Γιορτάζουν οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας αφού την Κυριακή ξεκίνησε το Κουρμπάν Μπαϊράμι, η μεγάλη ισλαμική γιορτή που διαρκεί 4 ημέρες και συμπίπτει χρονικά 70 ημέρες μετά το Ραμαζάν Μπαϊράμι.

Η γιορτή της θυσίας ή των φτωχών όπως ονομάζεται το κουρμπάν μπαϊράμι τηρείται με ευλάβεια προς ανάμνηση των Αβραάμ και Ισαάκ. Γιορτάζεται το τέλος της ανθρωποθυσίας. Κουρμπάν λέγεται επειδή σφάζουν ζώο και Μπαϊράμι σημαίνει γιορτή.

Το έθιμο γαμπρός και νύφη στους μαχαλάδες της Κομοτηνής

Ένα γνωστό έθιμο συνδεδεμένο με το κουρμπάν μπαϊράμι είναι αυτό της καμήλας. Το βράδυ της πρώτης ή και της δεύτερης ημέρας της γιορτής στα σοκάκια της Κομοτηνής αναβιώνουν το ντεβέ, όπως το αποκαλούν οι μουσουλμάνοι ή τη γνωστή στις χριστιανικές κοινότητες «τζαμάλα». Ομάδες μουσουλμάνων ανδρών μεταμφιέζονται σε νύφη, γαμπρό, συνοδούς, παλαιότερα μετέφεραν και ομοίωμα καμήλας ή χρησιμοποιούσαν και καμήλες ( τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούν άλογα), παίζουν νταούλια και ζουρνάδες και γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, όπου τους προσφέρουν κεράσματα και χρήματα, τα οποία συγκεντρώνουν είτε για να τα προσφέρουν στους φτωχούς ή και να προικίσουν νεαρές κοπέλες.

Νέοι της μειονότητας το απόγευμα της Κυριακής γύρισαν τους μαχαλάδες (μουσουλμανικές γειτονιές) της Κομοτηνής, από την Ολύμπου και την Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην Εγνατίας και στη Μαραθώνος και αναβίωσαν αυτό το έθιμο που κρατάει από παλιά στην περιοχή.

http://vimeo.com/31700829

Πώς γιορτάζεται το Μπαϊράμ

Την παραμονή το απόγευμα γίνεται η προσευχή στο τζαμί και την επομένη αρχίζει επίσημα ο εορτασμός με προσευχή στις 7.30 το πρωί στο τζαμί. Στη συνέχεια ευλογούνται απ’ τον χότζα οι τυχείες, τα ζώα δηλαδή που σφαγιάζονται για να καταναλωθούν. Πρόκειται για βόδια, αρνιά και πρόβατα που κάθε οικογένεια μαγειρεύει για τη γιορτή. Σε κάθε οικογένεια αντιστοιχεί ένα ζώο, ενώ μια αγελάδα αντιστοιχεί σε επτά.

Την πρώτη ημέρα της εορτής όλα τα μέλη της οικογένειας ξυπνούν νωρίς για να κάνουν τις τελευταίες προετοιμασίες. Οι άνδρες πηγαίνουν στο τζαμί για την ειδική εορταστική προσευχή της θυσίας (Μπαϊράμ Ναμάζι). Η διαδικασία της σφαγής ξεκινά όταν επιστρέψουν σπίτι. Από την προηγούμενη μέρα η ράχη του ζώου καλύπτεται με ‘κνα’ που κοκκινίζει μέχρι την ώρα της σφαγής. Στο ζώο δίνεται νερό και αλάτι, τα μάτια του είναι τυλιγμένα μ’ ένα καθαρό μαντήλι και το πρόσωπό του είναι στραμμένο προς τη Μέκκα. Απαγγέλλονται εδάφια του Κορανίου και μετά κόβεται ο λαιμός.

Έπειτα το κρέας μοιράζεται σε τρία κομμάτια- ένα για τους φτωχούς, ένα για τους γείτονες και συγγενείς κι ένα για την οικογένεια. Το δέρμα πωλείται και τα χρήματα δίνονται για φιλανθρωπικό σκοπό.

