Γράφει ο Στρατής Χαραλάμπους

   Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις την επόμενη εβδομάδα 14-16 Ιουνίου θα πραγματοποιηθούν στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουνίου  η σύνοδος των ηγετών των χωρών του ΝΑΤΟ και στο περιθώριο ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα συναντηθεί με τον έλληνα πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη και τον τούρκο πρόεδρο κ. Ερντογάν . Θα ακολουθήσει  η  σύνοδος κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ στις 15 Ιουνίου και στις 16 Ιουνίου η πρώτη συνάντηση Biden-Putin στη Γενεύη .

   Η χώρα μας από τις παραπάνω συναντήσεις , πέρα από τα οικονομικά θέματα , το μεταναστευτικό , την πανδημία κλπ αναμένει  εξελίξεις ή αποφάσεις για πρακτικές ενέργειες και όχι  «διπλωματικές προθέσεις και παραινέσεις» στα θέματα της ασφάλειας (σχέσεις με την Τουρκία) και του Κυπριακού .

    Διπλωματικές Κινήσεις της Τουρκίας    

     Απομονωμένη η Τουρκία και κυρίως ο Ερντογάν στο   θέμα    της Παλαιστίνης [1]άρχισε μια διπλωματική εκστρατεία για τη βελτίωση των σχέσεων  της Χώρας του  στη Μ. Ανατολή και στη Β. Αφρική :

   -Στις 5-6 Μαΐου τουρκική αντιπροσωπεία επισκέφθηκε το Κάιρο   ενώ  νωρίτερα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ  άρθηκε  το βέτο της Τουρκίας  για τη συνεργασία της   συμμαχίας με την Αίγυπτο .  Οι   προθέσεις  της Τουρκίας  είναι πρόδηλες δηλαδή ,  να ενταχθεί στο «Φόρουμ της Μεσογείου για το φυσικό αέριο»   με τους δικούς της όρους . Δηλαδή  να διατηρήσει  το  «παράνομο μνημόνιο  » για την ΑΟΖ με τη Λιβύη  και παράλληλα  να επιτύχει τη  χάραξη ΑΟΖ με  το Ισραήλ (αν αποκαταστήσουν τις διπλωματικές  σχέσεις των)  και την Αίγυπτο ,  με το δέλεαρ  της «μεγαλύτερης » ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Η πρόταση της δε για δύο κράτη στο Ισραήλ  υποκρύπτει  την υστεροβουλία της να επιτύχει  την  οριοθέτηση  της  ΑΟΖ μεταξύ του ψευδοκράτους και της Παλαιστίνης(Γάζα) .

  Στα σχέδια της αυτά  υποβοηθείται  από τις «φιλικές παραινέσεις»  των εμμέσως εμπλεκομένων (ΗΠΑ-Ρωσία-Ε.Ε.-ΝΑΤΟ) ,  για «αυτοσυγκράτηση και επίλυση του θέματος μέσω του διαλόγου» . Ο Γ. Γ του ΝΑΤΟ , αδιαφορώντας για τις κατάφωρες παραβιάσεις και τις απειλές  κατά  της ελληνικής κυριαρχίας , ενδιαφέρεται μόνο για την «εγκαθίδρυση μηχανισμού μείωσης των εντάσεων εντός του ΝΑΤΟ» . Ενέργεια που στην ουσία επικροτεί την τουρκική επιθετικότητα,  αντί να την καταδικάσει,  στο όνομα της «ενότητας της συμμαχίας» . Η μη αντίδραση στις πάγιες πρακτικές της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο (πέρα από τις φραστικές καταδίκες) , παγιώνουν διεθνώς την αντίληψη  «περί του δικαίου των τουρκικών αιτιάσεων και πρακτικών».    

