Στη δημιουργία «κουμπαρά» ύψους 20 δισ. ευρώ περίπου έως τις αρχές του 2016 στοχεύει η κυβέρνηση προκειμένου να κάνει το καθοριστικό βήμα για την πλήρη απεμπλοκή της Ελλάδας από τα Μνημόνια και τη μόνιμη επιστροφή της χώρας στις αγορές με τους ευνοϊκότερους δυνατούς όρους.

Ακολουθώντας την «ιρλανδική συνταγή» η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να εκμεταλλευθεί τις ευνοϊκές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στις διεθνείς αγορές προκειμένου να δημιουργήσει ένα σημαντικό απόθεμα κεφαλαίων που θα επιτρέψει στην Ελλάδα αφενός να αποδεσμευθεί από τα πακέτα στήριξης της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ και αφετέρου να στείλει μήνυμα στους επενδυτές ότι -τουλάχιστον- μεσοπρόθεσμα θα δανείζεται μόνον εφόσον οι όροι είναι ευνοϊκοί για τη χώρα.

Το παράδειγμα Ιρλανδίας – Πορτογαλίας

Υπενθυμίζεται πως η Ιρλανδία επέστρεψε «πιλοτικά» τον Μάρτιο 2013 στις αγορές ομολόγων διαθέτοντας 10ετή ομόλογα ύψους 5 δισ. ευρώ με απόδοση 4,15%. Ένα χρόνο μετά, στις 13 Μαρτίου 2014 προχώρησε σε κανονική δημοπρασία 10ετών ομολόγων αξίας 1 δισ. ευρώ, τα οποία πούλησε με απόδοση 2,967%.

Όταν η Ιρλανδία εξήλθε επισήμως στις αγορές είχε ήδη σχηματίσει ένα σημαντικό απόθεμα κεφαλαίων ύψους 20 δισ. ευρώ το οποίο της επέτρεψε να δανειστεί με τους δικούς της όρους.

Το μαξιλάρι αυτό βοήθησε επιπρόσθετα στον καθησυχασμό των επενδυτών ότι το Δουβλίνο θα ήταν σε κάθε περίπτωση προστατευμένο από ενδεχόμενες αναταράξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Σήμερα, η απόδοση των 10ετών ιρλανδικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά έχει υποχωρήσει κάτω από το 2,5% από 6% που ήταν στις αρχές του 2013.

Το ίδιο μοντέλο ακολούθησε η Πορτογαλία η οποία τον προηγούμενο μήνα εξήλθε επίσημα από το τριετές πρόγραμμα στήριξης της ΕΕ και του ΔΝΤ χωρίς να λάβει προληπτική πιστωτική γραμμή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) της ευρωζώνης.

Η Πορτογαλία τον Ιανουάριο 2013 είχε προχώρησε στην έκδοση 5ετών ομολόγων ύψους 2 δισ. ευρώ δανειζόμενη με κόστος 4,89%. Τον Μάιο του 2013, η κυβέρνηση της Λισαβόνας προχώρησε στην έκδοση 10ετών ομολόγων ύψους 3 δισ. ευρώ με απόδοση 5,67%.

Μετά από 9 μήνες, τον Φεβρουάριο του 2014, η Πορτογαλία πούλησε και πάλι μέσω τραπεζών 10ετείς τίτλους ύψους 3 δισ. ευρώ, αλλά αυτή τη φορά με απόδοση 5,11%.

Σήμερα, η απόδοση των 10ετών πορτογαλικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά διαμορφώνεται στο 3,41%.

Όταν η κυβέρνηση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Πάσους Κοέλιου δήλωνε στις αρχές Μαΐου του 2014 ότι δεν θα κάνει χρήση της προληπτικής πιστωτικής γραμμής από τον ESM, είχε ήδη συγκεντρώσει ένα απόθεμα κεφαλαίων ύψους 15 δισ. ευρώ που τις επέτρεπε να έχει καλυμμένες τις χρηματοδοτικές της χώρας ανάγκες τουλάχιστον έως τα τέλη του 2015.

Και αυτό οι αγορές το γνωρίζουν κάτι που καταδεικνύεται άλλωστε από το ότι οι αποδόσεις των πορτογαλικών ομολόγων έχουν προσγειωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Ο ελληνικός «κουμπαράς»

Η προετοιμασία της Ελλάδας για την δημιουργία του κεφαλαιακού αποθέματος που θα της επιτρέψει την ασφαλή έξοδο από τα Μνημόνια και τις αγορές έχει ξεκινήσει ήδη από τα μέσα του 2013.

Όπως επιβεβαιώνουν μάλιστα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, η ελληνική κυβέρνηση έλαβε την απόφαση να προ -εκταμιεύσει το σύνολο των χρημάτων που δικαιούνταν η Ελλάδα από τον EFSF για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ώστε να τα έχει ανά πάσα στιγμή διαθέσιμα, αλλά κυρίως για να γνωρίζουν οι αγορές ότι τα χρήματα αυτά είναι «επάνω στο τραπέζι».

