Γράφει η ΩΡΛ-Χειρουργός Ζαφειρούλα Δουδουλακάκη*

Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα αποτελεί τη συχνότερη συγγενή πάθηση. Μεγάλες μελέτες του εξωτερικού έχουν καταδείξει ότι στις 1000 γεννήσεις 1 με 2 νεογνά θα διαγνωστούν με μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα.

Επίσης στα νεογνά που χρειάστηκε να νοσηλευτούν σε μονάδες εντατικής νοσηλείας ( π.χ. λόγω προωρότητας, πυρηνικού ικτέρου, αναπνευστικής δυσχέρειας κλπ)  νεογνών ο κίνδυνος αυτός είναι δεκαπλάσιος.

Η ανίχνευση της βαρηκοΐας από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες και η έγκαιρη αντιμετώπιση της είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την ανάπτυξη της ομιλίας,  την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού και την ψυχική του εξέλιξη.

Παιδική βαρηκοΐα: Αναγνωρίστε έγκαιρα τα συμπτώματα

Μια μέθοδος ελέγχου της ακοής των νεογνών που εφαρμόζεται ευρέως τα τελευταία είκοσι χρόνια είναι και οι Ωτοακουστικές εκπομπές (ΩΑΕ). Η εξέταση αυτή εφαρμόζεται ως υποχρεωτική εξέταση ρουτίνας (screening program)  στις περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στις ΗΠΑ καθώς υπάρχει σύσταση για τη διενέργειά της από τον ΠΟΥ και την Παγκόσμια Οργάνωση για την Παιδική Βαρηκοΐα. Δυστυχώς στην Ελλάδα επί του παρόντος δεν έχει ακόμη θεμελιωθεί η υποχρεωτικότητα διενέργειας των ωτοακουστικών εκπομπών μαζικά σε όλα τα νεογνά ώστε να ανιχνεύονται έγκαιρα τα νεογνά με συγγενή βαρηκοΐα και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως θεραπευτικά.

Οι ωτοακουστικές εκπομπές είναι ήχοι πολύ χαμηλής έντασης που δημιουργούνται από την κίνηση των τριχών των έξω τριχωτών κυττάρων του κοχλία κατόπιν επίδρασης ηχητικού ερεθίσματος. Η ανίχνευση των ωτοακουστικών εκπομπών στο νεογνό υποδεικνύει ότι το περιφερικό ακουστικό όργανο (κοχλίας) είναι ακέραιο και λειτουργικό. Το θετικό τέστ ωτοακουστικών εκπομπών αποτελεί ένδειξη φυσιολογικής ακοής σε ποσοστό μεγαλύτερο του 98%.

Η εξέταση είναι καλό να γίνεται τις πρώτες είκοσι ημέρες από τη γέννηση του παιδιού οπότε και το νεογνό κοιμάται κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Είναι ανώδυνη, ασφαλής και σύντομη. Ο γιατρός αρχικά εξετάζει το αυτί του νεογνού με το ωτοσκόπιο για να διαπιστώσει ότι ο έξω ακουστικός πόρος δεν είναι αποφραγμένος από κυψελίδα, αμνιακό υγρό ή επιθήλια. Κατόπιν εισάγει ένα κατάλληλου μεγέθους βύσμα στο αυτί του παιδιού. Από το βύσμα αυτό που κλείνει αεροστεγώς τον έξω ακουστικό πόρο χορηγείται ένα κατάλληλα διαμορφωμένο ηχητικό ερέθισμα  στο αυτί του παιδιού ενώ ταυτόχρονα καταγράφεται από τη συσκευή η ηχητική απάντηση του κοχλία δηλαδή οι ωτοακουστικές εκπομπές. Το περιβάλλον στο οποίο γίνεται η μέτρηση πρέπει να είναι απόλυτα ήσυχο και το νεογνό να είναι ακίνητο ή κοιμισμένο. Η διάρκεια της εξέτασης είναι μόνο μερικά λεπτά.

Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την καθυστέρηση λόγου σε παιδιά με ωτορινολαρυγγολογικά προβλήματα

Καθώς η βαρηκοΐα είναι η συχνότερη συγγενής πάθηση και η ανίχνευση των ωτοακουστικών εκπομπών είναι μία αξιόπιστη, ταχεία ασφαλής και οικονομική μη επεμβατική μέθοδος ανίχνευσης των κωφών-βαρήκοων νεογνών συνίσταται η διενέργεια της σε όλα τα νεογέννητα. Οπωσδήποτε όμως στα νεογνά υψηλού κινδύνου για βαρηκοΐα (κληρονομικότητα, σύνδρομα, νοσηλεία σε μονάδα κλπ).

Επιπλέον η εξέταση των ωτοακουστικών εκπομπών είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη και στα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας έως τριών ετών με αναπτυξιακές διαταραχές και καθυστέρηση ανάπτυξης λόγου που δε συνεργάζονται για τη διενέργεια άλλων εξετάσεων που προϋποθέτουν την ενεργητική συμμετοχή του παιδιού όπως παιχνιδοακοομετρία ή τονικό ακοόγραμμα.

Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές του Λόγου και της Ομιλίας

Ελπίζουμε σύντομα η  πρώιμη ανίχνευση της παιδικής βαρηκοΐας με τη χρήση των ωτοακουστικών εκπομπών ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τα βαρήκοα παιδάκια να γίνει καθολικά υποχρεωτική για όλα τα νεογνά και στη χώρα μας.

Τα οφέλη για το νεογνό είναι τεράστια αφού επιτρέπουν την έγκαιρη παρέμβαση είτε με κατάλληλα ακουστικά βαρηκοΐας είτε με κοχλιακά εμφυτεύματα ώστε να εξασφαλιστεί μία φυσιολογική ανάπτυξη των επικοινωνιακών ικανοτήτων των παιδιών αυτών. Το κόστος της μαζικής εγαρμογής της εξέτασης αναλογικά με το όφελος είναι πραγματικά πολύ μικρό.

*Η κα Ζαφειρούλα Δουδουλακάκη είναι ΩΡΛ-Χειρουργός στην Κομοτηνή