   Στις αρχές του Μαΐου ,  πολυμελής τουρκική αντιπροσωπεία(ΥΠΕΞ-ΥΠΑΜ- Αρχηγός ΜΙΤ-Α/ΓΕΕΘΑκλπ)   επισκέφθηκε την Τρίπολη, ενώ πριν δυο εβδομάδες ο μεταβατικός Λίβυος πρωθυπουργός  με  κλιμάκιο υπουργών  ήταν στην Άγκυρα . Από τις επισκέψεις αυτές φάνηκε η ανησυχία της Άγκυρας για τον  αυξανόμενο  ρόλο, με τη στήριξη των ΗΠΑ,  της Αιγύπτου (ήδη άνοιξε πρεσβεία στην Τρίπολη  , προσπαθεί  να συμφιλιώσει τις δυο πλευρές  και  να απομακρυνθούν τα ξένα στρατεύματα από τη Λιβύη , προκειμένου  να οδηγηθεί η χώρα με ασφάλεια στις  εκλογές ).  Για   τούτο   προσπαθεί  να « εξασφαλίσει  τις συμφωνίες»  που υπέγραψε με την προηγούμενη κυβέρνηση , κάτι που όμως δεν φάνηκε στις αντικρουόμενες δηλώσεις των Λίβυων επισήμων και ούτε είναι σίγουρο για το μέλλον,  αφού εξαρτάται από το αποτέλεσμα των εκλογών αν τελικά γίνουν[2] .  

  -Παράλληλα με την προσπάθεια  να εμπλακεί στην Ανατολική Μεσόγειο , τήρησε τελείως αδιάλλακτη στάση στην πενταμερή (26-27 Απριλίου ) για το Κυπριακό  και ουσιαστικά   «τορπίλισε» την συνάντηση,  με την πρόταση της για «δύο ξεχωριστά κράτη» στην Κύπρο ,  βοηθούμενη και από την «καιροσκοπική στάση»  της Μ. Βρετανίας. Ταυτόχρονα διαρρέει ότι «θα εγκαινιάσει στα Κατεχόμενα , κατά τη φετινή επέτειο της εισβολής,  βάση μη επανδρωμένων Α/Φ.»      

          Κινήσεις πριν τη Συνάντηση Biden–Erdogan    

     H   Τουρκία μέσω δηλώσεων αλλά και   διπλωματικών   επαφών   προσπάθησε   να βρει κοινά σημεία πλεύσης ώστε να διευκολυνθεί στα δικά της καίρια θέματα ( S-400 , στήριξη των ΗΠΑ στους Κούρδους της Συρίας , οικονομία ,  έκδοση Γκιουλέν κλπ) και συγκεκριμένα : Στήριξε τις απόψεις του ΝΑΤΟ και κατ’ επέκταση των ΗΠΑ στη διένεξη Ρωσίας-Ουκρανίας , κάτι που ενόχλησε τη Μόσχα . Πούλησε εξοπλισμένα μη  επανδρωμένα  Α/φ στην Πολωνία(μετά την παρόμοια συμφωνία με την Ουκρανία)  , μια χώρα του ΝΑΤΟ και διαπραγματεύεται και με άλλες .

    Είναι πρόθυμη να συμβάλλει στην άμυνα της Ευρώπης (φυσικά έναντι της Ρωσίας) κάτι που βρήκε υποστηρικτές σε χώρες, που έχουν προ καιρού  ελαχιστοποιήσει τις αμυντικές τους δαπάνες  προς όφελος της ευημερίας των πολιτών τους[3] .

  -Από τις επισκέψεις των αμερικανών επισήμων στην Άγκυρα( βοηθός ΥΠΕΞ Wendy Sherman -Μόνιμη εκπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Greenfield) αλλά και από  τις δηλώσεις του αμερικανού ΥΠΕΞ Blinken φάνηκε ότι , υπάρχει κοινή γραμμή στη Συρία (στήριξη επιτροπής για το σύνταγμα , ελεύθερες εκλογές [4], αποκατάσταση προσφύγων κλπ) , στο Ιράκ , στη Λιβύη και  στο Αφγανιστάν ( οργάνωση συνόδου ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη) . Επίσης τονίστηκαν οι διαφορές τους στα καίρια θέματα που προαναφέρθηκαν.

  Σε σχέση με τη Ρωσία-Κίνα-Ιράν η Τουρκία  :

  Διαφοροποιείται με τη Ρωσία στο Ουκρανικό , στη Συρία (Ιντλίπ-Τζιχαντιστές) , στη Λιβύη αλλά σε τέτοιο βαθμό που να μη διακινδυνεύσει  τα συμφέροντα της . Ταυτόχρονα βάζει βέτο στο ΝΑΤΟ και εμποδίζει τη  λήψη απόφασης  κατά  της  Λευκορωσίας   για την κρατική αεροπειρατεία[5] .