Η Ελλάδα εκταμίευσε αρχικά 25 δισ. ευρώ από τον EFSF, εν συνεχεία 16 δισ. ευρώ και στις αρχές Μάιου 2013 τα τελευταία 7 δισ. ευρώ. Από τα 48 δισ. ευρώ χρησιμοποίησε τα 34 δισ. ευρώ για την στήριξη των τραπεζών και τα υπόλοιπα 14 δισ. ευρώ παρέμειναν αδιάθετα στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Εξ’ αυτών τα 3 δισ. ευρώ χρησιμοποιούνται σαν απόθεμα ταμειακών διαθεσίμων όταν η τρόικα καθυστερεί να εκταμιεύσει τις δόσεις της, ενώ τα 11 δισ. ευρώ παραμένουν άθικτα για να καλύψουν τις όποιες πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών.

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες ο τέως υπουργός, Γιάννης Στουρνάρας σε συνεννόηση με τον Αντ.Σαμαρά, τον πρωθυπουργικό σύμβουλο Σταύρο Παπασταύρου και τον επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, Στέλιο Παπαδόπουλο, κατήρτισαν ήδη από το φθινόπωρο του 2013 ένα σχέδιο σταδιακής εξόδου της χώρας από τα Μνημόνια το οποίο βασιζόταν σε τρεις πυλώνες :

Στην ελάχιστη δυνατή χρήση των χρημάτων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με την ταχύτερη δυνατή είσοδο ιδιωτών επενδυτών στο μετοχικό κεφάλαιο των ελληνικών τραπεζών.
Στην αναδημιουργία της καμπύλης επιτοκίων των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου με 3ετή, 5ετή και 7ετή ομόλογα προκειμένου να μειωθεί το κόστος δανεισμού σε όλες τις διάρκειες του ελληνικού χρέους.
Στη δημιουργία ενός «αξιοσέβαστου» αποθεματικού που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να καλύψει όλα τα μεσοπρόθεσμα χρηματοδοτικά κενά, χωρίς να χρειασθεί προληπτική πιστωτική γραμμή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, περνώντας το μήνυμα στις αγορές ότι εφεξής θα δανείζεται μόνον όταν της προσφέρονται ευνοϊκοί όροι.
Το σχέδιο χωρίστηκε στα δύο. Το πρώτο σκέλος εφαρμόστηκε με επιτυχία τον Μάιο. Αρχικά το Ελληνικό Δημόσιο εξέδωσε 5ετή ομόλογα και δανείσθηκε 3 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,95%.

Εν συνεχεία στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, ιδιώτες επενδυτές συνέδραμαν με 8,3 δισ. ευρώ στην κεφαλαιακή στήριξη των τραπεζών καθιστώντας μη απαραίτητη την εμπλοκή του ΤΧΣ -ο Γ.Στουρνάρας έχει επικριθεί για το γεγονός ότι εάν είχε επιτρέψει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να μετέχει με 700 εκατ. ευρώ στην αύξηση κεφαλαίου της Eurobank τα ποσά που μελλοντικά θα μπορούσαν να ανακτηθούν από τα 13,6 δισ. ευρώ που επένδυσαν οι Έλληνες φορολογούμενοι στην τράπεζα θα ήταν πολύ περισσότερα, μειώνοντας έτσι την τελική ζημιά για το Δημόσιο.

Το δεύτερο σκέλος του σχεδίου, κατά τις ίδιες πηγές, θα εξελιχθεί στα τέλη του 2014. Τότε θα γίνει γνωστό το εάν τα κεφάλαια του ΤΧΣ για τις τράπεζες θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ή όχι, ενώ θα αναληφθούν και νέες πρωτοβουλίες για δανεισμό από τις αγορές.

Οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα γίνουν γνωστές στα τέλη Οκτωβρίου όταν και ολοκληρωθεί ο έλεγχος που διενεργούν η ΕΚΤ και η ΕΒΑ στα δανειακά χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών.

Σύμφωνα με στελέχη που έχουν γνώση της μεθοδολογίας των σχετικών τεστ οι πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες δεν θα ξεπεράσουν τα 2,5 δισ. ευρώ. Το πλέον πιθανό δε είναι οι κεφαλαιακές αυτές ανάγκες να καλυφθούν από τους ιδιώτες επενδυτές που τοποθέτησαν 8,3 δισ. ευρώ στις συστημικές τράπεζες κατά τις πρόσφατες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

«Θα ήταν παράδοξο επενδυτές που στήριξαν με τόσα πολλά χρήματα τις τράπεζες να μην μετέχουν στον δεύτερο γύρο κεφαλαιοποίησης και να δεχθούν απίσχναση της συμμετοχής τους υπέρ του ΤΧΣ. Ειδικά όταν πρόκειται για πολύ μικρότερα ποσά σε σχέση με την αρχική τους επένδυση» δηλώνει στο in.gr τραπεζικό στέλεχος.

