Σήμερα παρουσιάζουμε ανακοίνωση σχετικά με την περαιτέρω συμβολή της Επιτροπής στην ευρωπαϊκή άμυνα και χάρτη πορείας για τις κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα. Πρόκειται για τη συμβολή της Επιτροπής στη στρατηγική πυξίδα για την ασφάλεια και την άμυνα που συζητείται επί του παρόντος από τα κράτη μέλη. Μια ισχυρότερη ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας ενισχύει επίσης και το ΝΑΤΟ. Η συμβολή αυτή ακολουθεί τις ανακοινώσεις της προέδρου κ. φον ντερ Λάιεν σχετικά με την άμυνα στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, καθώς και τη δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2021. 

Πώς θα ωφελήσουν την ΕΕ αυτές οι πρωτοβουλίες;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναλάβει τώρα δράση για να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες στο τρέχον πλαίσιο και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις σημερινές και μελλοντικές απειλές, με μια νέα γενιά τεχνολογιών αιχμής, όπως: κυβερνο-, υβριδικά και διαστημικά συνεργατικά και αυτόνομα συστήματα που βασίζονται στη συνδεσιμότητα και την τεχνητή νοημοσύνη.

Παράλληλα, το βιομηχανικό οικοσύστημα που απαρτίζεται από τους τομείς της άμυνας, της αεροδιαστημικής και της ασφάλειας αποτελεί βιομηχανικό οικοσύστημα υψηλής τεχνολογίας, το οποίο δεν είναι μόνο βασική κινητήρια δύναμη για την ανοικτή στρατηγική αυτονομία και την τεχνολογική κυριαρχία της Ευρώπης, αλλά και σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη και την καινοτομία.

Εκτός από τη συμβολή του στην ασφάλεια των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ευρωπαϊκός αμυντικός τομέας συμβάλλει σημαντικά στη βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία και, δεδομένου του συνολικού καινοτόμου χαρακτήρα του, το αμυντικό οικοσύστημα έχει επίσης τη δυνατότητα να συμβάλει σημαντικά στην πράσινη μετάβαση και να επιφέρει θετικά δευτερογενή αποτελέσματα για μη στρατιωτική χρήση.

Ανακοίνωση «Συμβολή της Επιτροπής στην ευρωπαϊκή άμυνα»

Πώς θα ενταθούν οι επενδύσεις για την έρευνα και τις ικανότητες στον τομέα της άμυνας που αναπτύσσονται σε συνεργατικά πλαίσια της ΕΕ;

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (ΕΤΑ), με προϋπολογισμό σχεδόν 8 δισ. EUR για την περίοδο 2021-27, αλλάζει ήδη τα δεδομένα για τη στήριξη συνεργατικών έργων έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας τα οποία ανταποκρίνονται στις επιχειρησιακές ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων της ΕΕ. Έως το τέλος του 2022, το ΕΤΑ θα έχει επενδύσει 1,9 δισ. ευρώ σε τέτοια έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν από κοινοπραξίες αμυντικών εταιρειών — οντοτήτων — που ανήκουν σε διάφορα κράτη μέλη.

Η από κοινού προμήθεια μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων. Ωστόσο, τα κράτη μέλη εξακολουθούν συλλογικά να μην πληρούν τον μακροχρόνιο δείκτη αναφοράς 35 % που αφορά το ποσοστό του αμυντικού εξοπλισμού τους που πρέπει να προμηθεύονται σε συνεργασία με άλλα κράτη μέλη. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η αρνητική τάση, η δέσμη μέτρων για την άμυνα διερευνά νέες επιλογές:

