Αν και ακόμα λεπτομέρειες για τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας δεν έχουν γίνει γνωστές, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, φαίνεται ότι για τη σύναψή της η ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε δικαιώματα αλιείας στους Ιταλούς ψαράδες, επιτυγχάνοντας όμως να διορθώσει το εύρος κάλυψης της μέσης γραμμής, ήτοι την υφαλοκρηπίδα των νήσων, που αποτελεί μείζον ζήτημα για απέναντι στην Τουρκία.

Όπως φαίνεται, η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτική βάση και απέναντι στην Τουρκία τη συμφωνία που υπέγραψε με την Τουρκία, σκιαγραφώντας έτσι το μοντέλο συμβιβασμού το οποίο θέτει επί τάπητος, τη στιγμή που η Άγκυρα επιχειρεί να επιβάλλει οδικό χάρτη τεσσάρων μηνών. Συνεπώς η συμφωνία με Ελλάδας-Ιταλίας επηρεάζει εξ αντανακλάσεως και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και διαφορές.

Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράφηκε Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Από το υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνεται ιδιαίτερα η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Από την αναφορά αυτή προκύπτει η εκχώρηση δικαιωμάτων χρήσης εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, όταν αυτή επεκταθεί στα 12 νμ., που σημαίνει ότι οι Ιταλοί ψαράδες θα ασκούν δραστηριότητας εντός ελληνικής οικονομικής ζώνης.

Η συμφωνία μπορεί να υπεγράφη, ωστόσο, αρκετά ζητήματα παραμένουν ανοιχτά, αν και για τα περισσότερα εξ αυτών διαμορφώνονται από κοινού μηχανισμοί επίλυσης και έγκαιρης παρέμβασης.

Γρήγορη ματιά

• Η Συμφωνία έχει ασφαλώς συναφθεί στη βάση της UNCLOS (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών).
• Η Συμφωνία αυτή επιβεβαιώνει το δικαίωμa των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με τη σημερινή Συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.
• Σήμερα υπογράφηκε επίσης η Κοινή Δήλωση Ελλάδας-Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών. (Βιώσιμη διαχείριση)
• Υπογράφηκε, τέλος, Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ε. Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται ιδιαίτερα η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας.
• Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.

(crisis monitor)