  Παρασκηνιακά μπορεί να συμφωνεί με τις ΗΠΑ για την απομάκρυνση του Ιράν από τη Μέση Ανατολή,  αλλά παράλληλα  συνεχίζει τις εμπορικές σχέσεις και την αλληλοβοήθεια στον πόλεμο κατά των Κούρδων Αυτονομιστών.

    Με την Κίνα αποφεύγει να επαναλάβει σε επίσημο επίπεδο της κατηγορίες για τις  καταπιέσεις κατά των Ουγούρων  (τουρκικής καταγωγής) , διότι δεν θέλει να διακινδυνεύσει τα οικονομικά οφέλη από τις κινέζικες επενδύσεις[6] αλλά και τις στρατιωτικές σχέσεις . 

 Ελληνικές  κινήσεις-πρωτοβουλίες

    Σωστά η ελληνική διπλωματία κινήθηκε στο παλαιστινιακό , στην Αίγυπτο , στη Λιβύη , στις χώρες του Περσικού κόλπου και στην επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία (συνάντηση Δένδια-Λαβρόφ στις 24 Μαΐου) .

  Τα προβλήματα που απασχολούν τη Χώρα μας (οριοθέτηση  της υφαλοκρηπίδας-  ΑΟΖ και όχι τα των θαλάσσιων ζωνών –Κυπριακό –Τουρκική επιθετικότητα-Μεταναστευτικό –Σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου) ,  αποτελούν για τις ΗΠΑ και  όχι μόνο  δευτερεύοντα προβλήματα και  «σπρώχνονται»   στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ  της Ε.Ε. και του Ο.Η.Ε. Η μόνιμη επωδός των δηλώσεων των ξένων επισήμων είναι η «παρότρυνση σε ένα διάλογο  στον οποίο  ο ένας μονίμως απαιτεί και ο άλλος καλείται να συζητήσει για  την κυριαρχία του και τα νόμιμα κεκτημένα του» . Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του τούρκου ΥΠΕΞ κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα για  «επίλυση των   διαφορών με βάση το δίκαιο» . Ποιο δίκαιο,  το διεθνές ή του ισχυρού; 

    Η  Ελλάδα και η Κύπρος σωστά επιμένουν στις πάγιες θέσεις  τους , πλην όμως η «παροχή χείρας βοηθείας» κάθε φορά πριν από κάθε  κρίσιμη σύνοδο που ενδιαφέρει την Τουρκία( Ε.Ε. –ΝΑΤΟ) ,   με την ανταλλαγή επισκέψεων και τη δρομολόγηση επαφών στο ανώτερο επίπεδο ,  έχει αποδείξει από το παρελθόν ότι αντί να «χαλιναγωγήσει» την Τουρκία την κάνει πιο επιθετική και πιο απαιτητική. 

   Οι δηλώσεις των επισήμων των ΗΠΑ καθώς και άλλων κρατών και θεσμών(Ε.Ε.)  για την στήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου (ιδιαίτερα η πρόσφατη επιστολή Biden προς τον πρόεδρο Αναστασιάδη,  για την προσήλωση των ΗΠΑ στη λύση της δικοινοτικής ομοσπονδίας) θα πρέπει να συνοδεύονται από πρακτικές ενέργειες για να έχουν αποτέλεσμα στην Τουρκία , η οποία καταλαβαίνει μόνο τη «γλώσσα της δύναμης» . Η πρόταση της  στη Γενεύη για «δυο ξεχωριστά κράτη», φανερώνει την έλλειψη βούλησης για εξεύρεση λύσης και σε συνδυασμό με την απομόνωση των γηγενών  τουρκοκυπρίων , οι οποίοι  έγιναν μειοψηφία , φανερώνει τα σχέδια του Ερντογάν για μελλοντική προσάρτηση (μέσω φυσικά της βούλησης της πλειοψηφίας των Κατεχομένων ,  που ελέγχει πλήρως).

