Η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση αφορά την επαναλαμβανόμενη δυσκολία ή μη δυνατότητα του άντρα να φτάσει στο στάδιο της εκσπερμάτισης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής παρά το γεγονός ότι έχει προηγηθεί ένα στάδιο σεξουαλικής διέγερσης και ερεθισμού που ο ίδιος περιγράφει ως ικανοποιητικό.

Πιο συγκεκριμένα, ο άντρας νιώθει κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης ότι επιθυμεί να φτάσει στο στάδιο της εκσπερμάτισης, κυρίως ότι προσπαθεί πολύ για αυτό, αλλά ότι δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει. Παράλληλα, δεν κατανοεί ‘πώς’ μπορεί να του συμβαίνει αυτό, νιώθει ότι δεν ελέγχει τον εαυτό του, τις επιθυμίες του, το σώμα του, και ‘αποσύρεται’ από τη σεξουαλική πράξη απογοητευμένος, ματαιωμένος και μη ικανοποιημένος. Η σύντροφός του επίσης νιώθει ματαιωμένη και απογοητευμένη, παράλληλα δε, μπορεί να ερμηνεύει το πρόβλημα ως δική της αδυναμία και ανεπάρκεια να τον διεγείρει ικανοποιητικά έτσι ώστε να φτάσει στην εκσπερμάτιση.

Ο άντρας που αναζητά βοήθεια από έναν ειδικό για το θέμα της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης έχει συνήθως προσπαθήσει για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα προκειμένου να βρει μια λύση στο πρόβλημα που τον απασχολεί και η σχέση με τη σύντροφό του έχει αρχίσει να επηρεάζεται δυσμενώς από την εξέλιξη του προβλήματος. Ο θυμός έχει αρχίσει να εγκαθιδρύεται στη σχέση τους και η απογοήτευση ότι δεν θα βρεθεί λύση και, κυρίως, ικανοποίηση στην ερωτική τους ζωή. Ο ένας ή και οι δύο μπορεί πλέον να αποφεύγουν την ερωτική επαφή για να μη νιώσουν και πάλι ματαίωση, εκνευρισμό και, κυρίως, τα πολλά ερωτηματικά που τους κατακλύζουν σχετικά με ‘το τι ακριβώς τους συμβαίνει’ και ‘πού βρίσκεται η λύση του προβλήματος’. Σημαντικός αριθμός ζευγαριών επίσης μπορεί να αναβάλλει ή να μην αναζητά ποτέ βοήθεια σχετικά με την ανεσταλμένη εκσπερμάτιση συνεχίζοντας την ερωτική του ζωή ‘δομημένη’ γύρω από το συγκεκριμένο αυτό πρόβλημα, δηλαδή με αποφυγή ή και πλήρη αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Πόσο συχνά συμβαίνει;

Πόσο συχνή είναι αλήθεια η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση στον άντρα; Παρά το γεγονός ότι αποτελεί την τρίτη πιο σημαντική σεξουαλική δυσλειτουργία στον άντρα μετά την πρόωρη εκσπερμάτιση και τη στυτική δυσλειτουργία, τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με το πρόβλημα αυτό δεν είναι τόσο εκτενή. Φαίνεται όμως να απασχολεί ένα ποσοστό 8-10% του αντρικού πληθυσμού σε κάποια στιγμή της ζωής του (το ποσοστό αυτό αυξάνει σημαντικά για άντρες ηλικίας άνω των 70 ετών) και σημαντικό μέρος του ποσοστού αυτού έχει αναβάλει για σημαντικά μεγάλο χρονικό διάστημα την αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας. Είναι γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις η συγκεκριμένη δυσλειτουργία δεν αναγνωρίζεται άμεσα ή δεν ορίζεται επακριβώς ως πρόβλημα. Πολλά ζευγάρια, όπως συμβαίνει και σε άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες, με αφορμή ένα σεξουαλικό πρόβλημα, δημιουργούν ‘ασυνείδητες συμφωνίες’ που αφορούν τη δυναμική της σχέσης τους και στις οποίες ο καθένας παίζει ένα σημαντικό ρόλο στο να διατηρεί ένα σεξουαλικό πρόβλημα ζωντανό. Τέλος, πολλά ζευγάρια αναζητούν επαγγελματική βοήθεια όταν αρχίζει να προκύπτει η επιθυμία τεκνοποίησης ή ο ένας από τους δύο συντρόφους ‘απειλεί’ να εγκαταλείψει τη σχέση.

