Σκληρότερη από τις ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία εμφανίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιτυγχάνοντας ενιαία στάση μετά από διαβουλεύσεις και υιοθετώντας κείμενο συμπερασμάτων που προβλέπονται στοχευμένες και κοστολογημένες κυρώσεις, εφόσον η Άγκυρα επιμείνει στις παράνομες δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ τις ανακοινώνει ανήμερα της ημέρας μνήμης για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

‘Ετσι, τη στιγμή που η Ουάσιγκτον εμφανίζεται υποχωρητική, δίνοντας «αέρα» στην Άγκυρα, οι Βρυξέλλες εμφανίζονται ομόθυμες με ισχυρή πολιτική βούληση και χωρίς δεύτερες σκέψεις, προκειμένου να χαλιναγωγήσουν την Τουρκία, αν και η ελληνική πλευρά εμφανίστηκε με αρκετά χαμηλότερους τόνους, σε επίπεδο ρητορικής, τουλάχιστον.

Σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων που υιοθέτησε το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και θα προωθηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τελική έγκριση και εφαρμογή, η ΕΕ υιοθετεί ένα μείγμα πολιτικών και οικονομικών μέτρων εναντίον της Τουρκίας για τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, χαιρέτισε την ομόφωνη τοποθέτηση των εταίρων στο ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας έναντι των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όπως δήλωσε, αυτή η τοποθέτηση της Ε.Ε. «κινείται προς την κατεύθυνση της υπενθύμισης προς την Τουρκία του δικαίου, του περιβάλλοντος που πρέπει να κινείται, αλλά και των συνεπειών που μπορεί να έχει μια συμπεριφορά, όταν δεν είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο».

Ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αφού διαπίστωσε τις τελευταίες μέρες πως δεν μπορεί να αποφύγει τις κυρώσεις, επιχείρησε να τις μεταθέσει χρονικά και επικοινώνησε για τον λόγο αυτόν με την Ύπατη Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική, Ασφάλεια και Άμυνας, Φεντερίκα Μογκερίνι. Ο Τούρκος υπουργός δεν ήθελε να γίνει σήμερα η ανακοίνωση, επικαλούμενος τις εκδηλώσεις στη χώρα του για την τρίτη επέτειο από το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία. Ωστόσο, οι «28» δεν ανταποκρίθηκαν στο αίτημά του αυτό, απλά μετέθεσαν την έκδοση της ανακοίνωσης για λίγες ώρες.

Είναι η πρώτη φορά που η Ε.Ε. επιβάλει κυρώσεις εναντίον ευρωπαϊκής χώρας, με την οποία μάλιστα βρίσκεται επισήμως σε ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Τα μέτρα είναι προϊόν εντατικών διαβουλεύσεων κατά την περασμένη εβδομάδα σε διπλωματικό επίπεδο. Προβλέπουν:

• «Πάγωμα» της χορήγησης προενταξιακής βοήθειας ύψους 145,8 εκατ. ευρώ από την ΕΕ στην Τουρκία το 2019.
• Αναβολή του διαλόγου σε υψηλό πολιτικό επίπεδο και των συζητήσεων σε τομείς όπως η οικονομία, η ενέργεια, οι μεταφορές και η γεωργία και πάγωμα της υπογραφής νέας συμφωνίας στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών.
• Αναστολή της χορήγησης δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για έργα τα οποία υλοποιούνται υπό την εγγύηση του τουρκικού κράτους.

Η Ε..Ε. προειδοποιεί την Άγκυρα πως είναι έτοιμη να εξετάσει και πρόσθετα «στοχευμένα μέτρα» εναντίον της Τουρκίας, αν αυτό κριθεί αναγκαίο. Τα εν λόγω μέτρα δεν αναφέρονται, αλλά σύμφωνα με την πάγια κοινοτική τακτική, «στοχευμένα μέτρα» σημαίνει κυρώσεις εναντίον προσώπων κι επιχειρήσεων, τουρκικών και ξένων, οι οποίες εμπλέκονται στις γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Στο περιθώριο της σημερινής συνεδρίασης, ο κ. Δένδιας είχε σειρά συναντήσεων γνωριμίας, αλλά και ουσίας με τους ομολόγους του της Κύπρου, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, καθώς και με την κ. Μογκερίνι.

