Αννα Ανδριτσάκη/efsyn.gr

«Χάθηκε αλλά και κερδήθηκε χρόνος. Ομως, πώς αξιοποιήθηκε; Αυξήθηκαν όσο πρέπει οι κλίνες στις ΜΕΘ; Εγιναν οι απαραίτητες προσλήψεις; Προμηθευτήκαμε υλικά για τεστ;» ρωτά ο καθηγητής και επικρίνει τον ΣΥΡΙΖΑ που δεν τολμά περισσότερα, επειδή θεωρεί πως ο ΕΟΔΥ και η επιτροπή του υπουργείου Υγείας είναι «ό,τι καλύτερο διαθέτουμε».

«Ο κ. Τσιόδρας μπορεί με ειλικρίνεια να πει ότι δεν έχουμε τα κατάλληλα αντιδραστήρια ή τα φυλάμε για αργότερα ή κάτι άλλο. Δεν γίνεται στατιστική με ελλιπή στοιχεία. Τι να τα κάνουμε τα μαζικά τεστ όταν θα έχουν ήδη ληφθεί οι αποφάσεις και τα περιθώρια χειρισμών θα είναι ελάχιστα;» δηλώνει απερίφραστα ο Σπύρος Γεωργάτος, καθηγητής Βιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, απαντώντας στον ΕΟΔΥ που διστάζει να εφαρμόσει την εντολή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για μαζικά τεστ διάγνωσης του κορονοϊού.

Ερευνητής με διεθνές κύρος και πολυδιάστατος επιστήμονας, ο κ. Γεωργάτος είναι αντιπρύτανης στο Πανεπιστήμιο που έχει μπει στη μάχη από πολύ νωρίς: με καραντίνα για τους φοιτητές εξ Ιταλίας, όταν οι οδηγίες ΕΟΔΥ ήταν ακόμα «υποτυπώδεις» και του υπουργείου Παιδείας «ανύπαρκτες», με σύσταση εργαστηρίου για διαγνωστικά τεστ, το οποίο, πλέον, εξυπηρετεί όλες τις νοσοκομειακές δομές του νομού – και συνεχίζει. Χθες, ζητήθηκε από το Νοσοκομείο Ιωαννίνων να εξεταστούν καθ’ υπέρβασιν των οδηγιών ΕΟΔΥ όλοι οι φοιτητές που παραμένουν στις εστίες.

«Χάθηκε αλλά και κερδήθηκε χρόνος. Ομως, πώς αξιοποιήθηκε; Αυξήθηκαν όσο πρέπει οι κλίνες στις ΜΕΘ; Εγιναν οι απαραίτητες προσλήψεις; Προμηθευτήκαμε υλικά για τεστ;» ρωτά ο καθηγητής και επικρίνει τον ΣΥΡΙΖΑ που δεν τολμά περισσότερα, επειδή θεωρεί πως ο ΕΟΔΥ και η επιτροπή του υπουργείου Υγείας είναι «ό,τι καλύτερο διαθέτουμε». Ο Σπύρος Γεωργάτος έχει και πολιτική δράση. Συνέβαλε καθοριστικά σε σημαντικά σχέδια για την παιδεία επί ΣΥΡΙΖΑ, υπήρξε σύμβουλος του πρώην υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΣΕΚΑΑΔ, που καταργήθηκε από τη Ν.Δ.), πρωτοστάτης στη δημιουργία του πρωτοποριακού Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ που διατηρήθηκε) και πολλά άλλα.