Σε κάθε περίπτωση, αν τελικά το απόθεμα του ΤΧΣ παραμείνει ανέγγιχτο τότε η κυβέρνηση θα έχει διαθέσιμα -κατ’ ελάχιστο 11 δισ. ευρώ- για να καλύψει τις οποίες χρηματοδοτικές ανάγκες προκύψουν μετά τον Μάιο του 2015.

Στα χρήματα αυτά θα προστεθούν και τα χρήματα από την έκδοση 7ετούς ομολόγου που προετοιμάζει ο ΟΔΔΗΧ στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 (όποτε κρίνει ότι οι συνθήκες θα είναι οι καλύτερες δυνατές).

Από την έκδοση αυτή αναμένεται να εισρεύσουν έως και 5 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία. Μάλιστα, δεν αποκλείεται να ακολουθήσει στις αρχές του 2015 και έκδοση 3τούς ομολόγου.

Αυτό διότι μελέτη που έχει διενεργηθεί για λογαριασμό του ΟΔΔΗΧ τεκμηριώνει πως η κατάτμηση της διάρκειας του ελληνικού χρέους, δηλαδή η δημιουργία χρονικών σκαλοπατιών θα μειώσει το ονομαστικό επιτόκιο του χρέους έως και 1%.

Άλλωστε αυτό καταδείχθηκε ήδη στην περίπτωση του 5ετούς ομολόγου η χαμηλή απόδοση του οποίου, οδήγησε σε αισθητή υποχώρηση των επιτοκίων των εντόκων γραμματειών.

Πάντως, όπως τονίζουν στο in.gr αρμόδια στελέχη, η κυβέρνηση δεν θα περιμένει την κατάληξη των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ για την ελάφρυνση του χρέους για να προχωρήσει σε νέο δανεισμό.

Με τα επιτόκια των ΗΠΑ κοντά στο μηδέν και της ευρωζώνης στο 0,15%, η αναζήτηση αποδόσεων είναι δεδομένη από τους επενδυτές και η συγκυρία είναι ευνοϊκή.

Μετά και τις πρόσφατες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και με δεδομένα τα επίπεδα όπου κινούνται τα κόστη δανεισμού άλλων περιφερειακών κρατών η Ελλάδα θα μπορούσε στην 7ετία να πληρώσει επιτόκιο ακόμη και 4,5% (σημειώνεται πως τον Μαρτίο 2010 το Δημόσιο είχε εκδώσει 7ετές ομόλογο με επιτόκιο 5,9%).

Κατά πληροφορίες και η τρόικα γνωρίζει πως οι συνθήκες είναι ιδανικές για την Ελλάδα και για αυτό δεν εκφράζει αντιρρήσεις ουσίας επί των ελληνικών σχεδίων.

Η έξοδος στις αγορές

Όπως αναφέρουν στελέχη που γνωρίζουν τα πλάνα του Μεγάρου Μαξίμου, στα πλαίσια αυτού του σχεδιασμού και υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα εξακολουθήσει να καταγράφει πρωτογενή πλεονάσματα, το Δημόσιο θα έχει δημιουργήσει στα μέσα του 2015 ένα «κουμπαρά» κεφαλαίων ύψους έως και 20 δισ. ευρώ, ο οποίος θα είναι υπεραρκετός για να εξασφαλίσει τις μεσοπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας.

Έτσι, υπό την παραδοχή ότι οι διαπραγματεύσεις που θα συντονίσει ο νέος υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης θα οδηγήσουν σε μια «καθαρή» απόφαση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους από την Ευρωζώνη, η χώρα θα μπορέσει να αποκτήσει πλήρη πρόσβαση τις αγορές πριν τον Φεβρουάριο του 2016, οπότε θα τελειώσει η δανειακή στήριξη του ΔΝΤ.

Το σημαντικότερο είναι ότι το απόθεμα που θα έχει σχηματισθεί θα επιτρέπει στην Ελλάδα να επιλέγει εκείνη το ποτέ θα δανείζεται και κυρίως με ποια επιτόκια.

«Όταν οι αγορές ξέρουν ότι δεν έχεις άμεση ανάγκη από κεφάλαια τότε μειώνουν τις αξιώσεις τους. Συνέβη στην περίπτωση της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας θα συμβεί και την περίπτωση της Ελλάδας» ανέφερε στο in.gr για το θέμα κυβερνητικό στέλεχος.

(Πηγή: in.gr/ Θανάσης Κουκάκης)
Newsroom ΔΟΛ