Με απευθείας παρέμβαση του υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη στους υπεύθυνους της διαδημοτικής επιχείρησης απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ) κατέστη δυνατή η υπογραφή της πρώτης και μοναδικής έως σήμερα σύμβασης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση απορριμμάτων. Και αυτό διότι σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προέβαλαν το επιχείρημα της ήδη εγκεκριμένης χρηματοδότησης, κάτι που η ελληνική κυβέρνηση αλλά και τα «κατά τόπους» στελέχη των δύο κομμάτων που τη συγκροτούν δεν φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη.

Μόλις αυτή την εβδομάδα ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης έβαλλε δημοσίως κατά παρόμοιων έργων, λέγοντας ότι αρκούν οι «δημόσιοι πόροι π.χ. στην Ηλεία για να λυθεί το πρόβλημα», καθώς υπάρχει η σκέψη να μειωθεί στο ήμισυ η δυναμικότητα του εκεί εργοστασίου. Στο επίκεντρο της κυβερνητικής κριτικής βρίσκεται η δυναμικότητα των έξι μονάδων ΣΔΙΤ που βρίσκονται σε κάποια φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Σε όλες όμως υπάρχει μεγάλη «διακύμανση» μεταξύ του προβλεπόμενου τονάζ, της ελάχιστης εγγυημένης και της μέγιστης ποσότητας.

«Διακύμανση»

Ετσι στη Δυτική Μακεδονία που υπογράφτηκε το ΣΔΙΤ, το προβλεπόμενο τονάζ ανά έτος –όταν είχε σχεδιασθεί ως δημόσιο έργο– ήταν 118.000 τόνοι με τον νυν σχεδιασμό να προβλέπει ελάχιστο 90.000 και μέγιστο 120.000 τόνους. Το Δημόσιο έχει εγγυηθεί για τους 90.000 τόνους ενώ έχει δεσμευθεί να υποστηρίξει, σύμφωνα με την «Κ» (11/6, Γ. Λιάλιος), με 125 εκατ. ευρώ τη λειτουργία των μονάδων.

Ομως στην Πελοπόννησο ο αντίστοιχος σχεδιασμός του έργου, ως δημοσίου, ήταν 293.000 τόνοι (έναντι μέγιστης εγγυημένης ποσότητας ΣΔΙΤ 200.000 τόνων), στην Ηπειρο 150.000 τόνοι (έναντι μέγιστης εγγυημένης ποσότητας ΣΔΙΤ 105.000 τόνων) και στις Σέρρες 90.000 τόνοι (έναντι μέγιστης εγγυημένης ποσότητας ΣΔΙΤ 63.000 τόνων).

Η Ε.Ε. έχει θεσπίσει κοινά στάνταρντ στη διαχείριση των αποβλήτων και τουλάχιστον μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου του 2012 (έκθεση 20/12) εξετάζει την αποτελεσματικότητα της σχετικής χρηματοδότησης για τα έργα υποδομής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2010, κάθε κάτοικος στην Ελλάδα «παρήγε» 450 κιλά αποβλήτων με μέσο όρο 500 κιλά στην Ε.Ε. Αλλά σε ό,τι αφορά τους τρόπους διαχείρισης, η χώρα μας ήταν 5η από τις πρώτες θέσεις στην ταφή αποβλήτων χωρίς να είναι ακριβή τα στοιχεία που παρέχονται έκτοτε στις υπηρεσίες της Ε.Ε. «Στην Πελοπόννησο λέμε π.χ. ότι λειτουργούν επισήμως λιγότεροι από 30 ΧΑΔΑ αλλά στην πραγματικότητα είναι διπλάσιοι, απλά κρύβουμε την ύπαρξη των υπολοίπων στην Ε.Ε.» λέει στην «Κ» αξιωματούχος της προηγούμενης κυβέρνησης, θέλοντας να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Σε καμία ελληνική πόλη δεν τηρείται η ευρωπαϊκή αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”. Τα σκουπίδια στοιχίζουν ακόμα πολύ φθηνά αλλά ουδείς πολιτικός τολμά να το πει στους ψηφοφόρους του», συμπληρώνει.

Επιχείρημα της νυν κυβέρνησης είναι ότι με την απόκλιση από τις μεγάλες μονάδες των ΣΔΙΤ θα ενθαρρυνθούν «μικρότερες λύσεις» αλλά και η ανακύκλωση που σήμερα, όπως έδειξε και η πυρκαγιά στο εργοστάσιο του Ασπρόπυργου, δεν λειτουργεί. Αλλά παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι για την έλλειψη προόδου στην ανακύκλωση δεν ευθύνονται οι μονάδες αλλά μία λανθασμένη πολιτική κινήτρων και η ύπαρξη μόνο ενός «ρεύματος» ανακύκλωσης (μπλε κάδος).

Αν δεν προχωρήσουν τα έργα εντός του έτους, πηγές του υπουργείου Οικονομίας-Υποδομών, σημειώνουν ότι θα πρέπει να επιστραφούν στην Ευρωπαϊκή Ενωση όλοι οι πόροι. Σε αυτή την περίπτωση, η αντιμετώπιση του προβλήματος θα παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες.

Το εργαλείο των ΣΔΙΤ

Η προοπτική αξιοποίησης του εργαλείου των ΣΔΙΤ, παρά τις επίσημες δηλώσεις αποκήρυξής τους, τουλάχιστον από την Περιφέρεια Αττικής, αφήνεται ανοιχτή από το υπουργείο Οικονομίας. Με αφορμή την υπογραφή της σύμβασης για το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, ο υπουργός Οικονομίας, Γιώργος Σταθάκης σημειώνει ότι «η υλοποίηση των υπόλοιπων έργων διαχείρισης αστικών απορριμμάτων που είχαν σχεδιαστεί ως ΣΔΙΤ, θα προχωρήσει με γνώμονα την εναρμόνισή τους με τις στρατηγικές κατευθύνσεις και στόχους που θέτει το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων που κατάρτισε και έχει θέσει σε διαβούλευση το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας».