Γράφει ο Νίκος Αρβανίτης

Η δεκαετία του 1990 έφερε στο προσκήνιο την χρηστικότητα του (άγνωστου τότε) διαδικτύου σε ένα μεγάλο εύρος της γεωπολιτικής και γεωοικονομικής δραστηριότητας αναδεικνύοντας την αξία της κυβερνοπολιτικής (cyberpolitics) που εξελίχθηκε σε μία πολυσύνθετη έννοια οργανωτικής και επικοινωνιακής στρατηγικής, σε επίπεδο micro και mega πολιτικής δραστηριότητας που άμεση επίδραση στις διεθνείς εξελίξεις της εποχής, που βασιζόταν στην “κοινωνία των δικτύων”.

Την πρώτη δεκαετία του 2000, είχε αρχίσει να διαμορφώνεται η “κοινωνία του διαδικτύου” που δημιούργησε μία νέα κοινωνική ομάδα, διαρκώς διευρυνόμενη, η οποία πρωταγωνίστησε σε μία “νέα τεχνολογική επανάσταση” που υποκινήθηκε από την αξιοποίηση των ψηφιακών επικοινωνιών στην εργασία, στην κοινωνική ζωή, στην οικονομία και στις διάφορες μορφές διαμαρτυρίας που οδήγησαν σε ένα σπιράλ “παγκόσμιας εξέγερσης” από την Ταχρίρ και το Σύνταγμα, ως την φοιτητική “Διαδήλωση του Φιλιού” στην κεντρική πλατεία του Σαντιάγκο  και ως το σύνθημα “Καταλάβετε την Γουώλ Στρήτ”!

Σήμερα, πλέον, βρισκόμαστε στην “κοινωνία των δικτυωμένων ατόμων” που ζουν ανάμεσα σε οθόνες (κυριολεκτικά) καθώς το 60+% παρακολουθούν μία “δεύτερη οθόνη” την ώρα που “τουϊττάρουν” ή “τικτοκάρουν” ζώντας σε ένα σύστημα με ισοπεδωμένες ιεραρχίες, ανύπαρκτους αξιακούς κώδικες και ασαφή κοινωνικά και χωρικά όρια. Η νέα γενιά των followers αυτονομούνται από κοινωνικούς κανόνες και θεσμούς αναπτύσσοντας πλέον το φαινόμενο του “δικτυωμένου ατομικισμού” διευρύνοντας την δύναμη και την επικράτηση του ατόμου, σε απλούς και παράλληλους ρόλους εντός κι εκτός οθόνης.

Το “ψηφιακό μάρκετινγκ” που είναι συνοδή εξέλιξη των παραπάνω διεργασιών, μετέτρεψε τους χρήστες του δικτύου σε ακολούθους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διαμορφώνοντας τις καταναλωτικές του συνήθειεας αλλά και των τρόπο διαμόρφωσης σκέψης κι αντίληψης, εισβάλλοντας και στον χώρο της πολιτικής επικοινωνίας με μία δυναμική επηρεασμού και χειραγώγησης κάτι που διαπιστώσαμε στις ευρωεκλογές του 2019 καθώς  η προσέλευση στις εκλογές το 2019 έφτασε το 50,6% σε μεγάλο βαθμό λόγω της συμμετοχής των νέων, η οποία πυροδοτήθηκε από μια εκστρατεία στο κοινοβούλιο και τη χρήση πλατφορμών όπως το Snapchat.

Το 2024 , η Meta (facebook και instagram) με περίπου 408 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες στην Ευρώπη αλλά και η κινεζική πλατφόρμα πολυμέσων TikTok  που διαθέτει περισσότερους από 150 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες σε όλη την Ευρώπη κερδίζουν σε δημοτικότητα και παραμερίζουν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης .

 Το πόση αξία δίδεται από το πολιτικό σύστημα πλέον στο TikTok έγινε εμφανές το 2023 κατά τη διάρκεια των δύο προεκλογικών περιόδων για τις βουλευτικές εκλογές, καθώς  πάνω από 3,5 εκατ. άνθρωποι μηνιαίως χρησιμοποιούν την εφαρμογή στην Ελλάδα.

Παρά το γεγονός ότι σε διεθνές επίπεδο υπάρχει έντονος προβληματισμός για την κυβερνοασφάλεια και την παραπληροφόρηση (techlash) στην Ελλάδα, οι επικοινωνιακοί σύμβουλοι κομμάτων και πολιτικών επενδύουν στα βραχυπρόθεσμα οφέλη του τικ-τοκ και άλλων ψηφιακών εργαλείων, λόγω αμεσότητας και ευκολίας επίτευξης στόχου της αύξησης των ακολούθων, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι αποδομούν αυτό καθεαυτό το σύστημα της πολιτικής ιεραρχίας που τους έχει προσλάβει!

Η μετατροπή της πολιτικής επικοινωνίας εν όψει Ευρωεκλογών 2024 σε “διαγωνισμό  Eurovision”  ενισχύει την αντισυστημική ψήφο η οποία δεν προέρχεται από αναρχικούς ή από περίεργους ανθρώπους, αλλά από πολίτες που συνειδητοποιούν ότι “το σύστημα δεν περπατάει και άρα ψηφίζουν εναντίον του” κι αυτό εξυπηρετεί μόνον όσους επενδύουν στην αποσταθεροποίηση της Ευρώπης και των Εθνικών Κρατών.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε ΣΤΟ ΚΑΡΦΙ (1/6/2024). Ο Νίκος Αρβανίτης είναι διαχειριστής της ιστοσελίδας Komotinipress, μέλος της ΕΣΕΤ, συν – επιμελητής της μελέτης In Social Media Res