Πιθανές Εξελίξεις

   Δεν θα προκύψουν θεαματικά αποτελέσματα  από τη συνάντηση Biden –Erdogan ,  ο καθένας για τους δικούς του λόγους θα επιμείνει στις θέσεις του  με μονή  την  πιθανή  δρομολόγηση  διεξόδου στο θέμα των S-400 (μέσω μια μεικτής τεχνικής επιτροπής και με βάση τις τουρκικές προτάσεις  –χειρισμός μόνο από τουρκικό προσωπικό σε θέση που θα συμφωνηθεί κάτω από αμερικανικό έλεγχο).  Πιθανόν να υπάρξει κοινή θέση των δύο πλευρών  για τα ανθρώπινα δικαιώματα και  το κράτος δικαίου , κάτι που θα βοηθήσει τις αμερικανικές επενδύσεις στην Τουρκία και γενικά την τουρκική οικονομία.

        Μία πιθανή αποτυχία της συνάντησης (που θα προκύψει βασικά από τη μη επίτευξης συμφωνίας για τους S-400)  θα  βαρύνει περισσότερο την Τουρκία (οικονομία-εσωτερικό μέτωπο) και εκ των πραγμάτων θα την φέρει πιο κοντά στη Ρωσία , κάτι που δεν επιθυμούν  οι ΗΠΑ αλλά και μέρος της αμερικανικής κοινής γνώμης και του πολιτικού προσωπικού,  που έχει σχέσεις με εταιρείες που έχουν συμφέροντα στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή .

     Οι  σχέσεις των  ΗΠΑ  με την Τουρκία  σχετίζονται  άμεσα με το πολιτικό μέλλον του ίδιου του Ερντογάν . Μπορεί η απήχηση του  κόμματος  του στις δημοσκοπήσεις να έχει πέσει από το 49% γύρω στο 30% ,  αλλά και στην ετερόκλητη συμμαχία   της  αντιπολίτευσης  δεν υπάρχει κάποιος αξιόλογος για να τον διαδεχθεί  , στον οποίον θα βασιστεί η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ .

    Η εμπλοκή της Τουρκίας σε καυτά μέτωπα της ευρύτερης περιοχής (μέσω των ενόπλων δυνάμεων της και της εξαγωγικής αμυντικής της βιομηχανίας) καθιστούν «αναγκαίο κακό» τη συμμετοχή της  για την εξεύρεση πιθανής λύσης . Τυχόν δυσμενείς  εξελίξεις   στα μέτωπα  της Συρίας-Λιβύης-Ιράκ-Μεσογείου,  θα σημάνουν  την ενίσχυση της αντιπολίτευσης και την αμφισβήτηση της επανεκλογής του , την οποία  προσπαθεί να εξασφαλίσει  μέσω των «επιτυχιών» στην εξωτερική πολιτική και της εξουδετέρωσης  των αυτονομιστών Κούρδων εντός και εκτός χώρας  ,  αφού στην οικονομία και στη πανδημία πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.

       Κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν δεν αναμένονται θεαματικά αποτελέσματα  στα καίρια θέματα,  που προαναφέρθηκαν  και  αφορούν την ελληνοκυπριακή   πλευρά . Το συνυποσχετικό για την παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη , θα προσπαθήσει ο Ερντογάν να το «εξισορροπήσει»  με παραχωρήσεις από την ελληνική πλευρά στα άλλα θέματα , που διαρκώς θέτει στο τραπέζι .Δεν αποκλείεται σε δευτερεύοντα θέματα (πανδημία-τουρισμός κλπ)  γίνουν κάποιες ανακοινώσεις .