Στη συνάντηση με τον Κύπριο Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη, τονίστηκε η σημασία της κοινής δράσης της Κύπρου και της Ελλάδας, στο πλαίσιο των τριμερών συνεργασιών, αλλά και της Ομάδας των Μεσογειακών κρατών μελών της Ε.Ε.

Το τμήμα Τύπου του Συμβουλίου θα δημοσιεύσει το κείμενο αργότερα σήμερα, αλλά το ΚΥΠΕ έχει ήδη εξασφαλίσει την τελική του έκδοση.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων οι 28 αποφάσισαν τα εξής:

“Eνόψει των συνεχιζόμενων και νέων παράνομων δραστηριοτήτων γεωτρήσεων της Τουρκίας, το Συμβούλιο αποφασίζει να αναστείλει τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία περί ολοκληρωμένων αερομεταφορών και συμφωνεί να μην διεξάγεται προς το παρόν το Συμβούλιο Σύνδεσης και άλλες συναντήσεις των διαλόγων υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας”.

Επιπλέον “το Συμβούλιο προσυπογράφει την πρόταση της Επιτροπής για μείωση της προενταξιακής βοήθειας προς την Τουρκία για το 2020 και καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να επανεξετάσει τις δανειοδοτικές της δραστηριότητες στην Τουρκία, ιδίως σε ό, τι αφορά τα δάνεια με κρατική στήριξη”.

Tο Συμβούλιο “ εξακολουθεί να παρακολουθεί το θέμα στενά” και, “σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου, καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να συνεχίσουν τις εργασίες για επιλογές για στοχοθετημένα μέτρα ενόψει των συνεχιζόμενων ενεργειών γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο ” , δηλώνοντας ότι “το Συμβούλιο θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και θα επανέλθει σε αυτό το θέμα όπως αρμόζει”.

Σύμφωνα με το τελικό κείμενο που εξασφάλισε το ΚΥΠΕ, επιπλέον οι 28 υπενθυμίζουν τα “συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2019 και τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και ιδίως τα συμπεράσματα της 20ής Ιουνίου 2019” και “εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταματήσει παράνομες δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία συνέχισε τις εργασίες γεώτρησης δυτικά της Κύπρου και ξεκίνησε μια δεύτερη επιχείρηση γεώτρησης βορειοανατολικά της Κύπρου στα κυπριακά χωρικά ύδατα”.

Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει “τις σοβαρές άμεσες αρνητικές επιπτώσεις που έχουν αυτές οι παράνομες ενέργειες σε ολόκληρο το φάσμα των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Το Συμβούλιο καλεί και πάλι την Τουρκία να απέχει από τέτοιες ενέργειες, να ενεργεί με πνεύμα καλής γειτονίας και να σέβεται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο “.

Επιπλέον, “το Συμβούλιο, καλωσορίζοντας την πρόσκληση της κυβέρνησης της Κύπρου να διαπραγματευτεί με την Τουρκία, επισημαίνει ότι η οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας πρέπει να αντιμετωπιστεί με θετικό διάλογο και διαπραγμάτευση, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με την αρχή της καλής γειτονίας”.

“Η ΕΕ παραμένει πλήρως αφοσιωμένη στην υποστήριξη των προσπαθειών που έχουν αναληφθεί από τον ΟΗΕ για συνεργασία με τα μέρη, με σκοπό τη δημιουργία των συνθηκών που θα επιτρέψουν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος”, αναφέρει το κείμενο.

“Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμεύεται και να συνεισφέρει σε μια τέτοια διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών της πτυχών, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο “, αναφέρεται στο ίδιο κείμενο.

Η Ύπατη Εκπρόσωπος Φεντερίκα Μογκερίνι ερωτηθείσα σχετικά περιορίστηκε να πει ότι ελήφθη μια απόφαση ομόφωνα και θα δημοσιοποιηθεί αργότερα μέσα στη μέρα.