Την πρώτη μέρα γίνεται η θυσία μικρών ζώων, όπως αρνιά – κατσίκια. Από το κρέας του ζώου το ένα τέταρτο μοιράζεται στους γείτονες, το ένα τέταρτο δίνεται στους φτωχούς και το ένα τέταρτο μαγειρεύεται στο σπίτι. Αν μια οικογένεια τάξει το σφάγιο στη μνήμη κάποιου νεκρού, η σφαγή γίνεται την παραμονή, σε άλλη περίπτωση ακολουθείται το τυπικό που προβλέπει ότι πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέχρι τις 5.00΄ το απόγευμα, όποιας από τις τέσσερις μέρες διαλέξουν οι πιστοί. Αυτές τις τέσσερις μέρες συν την παραμονή, είναι αργία για τους εορτάζοντες. Το σφάξιμο των ζώων τηρείται σε όλη την επικράτεια της Θράκης, σε πόλεις και οικισμούς, ενώ σε κάποια χωριά γίνεται ομαδικό σφάξιμο ζώων σε πλατείες και δρόμους.

Το τελετουργικό

Το Kurban έχει ορισμένους κανόνες και θεμελιώδεις αρχές όπως επίσης και παραδόσεις. Το άτομο που κάνει τη θυσία οφείλει να είναι εκεί ο ίδιος, εκτός αν αφήσει κάποιον να τον εκπροσωπήσει αλλά μόνο σε ειδικές περιστάσεις. Το ζώο πρέπει να είναι υγιές και πάνω από ενός έτους. Η σφαγή μπορεί να πραγματοποιηθεί οπουδήποτε, αλλά κυρίως οι μουσουλμάνοι προτιμούν να σφαγιάζεται σε σφαγεία, λόγω των ασθενειών που ενδέχεται να επιφέρει και προτιμούν να το αναλαμβάνει επαγγελματίας σφαγέας, μιας και κατά τις ημέρες αυτές παρατηρείται συρροή ατυχημάτων, από ανθρώπους που κοβόταν κατά τη σφαγή.

Αλλά το σημαντικότερο είναι η μοιρασιά. Το ζώο της θυσίας χωρίζεται στα τρία. Το ένα προορίζεται για τους φτωχούς, το άλλο για τους συγγενείς και φίλους που δεν θυσίασαν ζώο. Το τρίτο μένει οπωσδήποτε στο σπίτι.

Το Kurban Bayram δεν περιλαμβάνει μόνο τη θυσία των ζώων. Είναι και η επίσκεψη στην Κάαμπα για να μπορέσεις να γίνεις προσκυνητής (hac), να θυσιάζεις ζώα σε θρησκευτικές τελετές και άλλες αξίες. Η γιορτή αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία αφού το ιερό καθήκον του hac πραγματοποιείται τον ίδιο καιρό.

Η ημέρα του Μπαϊραμιού

Ο τρόπος εορτασμού, καθώς και οι διάφορες εκδηλώσεις που το ακολουθούν ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή, αλλά οι μουσουλμάνοι μένουν πιστοί στο χαρακτήρα της οικογενειακής γιορτής.

Το μεσημέρι συνεστιάζονται όλοι μαζί, σε τραπέζια με άφθονες λιχουδιές και παραδοσιακά σκευάσματα, ενώ το βράδυ γλεντούν με φίλους. Ένα έθιμο είναι να επισκέπτονται τους τάφους των αποθανόντων μελών της οικογένειας, αλλά αυτό, συνήθως, γίνεται την παραμονή και γι’ αυτό την ημέρα αυτή τα κοιμητήρια γεμίζουν κόσμο.

Επίσης, κατά τη διάρκεια του Μπαϊραμιού, φίλοι, γείτονες και συγγενείς επισκέπτονται ο ένας τον άλλο, για να γιορτάσουν μαζί. Σύμφωνα με την παράδοση, οι μουσουλμάνοι προσφέρουν κολόνια, καραμέλες και καφέ στους μουσαφίρηδες. Οι σφαγές και τα γεύματα συνεχίζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του Μπαϊραμιού.

Τα παιδιά τριγυρνάνε σε συγγενικά και φιλικά σπίτια και όπως επιτάσσει το έθιμο φιλάν το χέρι του οικοδεσπότη και λαμβάνουν φιλέματα και χαρίσματα.

Ρεπορτάζ: Μπάμπης Καλπάνης

Οι φωτογραφίες και το video ανήκουν στον Γιώργο Γιαννόπουλο. Τον ευχαριστούμε θερμά.  Δείτε εδώ παραπομπή : http://eggs-in-art.blogspot.com/2011/11/6-2011.html