*Του Απόστολου Ζαπανδιώτη

Τι είναι η βιταμίνη D;
Η βιταμίνη D βοηθάει το σώμα να απορροφήσει το ασβέστιο. Η βιταμίνη D είναι σημαντική για να έχουν τα οστά δύναμη και υγεία. Η βιταμίνη ουσιαστικά είναι ορμόνη, γιατί σε φυσιολογικές συνθήκες η βιταμίνη D δημιουργείται στο δέρμα από το φως του ήλιου. Πολύ λίγες τροφές περιέχουν φυσική βιταμίνη D : ο κρόκος αυγού, ο σολωμός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, ο τόνος, ο μπακαλιάρος. Σε μερικές χώρες κυκλοφορεί γάλα ενισχυμένο με βιtαμίνη D. Μπορείτε να πάρετε βιταμίνη D και σε συμπλήρωμα διατροφής. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν αρκετή ποσότητα από αυτή τη σημαντική βιταμίνη. Το δέρμα με το πέρασμα των χρόνων και της ηλικίας δημιουργεί λιγότερο βιταμίνη D. Επίσης η χρήση αντηλιακών  μειώνει την παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα.
Πόση βιταμίνη D χρειάζεται να παίρνουμε;Τι σημαίνει ανεπάρκεια και η έλλειψη βιταμίνης  D;

Η χαμηλή βιταμίνη D δημιουργεί πολλά προβλήματα υγείας. Η χαμηλή βιταμίνη D συχνά δεν δημιουργεί προβλήματα στην αρχή. Παρόλ’αυτά, η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια οστικής πυκνότητας, κατάγματα οστών, μυική αδυναμία και οστεοπόρωση. Η σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα στα παιδιά και οστεομαλάκυνση στους ενήλικες. Αυτά τα δύο προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν μαλακά, αδύναμα οστά και πόνο στους μυς και στα οστά. Σύμφωνα με μερικές μελέτες, η έλλειψη βιταμίνης D αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου και κάποιων άλλων προβλημάτων υγείας αλλά χρειάζονται και άλλες μελέτες για να αποδειχθούν αυτά.
Πότε χρειάζεται να μετρήσετε τη βιταμίνη D;

Όταν έχετε :

1.     οστεοπόρωση
2.     συχνές πτώσεις και είστε ηλικιωμένοι ή έχετε πάθει κατάγμα μετά από μικρό μη τραυματικό ατύχημα
3.     χρόνια πάθηση του ήπατος ή των νεφρών
4.     πρόβλημα απορρόφησης θρεπτικών συστατικών από το έντερο (κυστική ίνωση, νόσο Crohn ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση για διόρθωση παχυσαρκίας, μετά από ακτινοβολία/ακτινοθεραπεία)
5.     υπερπαραθυρεοειδισμό (πολύ παραθορμόνη στο αίμα, που είναι η ορμόνη που ελέγχει το επίπεδο ασβεστίου στο αίμα)
6.     σαρκοείδωση, φυματίωση, ιστοπλάσμωση ή άλλες κοκκιωματώδους νόσους (ασθένειες με κοκκιώματα, δηλ. συλλογές από κύτταρα λόγω χρόνιας φλεγμονής)
7.      κάποια λεμφώματα (είδος καρκίνου του αίματος)

Επίσης, κινδυνεύουν να έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D:

1.     Αυτοί που έχουν σκούρο δέρμα
2.     Οι γυναίκες που εγκυμονούν ή θηλάζουν
3.     Αυτοί που λάμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν το μεταβολισμό της βιταμίνης D (φάρμακα για την επιληψία, αντιμηκυτιασιακά φάρμακα, γλυκοκορτικοειδή-κορτιζόνη, φάρμακα για το AIDS, χολεστηραμίνη-φάρμακο για χοληστερόλη)
4.     τα άτομα που είναι παχύσαρκα (η βιταμίνη D αποθηκεύεται στο λίπος και “παγιδεύεται” εκεί)