Αξιολόγηση

Το πρώτο σημαντικό στάδιο αξιολόγησης της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης αφορά την εξέταση και τον αποκλεισμό οποιασδήποτε πιθανής οργανικής αιτιότητας. Τονίζεται ότι συγκριτικά με την πρόωρη εκσπερμάτιση της οποίας η αιτιότητα είναι σχεδόν πάντα ψυχολογική, η περίπτωση της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης πρέπει να αξιολογείται προκειμένου για τον αποκλεισμό οποιασδήποτε οργανικής αιτιότητας πριν προχωρήσει η ψυχολογική αξιολόγηση. Σημαντική επίδραση στην αναστολή της εκσπερμάτισης μπορεί να έχουν και διάφορες ουσίες, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων φαρμακευτικών ουσιών, όπως αντικαταθλιπτικών ή αντιψυχωσικών φαρμάκων κλπ.

Η ψυχολογική αξιολόγηση εξετάζει καταρχάς αν η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση αποτελεί ένα πρωτογενές ή δευτερογενές πρόβλημα, με άλλα λόγια αν πρόκειται για μια δυσλειτουργία που αντιμετωπίζει ο άντρας από την έναρξη της σεξουαλικής του ζωής ή όχι. Στην περίπτωση της πρωτογενούς δυσλειτουργίας ο άντρας δεν έχει λειτουργήσει ποτέ επαρκώς φτάνοντας στο στάδιο της εκσπερμάτισης κατά τη σεξουαλική επαφή. Οι περιπτώσεις αυτές είναι βέβαια πιο σπάνιες και οφείλονται κυρίως σε βαθύτερα ψυχολογικά αίτια, που αγγίζουν βαθύτερες ζώνες της ψυχικής δομής του ατόμου.

Το υψηλότερο ποσοστό του αντρικού πληθυσμού εντάσσεται στις περιπτώσεις της δευτερογενούς δυσλειτουργίας, στις περιπτώσεις δηλαδή εκείνες που ο άντρας λειτουργούσε απολύτως φυσιολογικά για αρκετό χρονικό διάστημα πριν από τη δημιουργία του προβλήματος και αντιμετωπίζει πρόσφατα ή έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν το θέμα της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης. Μάλιστα, όπως συμβαίνει και σε άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες, πολλές περιπτώσεις ανεσταλμένης εκσπερμάτισης εκκινούν ουσιαστικά από απλές και ασήμαντες αφορμές, όπως η κούραση της καθημερινότητας, το στρες λόγω επαγγελματικών ή άλλων υποχρεώσεων ή και από ‘απλές’ παρεξηγήσεις ανάμεσα στο ζευγάρι που όμως εύκολα ‘γιγαντώνονται’, παρερμηνεύονται και εξελίσσονται σε ένα ‘πρόβλημα’ που απαιτεί ειδική αντιμετώπιση.

Η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση εκτιμάται επίσης σχετικά με το αν αποτελεί ένα γενικευμένο ή περιστασιακό πρόβλημα. Με άλλα λόγια, αν προκύπτει σε κάθε προσπάθεια σεξουαλικής επαφής ή υπό ορισμένες μόνο περιστάσεις. Για παράδειγμα, ένας άντρας μπορεί να μη φτάνει στο στάδιο της εκσπερμάτισης κατά τη διάρκεια της διείσδυσης. Μπορεί όμως να φτάνει στην εκσπερμάτιση με αυνανισμό, με μια συγκεκριμένη ερωτική φαντασίωση, με στοματικό έρωτα κοκ. Ή, σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να φτάνει στην εκσπερμάτιση κατά τη διείσδυση αλλά μόνο όταν έχει προηγηθεί ένα παρατεταμένο και έντονο στάδιο σεξουαλικής διέγερσης. Σημαντική είναι βέβαια και η αξιολόγηση της δημιουργίας και λειτουργίας του προβλήματος με μια συγκεκριμένη ερωτική παρτενέρ.

Κατά την ψυχολογική αξιολόγηση εκτιμάται επίσης η ύπαρξη άλλων ψυχικών διαταραχών (ή άλλων σεξουαλικών δυσλειτουργιών) που μπορεί να οδηγούν σε έλλειψη ερωτικής επιθυμίας και ανεσταλμένη λειτουργία, όπως είναι για παράδειγμα η κατάθλιψη. Στις περιπτώσεις αυτές η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση αποτελεί περισσότερο το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης ψυχικής διαταραχής και η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτής επαναφέρει και τη σεξουαλική λειτουργικότητα του ατόμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις ανεσταλμένης εκσπερμάτισης μπορεί επίσης να υποκρύπτονται και λανθάνουσες παραφιλικές τάσεις του ατόμου.

Τέλος, η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση δεν πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση της παλίνδρομης εκσπερμάτισης. Η τελευταία προκύπτει συνήθως από τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, επεμβάσεων για τον προστάτη και σε ορισμένες περιπτώσεις νευροπάθειας λόγω σακχαρώδους διαβήτη. Κατά την παλίνδρομη εκσπερμάτιση ο άντρας βιώνει οργασμό και εκσπερματώνει, αλλά το εκσπερματικό υγρό ‘γυρνά πίσω’ (μέσα στην κύστη) παρά μπροστά και έξω από την ουρήθρα. Παρ’ όλα αυτά, η αίσθηση του οργασμού διατηρείται για τους άντρες που εκδηλώνουν παλίνδρομη εκσπερμάτιση, αν και ορισμένοι αναφέρουν μερική απώλεια της αίσθησης ευχαρίστησης κατά τη διάρκεια της επαφής.

Αίτια

Η κατανόηση της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης αλλά και της επίδρασης του ψυχολογικού παράγοντα γενικότερα στην ικανότητα ελέγχου της εκσπερμάτισης γίνεται ευκολότερα αντιληπτή αν παρατηρηθεί ο τρόπος αντίδρασης του άντρα σε περιπτώσεις ελέγχου της γονιμότητας όταν του ζητείται να ‘δώσει’ σπέρμα για μια εξέταση. Πολλοί άντρες επίσης δεν μπορούν να ουρήσουν όταν άλλοι τους κοιτούν ή περιμένουν μαζί τους στη σειρά. Ο έλεγχος της ούρησης και της εκσπερμάτισης είναι περίπλοκος και λειτουργεί μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Ο άντρας δεν έχει άμεσο, συνειδητό και απόλυτο έλεγχο σε αυτόν, για αυτό και η διαδικασία είναι εξαιρετικά επιρρεπής σε ψυχολογικές επιδράσεις. Για το λόγο αυτό, τα προβλήματα αυτά δεν πρέπει να παρερμηνεύονται και ο άντρας να διστάζει να αναζητήσει βοήθεια για την αντιμετώπισή τους. Πρόκειται για μια ευαίσθητη ψυχοσωματική ισορροπία την οποία ο ίδιος χρειάζεται αρχικά να κατανοήσει σε πλήρη έκταση προκειμένου να απενοχοποιηθεί και να επωφεληθεί από μια συγκεκριμένη θεραπεία.