• Έως τις αρχές του 2023, η Επιτροπή θα προτείνει απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τη στήριξη της από κοινού προμήθειας και ιδιοκτησίας αμυντικών ικανοτήτων που αναπτύσσονται με συνεργατικό τρόπο εντός της ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμμόρφωση με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
• Έως τα μέσα του 2023, η Επιτροπή θα αξιοποιήσει το έργο της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη χρηματοδοτική εργαλειοθήκη με σκοπό να προτείνει νέες χρηματοδοτικές λύσεις για τη διευκόλυνση της κοινής προμήθειας από τα κράτη μέλη στρατηγικών αμυντικών ικανοτήτων που αποτελούν προτεραιότητα για την ΕΕ, με βάση την ήδη διαθέσιμη εμπειρογνωσία.
• Μετά την ενδιάμεση αξιολόγηση του ΕΤΑ, η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης του άρθρου 13 του κανονισμού 2021/697 για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, προκειμένου να ενισχυθεί το σύστημα πριμοδότησης του ΕΤΑ όταν τα κράτη μέλη είναι σε θέση να δεσμευτούν ότι θα αποκτήσουν και/ή θα κατέχουν από κοινού τις ανεπτυγμένες ικανότητες.

Η Επιτροπή θα υποβάλει παρατηρήσεις σχετικά με τις εξελίξεις, τους φραγμούς και τις ευκαιρίες που σχετίζονται με τα πολυεθνικά έργα αμυντικών ικανοτήτων στην ετήσια έκθεση για την ενιαία αγορά, η οποία συνήθως δημοσιεύεται με τη φθινοπωρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Μολονότι τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την έκδοση αδειών εξαγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού, η Επιτροπή τα καλεί να επισπεύσουν τις τρέχουσες εργασίες τους για τον εξορθολογισμό και τη σταδιακή σύγκλιση των πρακτικών ελέγχου των εξαγωγών όπλων, αρχής γενομένης από τις αμυντικές ικανότητες που αναπτύσσουν από κοινού, ιδίως στο πλαίσιο της ΕΕ. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να επιδιώξουν μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία, κατ’ αρχήν, δεν θα εμποδίζουν το ένα το άλλο να εξάγει σε τρίτη χώρα στρατιωτικό εξοπλισμό και τεχνολογία που έχουν αναπτύξει σε συνεργασία. Οι εργασίες αυτές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΑ θα επωφελούνται από επαρκή και ανταγωνιστική πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, με την επιφύλαξη των κυρίαρχων αποφάσεων των κρατών μελών.

Γιατί και πώς θα ενισχυθεί η αμυντική διάσταση του διαστήματος σε επίπεδο ΕΕ;

Το διάστημα αποτελεί στρατηγικό τομέα για την ελευθερία δράσης και την ασφάλεια της ΕΕ. Ταυτόχρονα, πρόκειται για έναν τομέα που χαρακτηρίζεται από ολοένα και περισσότερη συμφόρηση και διεκδικήσεις και από αυξανόμενο ανταγωνισμό δυνάμεων. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις. Μια νέα διαστημική στρατηγική της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα, η οποία εξετάζεται επί του παρόντος από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της στρατηγικής πυξίδας, θα συμβάλει στην κοινή αντίληψη των κινδύνων και των απειλών που σχετίζονται με το διάστημα, στην ανάπτυξη κατάλληλων απαντήσεων για καλύτερη και ταχύτερη αντίδραση σε κρίσεις, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητάς μας και στην πλήρη αξιοποίηση των οφελών και των ευκαιριών που συνδέονται με τον διαστημικό τομέα.

Η Επιτροπή θα διερευνήσει τρόπους για την περαιτέρω ενίσχυση της προστασίας των διαστημικών πόρων της ΕΕ, ιδίως μέσω πρόσθετων υπηρεσιών επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος (SST), βελτιωμένων επιδόσεων της SST της ΕΕ και με την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της βιομηχανίας της ΕΕ. Θα προωθήσει μια προσέγγιση «διπλής χρήσης εκ σχεδιασμού» για τις διαστημικές υποδομές της ΕΕ, με σκοπό την παροχή νέων ανθεκτικών υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις κυβερνητικές ανάγκες, μεταξύ άλλων στον τομέα της άμυνας. Θα δημιουργηθεί κατάλληλη διακυβέρνηση για τις διαστημικές υποδομές της ΕΕ σε στενό συντονισμό με τα κράτη μέλη, με βάση το μοντέλο της κυβερνητικής υπηρεσίας Galileo. Θα ενταθούν επίσης οι εργασίες για τη μείωση των στρατηγικών τεχνολογικών εξαρτήσεων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αλυσίδων εφοδιασμού που σχετίζονται με τις διαστημικές υποδομές.

