Σημεία συνέντευξης Υπουργού Εξωτερικών, Ν. Δένδια στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής» και στον δημ/φο Ν. Ελευθερόγλου (29.04.2023)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως νιώθει ένας πολιτικός που είναι σαν ένας…μόνιμος Υπουργός Εξωτερικών;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι η εξωτερική πολιτική μίας χώρας είναι μία δυναμική διαδικασία που εξελίσσεται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Παράλληλα, δεν αφορά πλέον μόνο στις γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά επεκτείνεται και σε νέα πεδία. Οικονομία, πολιτισμός, περιβάλλον αναδεικνύουν νέες δυνατότητες αμοιβαίως επωφελούς συνεργασίας.

Είχα την τύχη να αναλάβω το αξίωμα του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας σε μία κρίσιμη – και γι’ αυτό, ενδιαφέρουσα – περίοδο, και σε διεθνές και σε περιφερειακό επίπεδο. Συγχρόνως, όμως, η άσκηση των καθηκόντων μου σε όλη τη διάρκεια της κυβερνητικής θητείας επέτρεψε την εκπόνηση και εφαρμογή ενός συνεκτικού σχεδίου με ευρύ γεωγραφικό ορίζοντα και με στόχο τη διαρκή επέκταση και εμβάθυνση των συμμαχιών και συνεργασιών μας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων. Από εκεί και πέρα, βεβαίως, μονιμότητα δεν υφίσταται σε υπουργικούς ρόλος.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είχατε τον κεντρικό ρόλο πρόσφατα σε μια σύνθετη επιχείρηση απεγκλωβισμού Ελλήνων και συγγενών τους από το Σουδάν. Πόσο δύσκολη και περίπλοκη ήταν η επιχείρηση αυτή;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σήμερα που μιλάμε, μπορούμε να είμαστε χαρούμενοι που καταφέραμε να απεγκλωβιστούν Έλληνες και Κύπριοι συμπολίτες μας από το Σουδάν, με τη συνδρομή εταίρων και συμμάχων μας.

Όλο αυτό ήταν μια περίπλοκη άσκηση, θα λέγαμε, σε πολλά επίπεδα: Διαβουλεύσεις και συνεννοήσεις με ομολόγους μου, τις διπλωματικές μας Αρχές στην περιοχή, τον Ύπατο Εκπρόσωπο Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε., ξένες Πρεσβείες, σχεδιασμός για την αποστολή των δύο μεταγωγικών αεροσκαφών στη Νότια Αίγυπτο, σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Άμυνας.

Η Ελλάδα διαθέτει σημαντική εμπειρία χειρισμού τέτοιων καταστάσεων από ανάλογες περιπτώσεις απεγκλωβισμών που φέραμε εις πέρας με επιτυχία στο παρελθόν. Αυτό, μαζί με τις άριστες σχέσεις που έχουμε με χώρες της περιοχής, συνέβαλε στην επιτυχή κατάληξη και αυτής της επιχείρησης. Και θα μου επιτρέψετε, για μία ακόμη φορά, να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες της χώρας μας προς τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Αίγυπτο, τα ΗΑΕ για τη συνδρομή και τον μεσολαβητικό τους ρόλο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Φοβάστε ότι στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ 21 Μαΐου μέχρι 2 Ιουλίου μπορεί να υπάρξει κάποιο ….θερμό επεισόδιο ή ατύχημα στο Αιγαίο;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ευελπιστώ ότι μετά τους σεισμούς στην Τουρκία και την έμπρακτη συμπαράσταση της χώρας μας στη γείτονα και τον λαό της, που δοκιμάστηκαν σκληρά, έχουμε απομακρυνθεί από το σενάριο ενός θερμού επεισοδίου. Από την πρώτη στιγμή μετά την καταστροφή, η Ελλάδα στάθηκε στο πλευρό της γείτονος, αξιόπιστα και ανιδιοτελώς. Αυτό δεν θα μπορούσε να μην έχει αντίκτυπο στις μεταξύ μας σχέσεις. Οι εικόνες από τις προσπάθειες των Ελλήνων διασωστών διέψευσαν το αφήγημα της εχθρικά διακείμενης γείτονος και δημιούργησαν μία ισχυρή κοινωνική και πολιτική βάση για μια θετική διπλωματία. Επομένως, θεωρώ ότι το σενάριο του θερμού επεισοδίου ή του ατυχήματος έχει απομακρυνθεί καθώς έχει πάρα πολλές προϋποθέσεις, που αυτή τη στιγμή δεν πληρούνται.