Όταν έχετε ενοχλήσεις ύποπτες για ανεπάρκεια βιταμίνης D ή παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια της βιταμίνης πρέπει να μιλήσετε με έναν ενδοκρινολόγο, το γιατρό που είναι ειδικός για τις ορμόνες και το μεταβολισμό των οστών. Ο ενδοκρινολόγος αν χρειάζεται θα σας κάνει εξέταση αίματος για να μετρήσει πόσο βιταμίνη D έχετε στο αίμα. Θα μετρήσει την 25-υδροξυβιταμίνη D στο αίμα. Αν τα επίπεδα της 25 υδρόξυβιτανμίνης D είναι κάτω από 20 ng/ml σημαίνει ότι έχετε ανεπάρκεια της βιταμίνης, δηλ. δεν έχετε αρκετή βιταμίνη. Ίσως χρειασθεί να μετρήσετε ξανά τη βιταμίνη D μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θεραπείας της ανεπάρκειας για να δείτε πόσο αποτέλεσμα έχει η θεραπεία.

Θεραπεία και πρόληψη της ανεπάρκειας της βιταμίνης D

Για να μην πάθετε ανεπάρκεια βιταμίνης D πρέπει αυξήσετε την ποσότητα βιταμίνης D που προσλαμβάνετε, ώστε τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα σας να είναι πάνω από 30 ng/ml.

Επειδή είναι πολύ δύσκολο να πάρετε αρκετή βιταμίνη D από τις τροφές και δεν μπορείτε να καθήσετε στον ήλιο για υπερβολική ώρα για να μην πάθετε καρκίνο του δέρματος, η λύση είναι να παίρνετε συμπληρώματα με βιταμίνη D. Στα συμπληρώματα και στις τροφές με προσθήκη βιταμίνης D η βιταμίνη υπάρχει σε 2 μορφές, την D2 και την D3. Είναι και οι δύο αποτελεσματικές στις συνιστώμενες δόσεις, αν και μερικές μελέτες δείχνουν ότι η D3 μπορεί να είναι πιο ισχυρή.

Η βιταμίnη D κυκλοφορεί και πωλείται ως χάπια ή κάψουλες, μόνη ή σε συνδιασμό με άλλες βιταμίνες σε πολυβιταμινούχα συμπληρώματα ή σε συνδυασμό με ασβέστιο. Λαμβάνεται μία ή δύο φορές τη μέρα. Τα παιδιά με ελλειψη βιταμίνης D και κίνδυνιο ραχίτιδας χρειάζονται ενέσεις βιταμίνης D μερικές φορές το χρόνο.

Η δόση της βιταμίνης D που θα σας δώσει ο γιατρός σας εξαρτάται από την ηλικία σας, το πόσο χαμηλά είναι τα επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα σας και από την αιτία της ανεπάρκειας. Τις περισσότερες φορές, ο γιατρός θα χαμηλώσει την αρχική δόση μετά τους πρώτους δύο μήνες θεραπείας και θα μείνετε σε δόση συντήρησης για όσο χρόνο χρειασθεί.

Οι ευεργετικές δράσεις τις βιταμίνης D είναι πολλές στα άτομα με ανεπάρκεια βιταμίνης D: θα βελτιώσει τα οστά σας, την πυκνότητα και τη σύσταση τους, τη σύνθεση του σώματος (θα αυξήσει τη λεπτή μάζα του σώματος, δηλ, τους μυς), θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής και θα σας δώσει ευεξία. Η θεραπεία με βιταμίνη D είναι πολύ ασφαλής. Τα άτομα με χρόνια κοκκιωματώδη νόσο και λέμφωμα που λαμβάνουν βιταμίνη D μπορεί να έχουν πολύ υψηλό ασβέστιο στο /αιμα τους ή στα ούρα τους και για αυτό χρειάζονται συχνό έλεγχο των επιπέδων της βιταμίνης D και του ασβεστίου στο αίμα τους.

+Ο κ. Απόστολος Ζαπανδιώτης είναι Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος και διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Κομοτηνή