Η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος θα διερευνήσουν επίσης τη δυνατότητα ενεργοποίησης μηχανισμών αλληλεγγύης, αμοιβαίας συνδρομής και αντιμετώπισης κρίσεων σε περίπτωση επιθέσεων που προέρχονται από το διάστημα ή απειλών κατά διαστημικών πόρων.

Πώς θα ενισχυθεί η κυβερνοασφάλεια;

Η ΕΕ έχει ήδη προτείνει φιλόδοξες πρωτοβουλίες για την προστασία των πολιτών, των επιχειρήσεων και των συμφερόντων της ΕΕ από κακόβουλες δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο στο πλαίσιο της στρατηγικής κυβερνοασφάλειας του Δεκεμβρίου 2020. Έχουν ήδη εκδοθεί σημαντικές πράξεις, ειδικότερα:

• η οδηγία σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση·
• η πράξη για την κυβερνοασφάλεια·
• η οδηγία για τις επιθέσεις κατά συστημάτων πληροφοριών·
• η εφαρμογή της εργαλειοθήκης της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια των δικτύων 5G·
• η οδηγία για τον ραδιοεξοπλισμό·
• η σύσταση για ένα προσχέδιο για τη συντονισμένη αντιμετώπιση περιστατικών και κρίσεων μεγάλης κλίμακας στον κυβερνοχώρο·
• το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ για την κυβερνοάμυνα.

Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης σύσταση σχετικά με Κοινή Κυβερνομονάδα και υπέβαλε πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας NIS τον Δεκέμβριο του 2020, η οποία εξετάζεται επί του παρόντος από τους συννομοθέτες.

Για να συμπληρωθούν οι εν λόγω πράξεις και να μειωθεί περαιτέρω η επιφάνεια έκθεσης σε πιθανές επιθέσεις, καθώς και η έκθεση σε κινδύνους, θα πρέπει να ενισχυθεί η ασφάλεια και η τυποποίηση των προϊόντων και των υπηρεσιών που σχετίζονται με την τεχνολογία των πληροφοριών και των επικοινωνιών. Το 2022, η Επιτροπή θα προτείνει τη θέσπιση της πράξης για την ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας και της τυποποίησης των προϊόντων και των υπηρεσιών που σχετίζονται με τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών.

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την ενίσχυση της ετοιμότητας για κυβερνοπεριστατικά μεγάλης κλίμακας μέσω βελτιωμένου συντονισμού, συμπεριλαμβανομένου του εντοπισμού πιθανών αναγκών και πόρων για τη διαχείριση της απόκρισης. Από κοινού με τον ύπατο εκπρόσωπο, θα συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους για τη σύσταση της Κοινής Κυβερνοομάδας, και ιδίως του μηχανισμού αμοιβαίας συνδρομής της, και θα ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ του στρατιωτικού και του μη στρατιωτικού τομέα για να διευκολυνθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και ο συντονισμός μεταξύ εμπειρογνωμόνων στον τομέα της άμυνας και άλλων κοινοτήτων (π.χ. μη στρατιωτική κοινότητα, κοινότητα επιβολής του νόμου και διπλωματική κοινότητα).

Το 2022 θα προταθεί στρατηγικό θεματολόγιο για το κέντρο ικανοτήτων κυβερνοασφάλειας, μεταξύ άλλων όσον αφορά την τεχνολογία διπλής χρήσης και τις πολιτικοστρατιωτικές συνέργειες, το οποίο θα πρέπει να θεσπιστεί σε συντονισμό με τους σχετικούς φορείς.

