Σε διαγωνισμό ζωγραφικής από το υπουργείο Παιδείας με θέμα τη δημοκρατία, για τα σχολεία Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το βραβείο πήρε ένα κοριτσάκι της Ε’ Δημοτικού, μουσουλμανάκι από σχολείο σε κεφαλοχώρι της Ροδόπης, κοντά στην Κομοτηνή.

Στον τοπικό Τύπο η είδηση παρουσιάστηκε με σχόλια επαινετικά για τη βραβευμένη μαθήτρια, περιγραφές της χαράς της για το ταξίδι στην Αθήνα όπου παρέλαβε το βραβείο. Μια από τις εφημερίδες δημοσίευσε φωτογραφία της βραβευμένης ζωγραφιάς και το σχόλιο: «Είναι μόλις 10 ετών και όμως κατάφερε να αποτυπώσει την έννοια της δημοκρατίας… αγγίζοντας με τη ζωγραφιά της το αίσθημα του μέσου πολίτη για όσα ζούμε σήμερα στην Ελληνική Δημοκρατία».

Η ζωγραφιά είναι σπαρακτική. Ενα πρόσωπο γκρο πλαν: δύο χέρια από τις άκρες του χαρτιού του κλείνουν τα μάτια και ένα τρίτο χέρι του κλείνει το στόμα. Θα πρέπει να συλλογιστούμε αυτό το μήνυμα, εικόνα της κοινωνίας μας από μάτια παιδικά. Ενα κοριτσάκι δέκα χρόνων, που άκουσε δασκάλες και δασκάλους να εξηγούν τι είναι η δημοκρατία και βάλθηκε να ζωγραφίζει για να πάρει μέρος στον διαγωνισμό, δίνει με την αθωότητα της ηλικίας του ένα μήνυμα σκληρό για το πώς αντιλαμβάνεται ένα μεγάλο κοινωνικό αγαθό. Θα πρέπει να συλλογιστούμε, ακριβώς επειδή αυτό το κοριτσάκι καθόλου δεν είναι «μέσος πολίτης».

Αντίθετα, είναι παιδί μειονοτικής, δηλαδή αλλόθρησκης και αλλόγλωσσης οικογένειας. Αρα όλες οι παραστάσεις που έχει για τον κοινωνικό κόσμο είναι από τις σχέσεις του ίδιου του παιδιού με τον περίγυρο όπου μεγαλώνει, με τα λοιπά παιδιά μειονότητας και πλειονότητας, με τους δικούς και ομοίους και με τους άλλους, με τις αρχές που εκπροσωπούν τη μειονότητα και τις τοπικές του κράτους, όσο και από τις σχέσεις (όπως τις καταλαβαίνει το παιδικό μυαλό) των μελών της οικογένειάς του με όλη την κοινωνία.Το κοριτσάκι με τη μειονοτική ταυτότητα αντιλαμβάνεται τη δημοκρατία να είναι τυφλή και βουβή. Βαρύ μήνυμα. Ας το ακούσουν οι ενήλικες από κάθε πλευρά, ας το ακούσουμε όλοι.

Η Άννα Φραγκουδάκη είναι Κοινωνιολόγος, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Αθηνών και επιστημονική υπεύθυνη του Προγράμματος “Εκπαίδευση των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη”

Δημοσιεύτηκε στα «Νέα» 1/10/2011

* Η Άννα Φραγκουδάκη είναι Καθηγήτρια στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και επιστημονική υπεύθυνη του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων