Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

..Η δεκαετία του 1980 άρχιζε με την κοινωνία να προχωρά προς την πολυπόθητη “αλλαγή” που με αριθμητή το (παλαιό) ΠΑΣΟΚ θα αποκτούσε κατά καιρούς διάφορους παρανομαστές ανάλογα με τους εσωτερικούς μετασχηματισμούς της .. Όλα συντελούνταν σε κλίμα ευφορίας κι ευωχίας. Το 2010 αργούσε ακόμη όπως άλλωστε και ο σημιτικός νόθος εκσυγχρονισμός.

.. Το λαϊκό τραγούδι δέχεται κι αυτό με την σειρά του τους κλυδωνισμούς της εποχής και μεταλλάσσεται αναλόγως. Στα τέλη του ’70 Η εκδίκηση της γυφτιάς και τα Δήθεν που ακολούθησαν των Νίκου Ξυδάκη, Μάνου Ρασούλη, Τάκη Σιμώτα με τους Νίκο Παπάζογλου και Δημήτρη Κοντογιάννη υπό την σκέπη του Διονύση Σαββόπουλου θα ανανεώσουν το κορεσμένο λαϊκό άκουσμα Στην δεκαετία του ’80 οι λεγόμενες κομπανίες (Αθηναϊκή, Τα Παιδιά απ΄την Πάτρα, Οπισθοδρομικοί –από όπου και θα αναδειχθεί η Ελευθερία Αρβανιτάκη- κ.ά.) θα επαναπροσεγγίσουν με φρεσκάδα και μεράκι μια σειρά παλαιότερων λαϊκών αλλά το φαινόμενο θα γίνει μόδα με επακόλουθα εκφυλισμού και εμπορευματοποίησης. Με μουσικές του Τάκη Σούκα, που πατούν γερά στο λαϊκό και παραδοσιακό τραγούδι, και με αισθηματική θεματολογία συμβατή με τα ήθη των νέων καιρών ο Κώστας Κόλιας κάνει το «μπαμ» με το Έρωτα μου αγιάτρευτε και άλλες “βάσιμες” υποσχέσεις αλλά δυστυχώς φεύγει απ’ τη ζωή. Στην μελωδική αγκαλιά του Σούκα ο Γιώργος Μαργαρίτης θα βρει την φροντίδα που δικαιούται και απ’ τις αρχές του ’80 θα πάρει την θέση που του αρμόζει στις καρδιές αυτών που αγαπούν το λαϊκό, με την βαριά, σε ουσία και χαρακτήρα, έννοια της λέξης, σε μια περίοδο που όλα γίνονται – χωρίς επιστροφή – όλο και πιο ανάλαφρα. Η Γλυκερία αποδεικνύει την γκάμα και το εύρος της με κλασικά παραδοσιακά και σμυρνέικα τραγούδια, ταυτίζεται μαζί τους σε τέτοιο σημείο, που ακόμα και σήμερα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητας και των ζωντανών εμφανίσεων της. Ο Γιάννης Πάριος θα δώσει στα Νησιώτικά τονωτική ένεση με τις προσεγμένες προσεγγίσεις του σε αυτά ενώ θα υπογράψει ως δημιουργός συνθέσεις που αποδίδουν πολλοί λαϊκοί πρωταγωνιστές. Η Ελένη Βιτάλη με παραδοσιακά αρχικά και στη συνέχεια με ατόφια λαϊκά αποδεικνύει την μεστή συνέχεια της χρυσής σχολής του λαϊκού. Ο Χρήστος Νικολόπουλος καταξιώνεται ως συνεχιστής των μεγάλων συνθετών του είδους με μια σειρά δυνατών εργασιών: Οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη μένει, Παίξε Χρήστο επειγόντως, Οι Νταλίκες, Τραγούδια για τους φίλους, ο Σαλονικιός κ.ά. Στο τελευταίο lp ερμηνευτής είναι ο Στράτος Διονυσίου που επανακάμπτει στις αρχές του ’80 και μονοπωλεί την πρώτη γραμμή της επικαιρότητας καθ’ όλη την διάρκεια της δεκαετίας. Στο έντεχνο τραγούδι ξεχωριστές περιπτώσεις είναι αυτές του Θάνου Μικρούτσικου και του Σταμάτη Κραουνακη που μεταξύ άλλων θα υπογράψουν τραγούδια λαϊκότατα που θα αγαπηθούν και τραγουδηθούν απ’ τον κόσμο και τα οποία μένουν ως κλασικά διαμάντια κοιτώντας στα μάτια το λαμπρό παρελθόν του είδους. Ο πρώτος στηριζόμενος στην ποίηση του Νίκου Καββαδία και στην γραφή του Άλκη Αλκαίου και ο δεύτερος πάνω στην ιδιόμορφη πένα της Λίνας Νικολακοπούλου που αποτελεί και αυτόνομη σχολή που ανανέωσε τα δεδομένα και στεγανά του λόγου. Αντιστοίχως κινήθηκε και ο συνθέτης Μάριος Τόκας που ακροβάτησε δεξιοτεχνικά ανάμεσα στους δύο πόλους. Δυστυχώς πρόσφατα ο Κύπριος μελωδός έφευγε πρόωρα απ’ την ζωή. Συντοχρόνως, πάντα στην δεκαετία του ΄80 και προχωρώντας προς στιςμέρες μας, στη λαίκή όχθη, αυτή που συνηθίσαμε πλέον να ταυτίζουμε με το τραγούδι όπου το μπουζούκι έχει πρώτο ρόλο δεσπόζουν δημιουργοί όπως οι Τάκης Σούκας, Θανάσης Πολυκανδριώτης, Αλέκος Χρυσοβέργης, Σπύρος Γιατράς ενώ ξεπροβάλλουν ακόμα πιο δυναμικά ερμηνευτές σαν τους Μάκη Χριστοδουλόπουλο, Πίτσα Παπαδοπούλου, Κατερίνα Στανίση, Λεωνίδα Βελή, Σταμάτη Γονίδη, Πασχάλη Τερζή, Βασίλη Καρράς Νότη Σφακιανάκη και αργότερα ο Πλούταρχος. Γεφυροποιός στο ποτάμι του τραγουδιού ο Αντώνης Βαρδής με δικό του χαρακτήρα και ήχο.