Πώς αντιμετωπίζεται ο αντίκτυπος του αμυντικού τομέα στην κλιματική αλλαγή;

Παρότι η διατήρηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, ο αμυντικός τομέας πρέπει να αντιμετωπίσει την πρόκληση της προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας του υπό πιο ακραίες κλιματικές συνθήκες, καθώς και να συμβάλει στον μετριασμό της βάσει των πολιτικών της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή, ιδίως της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και η μείωση των εκπομπών σε αυτόν τον τομέα θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των συλλογικών προσπαθειών για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, καθώς και για την προστασία της βιοποικιλότητας και την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας. Διατέθηκαν 133 εκατ. ευρώ σε ειδική πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τη στήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης αμυντικών τεχνολογιών και προϊόντων που επικεντρώνονται στα εν λόγω θέματα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή δεσμεύεται για την εφαρμογή του κοινού χάρτη πορείας της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή και την άμυνα του 2020, σχετικά με τον οποίο η Επιτροπή θα υποβάλει μια πρώτη ετήσια έκθεση προόδου από κοινού με την ΕΥΕΔ και τον ΕΟΑ το πρώτο εξάμηνο του 2022. 

Καθώς εντείνονται παρόμοιες προσπάθειες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και του ΟΗΕ, καθώς και εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων εταίρων, η ΕΕ θα εντατικοποιήσει τους διαλόγους σε υπαλληλικό επίπεδο σχετικά με το κλίμα, την ασφάλεια και την άμυνα.

Χάρτης πορείας για τις κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα

Γιατί καταρτίζετε τώρα τον «χάρτη πορείας για τις κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα»;

Ο χάρτης πορείας για τις κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα ανταποκρίνεται στο αίτημα των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2021 για τη χάραξη πορείας με σκοπό, αφενός, την τόνωση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας και, αφετέρου, τη μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων της ΕΕ σε κρίσιμες τεχνολογίες και αλυσίδες αξίας για την ασφάλεια και την άμυνα.

Ποια η σχέση του σχεδίου αυτού με άλλες πρωτοβουλίες, όπως το σχέδιο δράσης για τις συνέργειες μεταξύ της μη στρατιωτικής, της αμυντικής και της διαστημικής βιομηχανίας; 

Ο χάρτης πορείας βασίζεται στην επικαιροποιημένη βιομηχανική στρατηγική και στο σχέδιο δράσης για τις συνέργειες μεταξύ της μη στρατιωτικής, της αμυντικής και της διαστημικής βιομηχανίας. Προτείνει να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής των πρωτοβουλιών αυτών, καλώντας τα κράτη μέλη να συνεργαστούν στενότερα με την ΕΕ για την τόνωση της έρευνας και της καινοτομίας και για τη μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων σε κρίσιμες τεχνολογίες και αλυσίδες αξίας, ιδίως με σκοπό:

• να προσδιορίσουν τις τεχνολογίες που είναι κρίσιμες για την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΕ και να τις ενισχύσουν μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων (έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας)·
• να διασφαλίσουν ότι τα ζητήματα άμυνας λαμβάνονται καλύτερα υπόψη στα μη στρατιωτικά ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας (ΕΤΑ & Κ) και στις βιομηχανικές και εμπορικές πολιτικές, ανάλογα με την περίπτωση, ενώ ταυτόχρονα οι πιθανές μη στρατιωτικές χρήσεις των τεχνολογιών λαμβάνονται καλύτερα υπόψη στα προγράμματα ΕΤΑ & Κ στον τομέα της άμυνας· 
• να προωθήσουν εξαρχής μια στρατηγική και συντονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ για τις κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα, ώστε να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα προγράμματα ΕΤΑ & Κ της ΕΕ και των κρατών μελών, να επιτευχθούν συνέργειες μεταξύ μη στρατιωτικών και αμυντικών κοινοτήτων ΕΤΑ & Κ και να μετριαστούν οι στρατηγικές εξαρτήσεις από εξωτερικές πηγές· και
• να συντονιστούν όσο το δυνατόν περισσότερο με άλλους ομοϊδεάτες εταίρους, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), υπό αμοιβαία επωφελείς όρους.