Η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση αφορά συνήθως μια υπέρμετρη τάση ελέγχου από τη μεριά του άντρα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Συχνά, άντρες που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα έχουν βιώσει μια αυστηρή ανατροφή και διαπαιδαγώγηση βάσει της οποίας το σεξ αποτελούσε ένα ταμπού ή κάτι για το οποίο ντρέπονταν. Οι ίδιοι μπορεί να διατηρούν συγκεκριμένες αντιλήψεις για τη σεξουαλική πράξη, τη σύντροφό τους, τη σχέση τους. Η τάση ελέγχου όμως κατευθύνεται περισσότερο προς τον ίδιο τον ‘εαυτό’ παρά προς τους άλλους. Οι ίδιοι δυσκολεύονται να δείχνουν τα συναισθήματά τους και να επικοινωνούν συναισθηματικά . Γενικά δυσκολεύονται να ‘αφεθούν’ συναισθηματικά, όπως ανάλογα δυσκολεύονται να ‘αφεθούν’ και κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης και να ‘αφήσουν’ τον εαυτό τους ελεύθερο να λειτουργήσει και στο στάδιο της εκσπερμάτισης. Με άλλα λόγια η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση μπορεί να αποτελεί το σύμβολο μιας εσωτερικής συναισθηματικής διαδικασίας που επικεντρώνεται στη μη ικανότητα του άντρα να αφεθεί και να βιώσει ελεύθερα τα συναισθήματά του και, πιο συγκεκριμένα, στη σεξουαλική του ζωή.

Ο άντρας με ανεσταλμένη εκσπερμάτιση μπορεί επίσης να διατηρεί μια ‘ανταγωνιστική’ στάση απέναντι στο γυναικείο φύλο και στη σχέση του με τις γυναίκες γενικότερα. Μπορεί να είναι θυμωμένος ή μνησίκακος απέναντι στο γυναικείο φύλο (η ψυχαναλυτική θεωρία υποστηρίζει ότι η καθυστέρηση της εκσπερμάτισης μπορεί να αποτελεί και έναν ασυνείδητο τρόπο τιμωρίας της γυναίκας) ή συγκεκριμένα προς τη σύντροφό του, και ασυνείδητα ‘κρατιέται’ και ‘δεν αφήνει’ το σπέρμα του να εξέλθει ελεύθερα προς τα έξω. Κατ’ ουσία, δεν θέλει να αφεθεί, να δεσμευτεί, και φοβάται την εγγύτητα της σχέσης με τη σύντροφό του. Ο φόβος της δέσμευσης ή η αμφιθυμία σχετικά με την επιθυμία δέσμευσης είναι πράγματι έντονη σε πολλές σχετικές περιπτώσεις. Συχνός είναι επίσης και ο φόβος μιας επερχόμενης εγκυμοσύνης και των συνεπειών που αυτή μπορεί να επιφέρει σε μια σχέση.

Τέλος , μαθημένες συμπεριφορές , όπως για παράδειγμα η ‘σύνδεση’ της λειτουργίας της εκσπερμάτισης με συγκεκριμένες συμπεριφορές και ερωτικές φαντασιώσεις οι οποίες είτε δεν εκφράζονται είτε καταπιέζονται, μπορούν επίσης να εμποδίζουν τον άντρα να φτάσει στην εκσπερμάτιση. Πολλοί άντρες μαθαίνουν από το στάδιο της εφηβείας συγκεκριμένες τεχνικές αυνανισμού που μπορεί στη συνέχεια να επηρεάζουν την ικανότητά τους να διεγερθούν και να ανταποκριθούν ικανοποιητικά μέσω της ερωτικής πράξης. Σύμφωνα με τη θεώρηση αυτή, το επίπεδο διέγερσης και ερεθισμού κατά τη διάρκεια της επαφής μπορεί και να μην είναι επαρκές, γεγονός που οδηγεί και στη δυσκολία της εκσπερμάτισης.