..Σήμερα, 40 χρόνια μετά, οι ιστορικοί του Ελληνικού Τραγουδιού θα πρέπει να σταθούν στο μέγα-φαινόμενο της κ.Γλυκερίας! Ξεκινώντας από το «Μην κάνεις όνειρα τρελά» του Απόστολου Καλδάρα το 1978, συναντάμε μαζί της τα «Σμυρναίικα» από τις αρχές του ’80, τα χορευτικά της «Όμορφης Νύχτας» στο Γαλάτσι, τα στεριανά και τα νησιώτικα στη «Βόλτα στην Ελλάδα». Αλλά και τον τρόπο και τις αφορμές που ταξίδεψαν αυτά και άλλα ανάλογα στις εμφανίσεις της, μέχρι τις μέρες μας και παράλληλα με τις προσωπικές της επιλογές. Το «Σμυρναίικο μινόρε», επιστρέφει συχνά την τελευταία πενταετία, ως πλήρης παράσταση αλλά και ως διάθεση επιλογών.

…Η περιπλάνηση της Γλυκερίας στην ιστορία του λαϊκού τραγουδιού συμπληρώνεται με την αναφορά της στον Μίκη Θεοδωράκη (Δίσκος «Τα θεμέλιά μου στα βουνά»), αλλά και στα αρχοντορεμπέτικα και τις ρομάντζες του Μιχάλη Σουγιούλ. Από την εποχή της «Όμορφης νύχτας» κάνει τις δικές της ερμηνείες αλλά και συνεργάζεται με τον Νίκο Παπάζογλου, ενώ στα νεώτερα χρόνια μέσα στις επιλογές της είναι τραγούδια του Νίκου Ζιώγαλα, του Παντελή Θαλασσινού αλλά και του Σωκράτη Μάλαμα.

..Αφορμή για την προηγηθείσα (ανα)σύνθεση γεγονότων και σκέψεων αποτέλεσε η επικείμενη επίσκεψη της κ. Γλυκερίας στην Ροδόπη, σε μία πολυσυζητημενη (για τους λάθος λόγους) εκδήλωση που αποτελεί ωστόσο, μία μοναδική αφορμή μουσικής αποτοξίνωσης και αισθητκής αντιβίωσης μετά τα όσα μας επεφύλαξαν οι τοπικοί άρχοντες με τα ποικιλώνυμα φεστιβάλ της παρελθούσης περιόδου.