• Χάθηκε χρόνος από τον ΕΟΔΥ;

Και χάθηκε και κερδήθηκε. Χάθηκε χρόνος με το επεισόδιο του λεωφορείου από τους Αγιους Τόπους, λόγω λανθασμένης εκτίμησης του ΕΟΔΥ. Επίσης, δεν έγινε έγκαιρα αντιληπτό ότι οι ασυμπτωματικοί, κυρίως τα παιδιά, μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο. Κερδήθηκε χρόνος όταν, με τα πολλά, η πολιτική προστασία ενέλαβε τον έλεγχο και πήρε μέτρα. Κερδίσαμε τουλάχιστον δύο βδομάδες. Το ζήτημα είναι πώς αξιοποιήθηκε αυτός ο χρόνος. Αυξήθηκαν όσο πρέπει οι κλίνες στις ΜΕΘ; Εγιναν οι απαραίτητες προσλήψεις; Προμηθευτήκαμε υλικά για τεστ;

• Επικοινώνησε η κυβέρνηση με τις ιατρικές σχολες;

Το υπουργείο Παιδείας έστειλε αρκετές εγκυκλίους, αλλά μερικές φορές κατόπιν εορτής. Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα φοιτητών που επέστρεφαν από Ιταλία πολύ νωρίς. Τότε οι οδηγίες του ΕΟΔΥ ήταν υποτυπώδεις και οι συμβουλές του υπουργείου ανύπαρκτες. Ευτυχώς, αυτενεργήσαμε προς τη σωστή κατεύθυνση.

• Τι κάνατε;

Τους είπαμε να μείνουν σε καραντίνα και επικοινωνούσαμε καθημερινώς μαζί τους.

• Σε επίπεδο συνόδου πρυτάνεων τι έχει γίνει;

Πολύ λίγα. Ο προεδρεύων, καθηγητής Δημόπουλος, φροντίζει να μας πληροφορεί συχνά-πυκνά για τις διεθνείς εξελίξεις στο θέμα του COVID-19, αλλά τα περιοριστικά μέτρα ακύρωσαν την προγραμματισμενη σύνοδο. Δεν έχει γίνει έκτοτε κάποια συζήτηση επικεντρωμένη σ’ αυτό το θέμα. Η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν έχει «μιλήσει» ακόμη συλλογικά για θέματα που άπτονται των ευθυνών της τόσο στην επιστημονική όσο και την κοινωνική σφαίρα.

• Πώς αντιμετωπίζετε άλλα σοβαρά ζητήματα, όπως το θέμα των εστιών;

Το θέμα των εστιών είναι μια ιστορία Σκύλλας και Χάρυβδης. Εάν οι φοιτητές εκκενώσουν τις εστίες και πάνε στα σπίτια τους, υπάρχει ο κίνδυνος της διασποράς. Εάν πάλι μείνουν εκεί που βρίσκονται, κινδυνεύουν να κολλήσουν όλοι. Για τα παιδιά (και όχι μόνο) το «συνανήκειν» είναι μια ζωτική ανάγκη. Γι’ αυτό μαζεύονται συνήθως όλα μαζί και διασκεδάζουν τους φόβους και την ανία τους. Δεν είναι εύκολο για ένα νέο παιδί να μείνει κλεισμένο σε έναν μικρό χώρο χωρίς να μπει στον πειρασμό να χτυπήσει τη διπλανή πόρτα. Εμείς συστήσαμε την εκκένωση των εστιών και τη διασπορά των φοιτητών σε διάφορα ξενοδοχεία. Αν είχαν ελεγχθεί και εξακολουθούσαν να ελέγχονται για τον ιό όλοι οι εστιακοί, θα ήταν μια άλλη συζήτηση. Αλλά εδώ δεν ελέγχονται αυτοί που θα έπρεπε σίγουρα να ελεγχθούν… Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τριαντάφυλλος Αλμπάνης πραγματικά αγωνίστηκε για να επαναπατριστούν οι φοιτητές μας (και όχι μόνο) από την Ιταλία, την Ισπανία και αλλού. Αγωνίστηκε επίσης για να εξασφαλιστεί η διατροφή των φοιτητών που παραμένουν στα Γιάννενα. Αυτά πρέπει να λέγονται γιατί δεν είναι καθόλου αυτονόητα.

