίαση του βιβλίου, σταχυολογούμε τις ακόλουθες δηλώσεις συντελεστών και ομιλητών:

Στρατής Χαραλάμπους: Σκοπός του βιβλίου να διασαφηνισθούν οι “μύθοι” και οι “μισές αλήθειες” που κυριαρχούν στην ιστοριογραφία

Συμπληρώθηκε μια εκατονταετία από τα τραγικά γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής , τα αποτελέσματα της οποίας επηρέασαν σημαντικά και σημάδεψαν τη νεότερη ιστορία μας . Φέτος συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη «βάρβαρη» ανταλλαγή των πληθυσμών και αισθάνομαι την ανάγκη σαν κάτοικος της ακριτικής Λέσβου, που δέχτηκε μεγάλο μέρος των προσφύγων Ελλήνων της Μικράς Ασίας , είτε σαν ενδιάμεσος σταθμός , είτε σαν τόπος μόνιμης διαμονής, να μεταφέρω στο χαρτί τις σκέψεις μου για αυτή την οδυνηρή εμπειρία του Ελληνισμού .

Σκοπός μου με την έκδοση τούτη είναι να διερευνήσω τα κρίσιμα πολιτικά, διπλωματικά και στρατιωτικά γεγονότα, που αποτελούν τα «σκαλοπάτια» όλης αυτής της περιόδου που λέμε Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή και να εντοπίσω τους «μύθους» που επικράτησαν στην ελληνική και την τουρκική ιστοριογραφία και τις «αλήθειες» που επιμελώς αποκρύφτηκαν ή μερικώς παρουσιάστηκαν.

Τα σταδιακά αυτά βήματα, που οδήγησαν τον Ελληνισμό στην μεγαλύτερη καταστροφή, από της εμφανίσεως του στην περιοχή πριν τρεις και πλέον χιλιετίες και τους παράγοντες εσωτερικούς και εξωτερικούς, που συνέβαλαν στο λεγόμενο «Μικρασιατικό Δράμα», αναλύω στο βιβλίο μου εξετάζοντας τις πορείες και των δύο λαών μαζί τις ηγεσίες τους.

Η εκδοτική μου αυτή προσπάθεια, προήλθε μετά από μια δεκαετή ενασχόληση και μελέτη πολυάριθμων τουρκικών και ελληνικών πηγών και σχεδόν όλων των εκδόσεων των πρωταγωνιστών της περιόδου, καθώς και αρχείων. Το κείμενο πλαισιώθηκε με πρωτότυπες φωτογραφίες και χάρτες που εκδόθηκαν πριν μια εκατονταετία, από το αρχείο του πρόεδρου της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αιγαίου καθηγητή Στρατή Αναγνώστου. Στο οπισθόφυλλο έγραψε ο Επίτιμος Αρχηγός του ΓΕΣ , Στρατηγός ε.α Φραγκούλης Φράγκος και ο Στρατής Αναγνώστου, ενώ το προλόγισε ο διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών ιστορικός Νίκος Ανδρειώτης.

Δρ. Στρατής Αναγνώστου: Ένα πρωτότυπο βιβλίο με ανέκδοτο υλικό από την Εταιρεία Λεσβιακών Μελετών
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών Στρατής Αναγνώστου τόνισε:

«Παρουσιάσαμε σήμερα το βιβλίου του Στρατή Χαραλάμπους, είναι ένα πολύ σημαντικό βιβλίο, για την ιστορία της χώρας μας και της Λέσβου, αφού η Λέσβος δέχθηκε τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και τον ηττημένο στρατό.

Είναι ένα βιβλίο πάρα πολύ αξιόλογο, στηρίζεται στην Ελληνική και την Τουρκική βιβλιογραφία, πρέπει να το διαβάσει όλος ο κόσμος για να δούμε πια ήταν τα λάθη που κάναμε εκείνη την εποχή ώστε να μην τα επαναλάβουμε.

Θελήσαμε να κάνουμε μια πρωτοτυπία και στο βιβλίο βάλαμε ανέκδοτες φωτογραφίες που για πρώτη φορά θα έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Κι επειδή είχα στο προσωπικό μου αρχείο πολλές φωτογραφίες από την Μικρασιατική Εκστρατεία βάλαμε αυτές τις φωτογραφίες, αγοράσαμε και κάποιες άλλες από δημοπρασίες, τις βάλαμε και αυτές για να εμπλουτίσουμε την έκδοση.