Τι είναι το «παρατηρητήριο για τις κρίσιμες τεχνολογίες» και ποιος θα είναι ο ρόλος του;

Το παρατηρητήριο για τις κρίσιμες τεχνολογίες δημιουργείται επί του παρόντος από την Επιτροπή σύμφωνα με το σχέδιο δράσης για τις συνέργειες. Το παρατηρητήριο θα προσδιορίζει, θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί τις κρίσιμες τεχνολογίες για το διάστημα, την άμυνα και συναφείς μη στρατιωτικούς τομείς, τη δυνητική εφαρμογή τους και τις σχετικές αλυσίδες αξίας και εφοδιασμού. Επίσης, θα προσδιορίζει, θα παρακολουθεί και θα αναλύει τα υφιστάμενα και προβλέψιμα τεχνολογικά κενά, τα βαθύτερα αίτια των στρατηγικών εξαρτήσεων και τα τρωτά σημεία.

Με βάση τα δεδομένα του παρατηρητηρίου, η Επιτροπή θα υποβάλει στα κράτη μέλη διαβαθμισμένη έκθεση σχετικά με τις κρίσιμες τεχνολογίες και τους κινδύνους που συνδέονται με στρατηγικές εξαρτήσεις που επηρεάζουν την ασφάλεια, το διάστημα και την άμυνα έως το τέλος του 2022 και στη συνέχεια ανά διετία.

Η Επιτροπή θα καταρτίσει τεχνολογικούς χάρτες πορείας με βάση αυτές τις εκθέσεις, οι οποίοι θα περιλαμβάνουν μέτρα μετριασμού για την τόνωση της έρευνας και της καινοτομίας και για τη μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων που επηρεάζουν την ασφάλεια και την άμυνα.

Πώς σχεδιάζετε να μειώσετε τις στρατηγικές εξαρτήσεις;

Μόλις συμφωνηθούν σε επίπεδο ΕΕ οι κρίσιμες τεχνολογίες για την άμυνα και την ασφάλεια, η Επιτροπή σχεδιάζει να αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό των συνεργειών, ενσωματώνοντας αμυντικές παραμέτρους στις βιομηχανικές και τεχνολογικές πρωτοβουλίες της ΕΕ. Η ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα, στην οποία οι ημιαγωγοί αναφέρονται ρητά ως κρίσιμος τομέας για την άμυνα, αποτελεί το πρώτο παράδειγμα αυτής της νέας προσέγγισης. Είναι επίσης σημαντικό η ΕΕ να προστατεύει καλύτερα τους κρίσιμους πόρους της. Η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθεί ο έλεγχος των άμεσων ξένων επενδύσεων, ενθαρρύνοντας όλα τα κράτη μέλη να θεσπίσουν εθνικό μηχανισμό ελέγχου.

Πώς θα βοηθήσει ο χάρτης πορείας τους μη παραδοσιακούς παράγοντες και τις υφιστάμενες καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜΜΕ να επικεντρωθούν στις κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα;

Στο σχέδιο δράσης για τις συνέργειες, η Επιτροπή αναγνώρισε τα οφέλη που απορρέουν από την προώθηση συνεργειών μεταξύ μη στρατιωτικών και αμυντικών δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας για την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της οικονομίας και της κοινωνίας της ΕΕ.

Η Επιτροπή θα δημιουργήσει διάφορα εργαλεία για τη στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας σε κρίσιμες τεχνολογίες για την ασφάλεια και την άμυνα, και συγκεκριμένα: α) ειδικές δράσεις του ΕΤΑ· β) έναν νέο συνδυαστικό μηχανισμό επενδύσεων στον τομέα της άμυνας στο πλαίσιο του InvestEU· γ) μια νέα πρωτοβουλία CASSINI για την άμυνα· δ) ένα νέο εκκολαπτήριο καινοτομίας για τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία διπλής χρήσης το 2022· και ε) αυξημένη στήριξη των δικτύων καινοτομίας.