• Ποιοι έπρεπε οπωσδήποτε να έχουν ελεγχθεί;

Εμείς σήμερα ως πρυτανικό συμβούλιο, και έπειτα από συνεννόηση με τη Μονάδα ελέγχου του COVID-19, κάναμε την πρόταση στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο να εξεταστούν καθ’ υπέρβασιν των οδηγιών του ΕΟΔΥ όλοι όσοι παραμένουν στις εστίες. Αυτό το είχαν ζητήσει άλλωστε οι ίδιοι οι φοιτητές. Ναι μεν ο έλεγχος σε ένα χρονικό σημείο δεν αποκλείει την πιθανότητα να μολυνθούν μερικές μέρες μετά, αλλά αυτό είναι πιο ασφαλές από το τίποτα.

• Ο κ. Τσιόδρας επιμένει να λέει ότι έχουν γίνει πολλά διαγνωστικά τεστ και είναι αρκετά. Δεν αποκλείει το ενδεχόμενο των μαζικών τεστ, αλλά μόνον όταν κριθεί αναγκαίο επιδημιολογικά.

Μείζον λάθος η υποκαταγραφή, ιδιαίτερα όταν το κάνουμε «θεωρία». Αντί να λέει ο κ. Τσιόδρας ότι με βάση τους ελέγχους έχουμε τόσα κρούσματα, αλλά οι προβολές από τα μοντέλα μάς λένε ότι είναι δεκαπλάσια, μπορεί με ειλικρίνεια να πει πως δεν έχουμε τα κατάλληλα αντιδραστήρια ή τα φυλάμε για αργότερα ή κάτι άλλο. Δεν γίνεται στατιστική με ελλιπή στοιχεία, δεν το λέω εγώ, το λέει ο Γιάννης Ιωαννίδης από το Stanford. Τι να τα κάνουμε τα μαζικά τεστ όταν θα έχουν ήδη ληφθεί οι αποφάσεις και τα περιθώρια χειρισμών θα είναι ελάχιστα;

• Σε ό,τι αφορά τον γενικό σχεδιασμό, σε τι πρέπει να δοθεί έμφαση;

Πρέπει κατ’ αρχήν να «διαβάσουμε» σωστά τις καμπύλες και τα στοιχεία, αποδεχόμενοι βεβαίως έναν βαθμό αβεβαιότητας, που προκύπτει από τυχαία ή αστάθμητα στοιχεία. Η γερμανική κυβέρνηση είχε αναθέσει από το 2012 στο Ινστιτούτο Robert Koch τη μελέτη για τους κινδύνους που θα προέκυπταν από μια πανδημία κορονοϊού. Το Ινστιτούτο εκπόνησε μια εμπεριστατωμένη μελέτη, με υπόδειγμα έναν υποθετικό μεταλλαγμένο κορονοϊό, τον Modi-SARS. Οι ομοιότητες στο σενάριο των Γερμανών ειδικών με την πανδημία του COVID-19 είναι ανατριχιαστικά ρεαλιστικές· και οι προβλέψεις που κάνουν για την εξέλιξη της πανδημίας πολύ χρήσιμες. Μιλούν για τρία «κύματα» μειούμενης έντασης που εξελίσσονται σε χρόνο τριετίας. Προφανώς, οι Γερμανοί έλαβαν εγκαίρως τα μέτρα τους. Η υπόλοιπη Ευρώπη τι έκανε; Πέρα απ’ αυτό όμως, εδώ, η πανδημία απειλεί τη ζωή μας όχι μόνο βιολογικά, αλλά και αλλιώς. Αλλο να έχεις μια ρωμαλέα οικονομία και άλλο να βγαίνεις από μια 10ετή κρίση που εξουθένωσε τους ανθρώπους και επηρέασε σημαντικά τον παραγωγικό ιστό.

• Η Γερμανία τώρα αξιοποιεί το πλεονέκτημά της; Τι θα μπορούσαμε να «αντιγράψουμε»;

Δεν είναι προφανές ότι η Γερμανία κάνει κάτι πιο σωστά από τους άλλους; Εκτός κι αν οι Γερμανοί είναι εκ γενετής… αθάνατοι. Το ένα πράγμα που μπορούμε να «αντιγράψουμε» είναι ο μαζικός έλεγχος στον πληθυσμό και κυρίως η εξασφάλιση περισσότερων κλινών στις ΜΕΘ. Κατά τ’ άλλα, το κοινό ανταποκρίνεται πολύ καλά στα μέτρα.