Αντιδράσεις-Αντιμετώπιση

Η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση επιφέρει σημαντική ένταση στη σχέση του ζευγαριού που συσσωρεύεται σταδιακά. Επιφέρει άγχος και έλλειψη αυτοπεποίθησης και στους δύο συντρόφους. Συχνά, όμως, απαιτείται χρόνος για να εντοπιστεί και να οριστεί το πρόβλημα. Ο άντρας μπορεί αρχικά να είναι ικανοποιημένος με την υψηλή του αντοχή αλλά και την ικανότητά του για ‘δυνατές’ στύσεις. Πολλά ζευγάρια άλλωστε επιζητούν μια παρατεταμένη διάρκεια επαφής, ιδιαίτερα όσα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη του οργασμού της γυναίκας. Η κατάσταση όμως δυσχεραίνει όταν ο άντρας αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι, όσο και αν προσπαθεί, δεν ελέγχει την εκσπερμάτισή του και η γυναίκα αρχίζει να δυσαρεστείται ή να βιώνει πόνο λόγω της παρατεταμένης επαφής (η παρατεταμένη επαφή οδηγεί σε απώλεια εφύγρανσης του κόλπου). Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι, λόγω εκνευρισμού και άγχους, αρχίσουν να επικρίνουν ο ένας τον άλλον και να διατηρούν μια απορριπτική στάση. Ιδιαίτερα όταν επέρχεται η επιθυμία τεκνοποίησης η ανεσταλμένη εκσπερμάτιση αρχίζει να αποτελεί ένα ‘μεγάλο’ πρόβλημα. Οι δύο σύντροφοι νιώθουν πικρία και ματαίωση, η γυναίκα ιδιαίτερα νιώθει θυμωμένη και προσβεβλημένη που ο σύντροφός της δεν ολοκληρώνει κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Πολλές σχέσεις μπορεί να διαλυθούν σε αυτό το στάδιο μη μπορώντας άλλο να ‘επιβιώσουν’ σεξουαλικά.

Η επιτυχής αντιμετώπιση της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης βασίζεται -όπως και άλλα σχετικά προβλήματα σεξουαλικής λειτουργίας- στην επαρκή διαγνωστική αξιολόγηση. Είναι σημαντικό να εκτιμηθούν το επαρκές επίπεδο διέγερσης και ερεθισμού κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης, η επίδραση της σχέσης του ζευγαριού και πόσο αυτή μπορεί να ‘στηρίξει’ μια θεραπεία και, τέλος, οι ατομικοί παράγοντες που αφορούν τον άντρα και την ανάγκη να αφεθεί ο ίδιος περισσότερο κατά την ερωτική πράξη. Πολλοί άντρες με ανεσταλμένη εκσπερμάτιση πιστεύουν λανθασμένα ότι θα έπρεπε να είναι περισσότερο ‘δοτικοί’ κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ενώ στην πραγματικότητα θα ήταν καλύτερα αν μπορούσαν να αφεθούν περισσότερο και να ‘πάρουν’ οι ίδιοι περισσότερο κατά την ερωτική επαφή.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση ενθαρρύνει τον άντρα να είναι ουσιαστικά πιο ‘εγωιστής’ κατά τη σεξουαλική πράξη, πιο απαιτητικός και γενικά να διεκδικεί την ευχαρίστησή του. Είναι σημαντικό να νιώθει ο ίδιος μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό του, να χαλαρώσει την τάση του διαρκώς να ελέγχει τον εαυτό του κατά τη σεξουαλική επαφή καθώς επίσης και να αμφισβητήσει τη συγκεκριμένη νοοτροπία που έχει αναπτύξει ‘ότι πρέπει να προσπαθεί σκληρά προκειμένου να ικανοποιεί τη σύντροφό του’. Όταν νιώσει έτοιμος να χαλαρώσει τον έλεγχο και να ‘πάρει’ από τη σεξουαλική πράξη τόσα όσα και ο ίδιος προσπαθεί τόσο σκληρά να δώσει, τότε θα βρίσκεται και πιο κοντά στο σημείο του να εκσπερματώνει κατά τη διείσδυση χωρίς δυσκολία.

Τέλος, κατά τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ανεσταλμένης εκσπερμάτισης απαιτείται συχνά και η διερεύνηση παιδικών βιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων και πεποιθήσεων που έχουν διαμορφωθεί σχετικά με το σεξ και τη σεξουαλικότητα. Το αίσθημα ντροπής, της αίσθησης των ευάλωτων προσωπικών ορίων, της δυσκολίας εμπιστοσύνης αλλά και η έμμονη τάση ελέγχου αναστέλλουν τη λειτουργικότητά του. Ο άντρας με ανεσταλμένη εκσπερμάτιση είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσει ότι ο ίδιος ουσιαστικά ‘κρατά’ τη σεξουαλική του ευχαρίστηση. Στόχος είναι λοιπόν να μάθει να διεκδικεί και να απολαμβάνει περισσότερο τη σεξουαλική πράξη.

Πηγή : iatronet.gr