..Θυμάμαι την Γλυκερία στην Όμορφη Νύχτα και στα Σμυρνέϊκα ,πολύ νέα τότε, να σηκώνει το ερμηνευτικό βάρος και να δίνει ώθηση σε ένα υλικό και ήχο που είχε χαθεί από την δισκογραφία. Μας μετέφερε την ευγένεια της λαϊκής ψυχής, και έναν πολιτισμό που έρχεται από την Παράδοση που είναι ο αντίλαλος του ξεριζώματος του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, το σύμβολο των τραγουδιών που έφερε μαζί του ο υπέροχος Μικρασιατικός λαός. Από την Μαρίτσα την Σμυρνιά μέχρι το Τικ-Τακ η κ. Γλυκερία μέχρι τις μέρες μας , χωρίς τακτική κι οργανωμένη δισκογραφία, διέσωσε έναν πολιτισμικό πλούτο, δίνοντας ζωντάνια κι εξασφαλίζοντας επιδόσεις με τις ερμηνείες της περνώντας στα ακούσματα των ακροατών και στα προγράμματα των μουσικών εικόνες και ήχους και της “άλλης” Ελλάδας.

..Χωρίς την κ. Γλυκερία και την ιδιαίτερη καλλιτεχνική της υπόσταση η παραδοσιακή και λαϊκή μουσική των Χαμένων Πατρίδων θα ήταν μόνον έργο της μουσικολογίας.

..Η Γλυκερία ερμηνεύει αυτού του είδους τα τραγούδια με έναν εκπληκτικό τρόπο, όπως μόνο εκείνη ξέρει και μπορεί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο δίσκος με τίτλο «Τα σμυρνέϊκα», που την έκανε και ευρέως γνωστή στην Ελλάδα, είναι ένα από τα προσωπικά της άλμπουμ με τις περισσότερες πωλήσεις. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της, άλλοτε με συναδέλφους καλλιτέχνες και άλλοτε μόνη, έχει αποδείξει ότι το συγκεκριμένο είδος μουσικής το αποδίδει με τέτοιον τρόπο, που δημιουργεί στο κοινό συναισθήματα ικανά για να την πιστεύει και να την αγκαλιάζει.

Η Γλυκερία έχει ερμηνεύσει μοναδικά σμυρνέικα τραγούδια όπως «Τι σε μέλλει εσένα», «Από ξένο τόπο», «Τζιβαέρι», «Η Έλλη», «Πασαλιμανιώτισσα», «Σμυρνιά», «Ο μεμέτης», «Η Μαρίτσα η Σμυρνιά», «Χαρικλάκι», «Ο φερετζές», «Τ’ αποφάσισα μικρή μου», «Κουκλάκι», «Ντερβίσαινα», «Αρμενίτσα», «Η Ξαβεριώτισα (Μπαγιαντέρας)», «Μες στης Αθήνας τις ομορφιές», «Η μικρή του καμηλιέρη», «Καροτσέρι τράβα», «Στρίβε λόγια» και τόσα και τόσα άλλα.

Αυθεντικός ήχος από μία πλήρη ορχήστρα παραδοσιακών μουσικών οργάνων, πλαισιώνει τη φωνή της ερμηνεύτριας. Ούτι, βιολί, λαούτο, σαντούρι, κανονάκι και ακορντεόν, δίνουν το χαρακτηριστικό μικρασιατικό άκουσμα στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα.

Η Γλυκερία, μας ταξιδεύει με μοναδικές ερμηνείες και ethnic διάθεση, στα μουσικά μονοπάτια της Ανατολής. Από τη θάλασσα της Σμύρνης έως την Κωνσταντινούπολη και το Βόσπορο κι από την αγορά της Καππαδοκίας και τα καφέ-αμάν έως την Αγιά Σοφιά, μεταφέροντας μας τη μουσική ατμόσφαιρα από τις ελληνο-αρμενικές γειτονιές, πριν από τον τραγικό Σεπτέμβρη του 1922.

..Η Ροδόπη και ο Ίασμος υποδέχονται την κ. Γλυκερία με την κ. Ντιλέκ Κοτς της “Πολίτικης Κουζίνας” και του Σουβενίρ Ντε Σαλονίκ αλλά και του Σμυρνέϊκου Μινόρε που εκτός από την αποδοχή και επιδραστική σχέση του κοινού έχει και υψηλότατα επίπεδα διάδρασης με θεάσεις πολλών εκατομμυρίων στο διαδίκτυο.

..Όσοι μπορούν ας πάνε στον Ίασμο για να δουν από κοντά μία σημερινή, ζωντανή ιστορική μορφή του διαχρονικού Ελληνικού Τραγουδιού που με τις επιλογές και τη φωνή της μας γνώρισαν μας αποκάλυψαν έναν άλλον πολιτισμό που κάποιοι εντός κι εκτός σκοπίμως ήθελαν και θέλουν να αποκρύψουν ή να παραποιήσουν.

Αντί επιλόγου μία σύγχρονη εκτέλεση ενός από τα διαχρονικά πλέον ζεϊμπέκικα