• Πώς κρίνετε N.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ στον χειρισμό της κρίσης;

Η Ν.Δ. άκουσε σχετικά νωρίς τον «αχό» και τις προτάσεις που έγιναν στον δημόσιο χώρο, συγκροτώντας καλύτερα τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας και παίρνοντας τα κατάλληλα περιοριστικά μέτρα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει, μου φαίνεται, ένα ιδεολογικό στοιχείο που εμποδίζει την κυβέρνηση να κάνει τα δέοντα στην οικονομία και τις εργασιακές σχέσεις. Δεν πολυπιστεύουν στον δημόσιο τομέα, γι’ αυτό και δίνουν «αβάντα» στον ιδιωτικό. Ελπίζω να κάνουν το σωστό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Την «κίνηση των 9» για το ευρωομόλογο την πιστώνεται ο πρωθυπουργός, αλλά η βάση της βρίσκεται σε κάτι που είχε προτείνει η προηγούμενη κυβέρνηση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει σωστά πράγματα σε ό,τι αφορά τη στήριξη της κοινωνίας και τη θωράκιση του ΕΣΥ. Ο λόγος του όμως τείνει να γίνει στερεοτυπικός. Στο όνομα μιας συναινετικής στάσης διστάζει να πει «τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη», π.χ. για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα στη Μόρια και τις άλλες δομές των προσφύγων. Προσωπικά με έχει κουράσει επίσης η άκριτη στάση της αντιπολίτευσης απέναντι στις κατά καιρούς αστοχίες του ΕΟΔΥ και της επιτροπής ειδικών. Μπορεί να είναι επαγγελματική νόσος των πανεπιστημιακών, αλλά δεν πιστεύω στις αυθεντίες και κρίνω πάντοτε εκ του αποτελέσματος, ιδιαίτερα υπό «πολεμικές» συνθήκες. Ο καλός κ. Ξανθός και το περιβάλλον του ας αφουγκραστούν τι λένε οι ταπεινόφρονες, οι μάχιμοι στην ιατρική και την έρευνα και οι πραγματικά άριστοι, που μιλούν χωρίς ιδιοτέλεια. Κι ας μην επηρεάζονται από αυτό που κατά τ’ άλλα καυτηριάζουν, δηλαδή την επίπλαστη «αριστεία» (και δεν εννοώ, προφανώς, τον κ. Τσιόδρα προσωπικά).

• Υπονοήσατε πολλά. Ποιες είναι οι αστοχίες του ΕΟΔΥ; Τι θα έπρεπε να κάνει παραπάνω ο ΣΥΡΙΖΑ;

Τις αστοχίες του ΕΟΔΥ τις επεσήμανα ήδη: λεωφορείο, ασυμπτωματικοί, χάος στην επικοινωνία του με τους νοσούντες. Ο κ. Πολάκης είπε σημαντικά πράγματα για το πώς μπορεί να προκύψουν περισσότερες κλίνες κι ο κ. Ξανθός επεσήμανε τη διαθεσιμότητα των Κέντρων Αιμοδοσίας και τις δυνατότητες που υπάρχουν σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Δεν είπαν όμως εγκαίρως ότι έπρεπε να κλείσουν τα σχολεία, να δοθεί μεγάλη έμφαση στον έλεγχο των κλειστών κοινοτήτων, να παραγάγουμε υγειονομικό υλικό εκ των ενόντων, να διευρυνθεί ο έλεγχος στον γενικό πληθυσμό. Αρκέστηκαν στην παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων που προτείνει ο ΕΟΔΥ. Από άποψη μάλιστα, διότι ο ΕΟΔΥ και η επιτροπή του υπουργείου είναι κατά τη γνώμη τους «ό,τι καλύτερο διαθέτουμε». Δεν θα το σχολιάσω. Το «ό,τι καλύτερο» το τσιγκουνεύομαι. Σήμερα χάσαμε τον Μανώλη Γλέζο.