Τα εργαλεία αυτά αναμένεται να βοηθήσουν ιδίως τους μη παραδοσιακούς παράγοντες και τις υφιστάμενες καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) να ξεπεράσουν τα υψηλά τεχνολογικά, διοικητικά και κανονιστικά εμπόδια και τα εμπόδια εισόδου στην αγορά στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, καθώς και να συμμορφώνονται με τα υψηλά πρότυπα ασφαλείας των τομέων αυτών και να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

Τι είναι το «σχέδιο καινοτομίας στον τομέα της άμυνας»;

Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ), θα δημιουργήσει ένα σχέδιο καινοτομίας στον τομέα της άμυνας, το οποίο θα υπαγάγει σε ένα ενιαίο πλαίσιο τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες τους για τη στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας στον τομέα της άμυνας.

Με βάση την πείρα της από την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για τη στήριξη της ΕΤΑ & Κ στον τομέα της άμυνας, στον μη στρατιωτικό τομέα και στον τομέα διπλής χρήσης, η Επιτροπή θα τονώσει την καινοτομία για την ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογία και βιομηχανική βάση.

Ο ΕΟΑ και ο κόμβος καινοτομίας στον τομέα της άμυνας θα συνδέσουν και θα στηρίξουν περαιτέρω τις προσπάθειες των κρατών μελών με βάση την εμπειρογνωσία του ΕΟΑ στον τομέα της άμυνας, μεταξύ άλλων για τη συγκέντρωση αναδυόμενων και ανατρεπτικών τεχνολογιών και απαιτήσεων στρατιωτικών ικανοτήτων.

Πώς προδιαγράφει ο χάρτης πορείας τη συνεργασία με διεθνείς εταίρους;

Η συνεργασία με ομοϊδεάτες εταίρους ανά τον κόσμο είναι ουσιαστικής σημασίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ασφάλειας του εφοδιασμού της ΕΕ, ενώ παράλληλα μειώνει τις στρατηγικές εξαρτήσεις και αυξάνει τα αμοιβαία οφέλη. Η αρχή της αμοιβαιότητας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό. Στους παραδοσιακούς εταίρους της Ε στους τομείς της τεχνολογίας, της ασφάλειας και της άμυνας περιλαμβάνονται τα μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ιδίως η Νορβηγία), οι υποψήφιες χώρες, οι γειτονικές χώρες και άλλες τρίτες χώρες (π.χ. Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Ιαπωνία, Νότια Κορέα), καθώς και διεθνείς οργανισμοί (π.χ. ΝΑΤΟ).

Για παράδειγμα, κατά την πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ (TTC) τον Σεπτέμβριο του 2021, η ΕΕ και οι ΗΠΑ επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να «εστιάσουν στην προώθηση της εκατέρωθεν ανθεκτικότητας της αλυσίδας εφοδιασμού και ασφάλειας του εφοδιασμού σε βασικούς τομείς για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και για τη διασφάλιση της προστασίας των πολιτών μας», καθώς και τον στόχο τους για «αύξηση της διαφάνειας της προσφοράς και της ζήτησης· χαρτογράφηση των εκατέρωθεν υφιστάμενων τομεακών ικανοτήτων· ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τα μέτρα πολιτικής και τις προτεραιότητες έρευνας και ανάπτυξης· και συνεργασία σχετικά με στρατηγικές για την προώθηση της ανθεκτικότητας και της διαφοροποίησης της αλυσίδας εφοδιασμού». 

Όσον αφορά τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ, η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος/αντιπρόεδρος θα παρακολουθούν την πρόοδο των σχετικών πρωτοβουλιών του ΝΑΤΟ στον τομέα αυτόν μέσω τακτικών επαφών με το ΝΑΤΟ σε επίπεδο εργασίας με σκοπό πιθανές αμοιβαία αποδεκτές και επωφελείς αλληλεπιδράσεις με σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, με πλήρη διαφάνεια έναντι των κρατών μελών, αποφεύγοντας παράλληλα τη δημιουργία νέων ή την αύξηση των υφιστάμενων εξαρτήσεων σε τεχνολογία ή ικανότητες.

Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 προς το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, που αφορά την κατεύθυνση των πολιτικών σχέσεων ΕΕ-Ρωσίας