Παν. Παρασκευαΐδης: «Ο Τούρκος φοβάται την στρατιωτική ισχύ. Με δυνατή στρατιωτική ισχύ και μονοιασμένο τον Ελληνικό λαό δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα».

Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Παναγιώτης Παρασκευαΐδης τόνισε πως πρέπει να διαβαστεί το βιβλίο για να μην κάνουμε τα ίδια λάθη που έγιναν στο παρελθόν.

Επεσήμανε την ανάγκη να δοθεί έμφαση στην άμυνα της χώρας και των νησιών σημειώνοντας

“Ο Τούρκος φοβάται την στρατιωτική ισχύ. Με δυνατή στρατιωτική ισχύ και μονοιασμένο τον Ελληνικό λαό δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. .Η ιστορία διδάσκει.Να προσπαθήσουμε να την μαθαίνουμε. Γιατί δεν πρέπει να είμαστε διχασμένοι, διότι λόγω του διχασμού χάθηκε ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας. Ποτέ να μη ξαναγίνει Εθνικός Διχασμός. Να μας διδάσκει η Εθνική Καταστροφή. Για τα Εθνικά Θέματα να είμαστε μία γροθιά, τώρα που η Ελλάδα κινδυνεύει από τον επεκτατισμό της Γαλάζιας Πατρίδας. Να είμαστε προετοιμασμένοι για πόλεμο αν θέλουμε ειρήνη. Ως μέλος της Επιτροπής Άμυνας κι Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής έχω κάνει πρόταση για παλλαϊκή άμυνα και ο κάθε Έλληνας πρέπει να είναι προετοιμασμένος ν’αμυνθεί. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Κύπρου. Να διδαχθούμε και να είμαστε μονοιασμένοι στα Εθνικά Θέματα. Για τα υπόλοιπα θέματα που αφορούν στις προσωπικές ελευθερίες δεν χρειάζεται να αφήνουμε την ανάπτυξη των νησιών μας, να ασχολούμαστε με δευτέρας επιλογής θέματα που προβάλλονται για ν’αποπροσανατολίοσυν τον κόσμο από την ακρίβεια, την ανασφάλεια και όσα ταλαιπωρούν τους κατοίκους της (παρα) μεθορίου.”

Το Komotinipress με την άδεια του συγγραφέα και της ΕΛΜ παραθέτει ένα μικρό δείγμα του πρωτότυπου αρχειακού υλικού που εμπεριέχεται στις σελίδες του βιβλίου:

ΣΕΛ. 86 Στιγμιότυπο από την επίσκεψη του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Μυτιλήνη στις 26 Απριλίου / 9 Μαΐου 1915. Αρχείο Γεράσιμου Μπεκιάρη.

ΣΕΛ. 113 Η παραλία της Σμύρνης και ο σταθμός ελέγχου των διαβατηρίων. Πηγή: Levantineheritage.com.

ΣΕΛ. 135 Εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης στους στρατιώτες της Μεραρχίας Αρχιπελά-γους, στην Πέργαμο, Μάιος 1920. Φωτογραφικό Αρχείο του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών Νούμερο 2493.

ΣΕΛ. 277 Το στρατηγείο της VII Μεραρχίας κινούμενο προς Ιν–Ευνού, Ιούλιος 1921. Αρχείο Στρατή Αναγνώστου.

ΣΕΛ. 279 Καρτ Ποστάλ με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο να επισκέπτεται τραυματίες. Στάλθηκε από τις προφυλακές την 1η Ιουλίου 1921, από τον στρατιώτη Παναγιώτη στον νονό του στη Μυτιλήνη, Αποστόλη Μαυρίκο. Αρχείο Στρατή Αναγνώστου.

ΣΕΛ. 366 Μεταφορά προσφύγων από το λιμάνι της Σμύρνης με τις βάρκες του Βρετανικού Θωρηκτού “Αίαντας”. Αρχείο Στρατή Χαραλάμπους

Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό από την παρουσίαση του βιβλίου

Σημ: Το βιβλίο του Στρατή Χαραλάμπους «Μικρασιατική Εκστρατεία. Τα βήματα προς την Καταστροφή» διατίθεται στο Ν. Ροδόπης κατά αποκλειστικότητα στο ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΒΙΒΛΙΟΧΑΡΤΟΠΩΛΕΙΟ, Δημόκριτου 7, Κομοτηνή, 2531 084040,email sales@dimokriteio.gr, https://dimokriteio.gr

(Πηγή: Komotinipress, stonisi.gr)