   Οι Ε/Τ  σχέσεις και το Κυπριακό είναι τα τελευταία θέματα στα οποία η σημερινή αλλά και η μελλοντική τουρκική ηγεσία θα κάνουν «κάποιες διαφοροποιήσεις» στη στρατηγική τους . Τούτο δεν έγκειται μόνο στο γεγονός ότι η Τουρκία αισθάνεται ισχυρή  έναντι της χώρας μας (σε προσωπικό και μέσα ) ,  αλλά κυρίως είναι αποτέλεσμα της ψυχοσύνθεσης  της πλειοψηφίας του τουρκικού λαού. Ο οποίος  έχει γαλουχηθεί  με τα όραμα του Mişak-i Milli (εθνικό συμβόλαιο) και τις ένδοξες σελίδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας  . Θέματα που συνεχώς σχεδόν όλα τα τουρκικά κόμματα  τονίζουν ,  δημιουργώντας έναν ιδιότυπο «εθνικισμό»  παρόμοιο με αυτόν των  πρώτων  δεκαετιών  του 20^ου αιώνα (Κομιτάτο Ένωση και Πρόοδος) . Έναν εθνικισμό που κατατάσσει όλους τους γείτονες στη κατηγορία των εχθρών και επικροτεί κάθε παράνομη πράξη προς όφελος δήθεν του έθνους(Millet) και του κράτους( Devlet) . Αδυνατεί  ή δεν θέλει να παραδεχθεί η πλειοψηφία της τουρκικής κοινωνίας  , ότι η ειρηνική  συνύπαρξη των  λαών και μάλιστα των γειτονικών είναι προς όφελος όλων .     

    Τι πρέπει λοιπόν να πράξει ο ελληνικός λαός και η ηγεσία του; Να ξανακάνει την Ελλάδα ισχυρή οικονομικά και αμυντικά. Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος στο πρόβλημα της ασφάλειας της Χώρας . Είναι κόλαφος για την ένδοξη ελληνική ιστορία να περιμένουμε  από τους άλλους να βρουν λύση στο πρόβλημα της ασφάλειας του ελληνικού λαού  και της ακεραιότητας της ελληνικής επικράτειας . Τούτο θα προκύψει μόνο του μόλις γίνουμε ισχυροί , διότι αφενός θα νοιώσει δυνατός ο κάθε έλληνας και η κάθε ελληνίδα και η εκάστοτε  ηγεσία της Χώρας  και αφετέρου  θα αποθαρρύνεται ο κάθε επίβουλος σφετεριστής της  εθνικής κυριαρχίας , αναλογιζόμενος το μέγεθος των απωλειών που θα υποστεί .  

 Μυτιλήνη 8 Μαΐου 2021

Στρατής Χαραλάμπους 

Αντγος(ΠΒ)-Μέλος της Ε. Λ. Μ  

[1] Η σύγκρουση που άρχισε στο Ραμαζάνι μεταξύ των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας και της Χαμάς τερματίστηκε(εκεχειρία) χάριν της μεσολάβησης της Αιγύπτου και με τη βοήθεια των ΗΠΑ  . Ο  ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου  απομακρύνθηκε  , η Χαμάς περιορίστηκε και ο παλαιστίνιος ηγέτης Μαχμούτ Αμπάς ήλθε στο προσκήνιο. 

[2] Η αποτυχία της Χώρας μας να προσκληθεί από τη Γερμανία ,  στο φόρουμ του Βερολίνου για τη Λιβύη της στερεί τη δυνατότητα να αντικρούσει τις τουρκικές απόψεις επί του θέματος του μνημονίου.

[3] Στη  σύνοδο  του ΝΑΤΟ   καίρια θέματα είναι : Το μέλλον της συμμαχίας , η διατήρηση του 2% στις αμυντικές δαπάνες , Ρωσική  επιθετικότητα κλπ

[4] Με ανακοινώσεις και οι δύο χώρες καθώς σχεδόν όλη η Δύση τόνισαν την έλλειψη νομιμοποίησης των αποτελεσμάτων των εκλογών στη Συρίας της 26 Μαΐου, αφενός λόγω της απουσίας 4-5 εκ, προσφύγων εκτός Χώρας  κα αφετέρου λόγω  της μη συμμετοχής των Κούρδων  και των Αράβων της Β. Α. Συρίας . 

[5] Η Ρωσία αναμένοντας τα αποτελέσματα των συναντήσεων στις Βρυξέλλες παρέτεινε μέχρι την 21^η Ιουνίου την απαγόρευση των πτήσεων προς την Τουρκία .

[6] Εξασφάλισε την άδεια παραγωγής του κινέζικού εμβολίου κατά του CONID-19 . Αναμένει επενδύσεις κινεζικών εταιρειών στο κανάλι της Κωνσταντινούπολης.