Βεβαίως, τις αυξομειώσεις στην τουρκική ρητορική, τις καταγράφουμε, όπως κάνουμε πάντα άλλωστε, τις σημειώνουμε, τις συγκρατούμε. Είναι ενδιαφέρον ότι θα γίνουν με μικρή χρονική διαφορά και στις δύο χώρες και δεν ξέρουμε ποια κυβέρνηση θα προκύψει στην Τουρκία, αλλά σίγουρα πιστεύω ότι υπάρχουν τρόποι να μειωθεί η ένταση, να εργαστούμε σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, να προχωρήσουμε στην εξεύρεση κοινού εδάφους για την επίλυση της μόνης διμερούς διαφοράς που έχουμε με την Τουρκία, δηλαδή την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, επί τη βάση της UNCLOS και των αρχών του Διεθνούς Δικαίου – και όλα αυτά να γίνουν χωρίς να εκτοξεύουμε απειλές ο ένας στον άλλον.

Το έχω ξαναπεί, δεν είμαστε αφελείς ούτε αιθεροβάμονες. Σκοπός μιας υπεύθυνης εξωτερικής πολιτικής είναι να προλαμβάνει τα θερμά επεισόδια και υποχρέωση μιας αποτελεσματικής εθνικής άμυνας να τα διαχειρίζεται. Στο πλαίσιο αυτό, τα τέσσερα τελευταία χρόνια έχουμε καταρτίσει ένα συνολικό στρατηγικό σχέδιο που μπορεί να ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια εκ μέρους της Τουρκίας. Παίρνουμε τα μέτρα μας και νομίζω ότι θα πάμε με ασφάλεια και ομαλότητα και στις δικές μας εκλογές.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιες είναι οι προβλέψεις σας μετά τις εκλογές στην Τουρκία και μετά τις εκλογές βέβαια, και στην Ελλάδα; Θα περιμένουμε κάτι σε επίπεδο πρωτοβουλιών;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η θέση της Ελλάδας είναι ξεκάθαρη: Με την Τουρκία έχουμε μία διαφορά που αφορά στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Και θέλουμε η διαφορά αυτή να λυθεί με ειρηνικό τρόπο, μέσα από έναν ειλικρινή και εποικοδομητικό διάλογο, ο οποίος θα διεξαχθεί στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Είναι και προς το συμφέρον της γείτονος χώρας.

Σε έναν τέτοιο διάλογο είμαστε έτοιμοι να προσέλθουμε ανά πάσα στιγμή, υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι από την άλλη πλευρά δεν θα υπάρχουν προκλήσεις που τον υπονομεύουν. Και θα μου επιτρέψετε εδώ να τονίσω ότι δηλώσεις και χάρτες που είδαμε να κυκλοφορούν τις τελευταίες ημέρες στη γειτονική μας χώρα, προφανώς και για τις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας, δεν λειτουργούν εποικοδομητικά ούτε συνεισφέρουν στη διατήρηση του καλού κλίματος που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς μας σχέσεις τους τελευταίους μήνες.

Θέλω, λοιπόν, να πιστεύω ότι το επόμενο διάστημα οι «προεκλογικοί πειρασμοί» δεν θα επιτρέψουν την διατάραξη αυτού του θετικού κλίματος που θα μπορούσε να αποτελέσει μία καλή αφετηρία για ουσιαστικό και ειλικρινή διάλογο μετά τις εκλογές στις δύο χώρες.

Χωρίς, βεβαίως, αυτό να σημαίνει ότι είμαστε αφελείς. Έχουμε απόλυτη συναίσθηση των δυσκολιών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως έχουμε και πλήρη επίγνωση ότι η Τουρκία αυτήν τη στιγμή δεν δείχνει να έχει αποστεί των πάγιων θέσεών της.