Η πρώτη αναλυτική παρουσίαση μιας ανάγλυφης ζωφόρου, πιθανότατα από τη βάση του γνωστού, γιγαντιαίου αγάλματος του Λέοντα, ήταν ίσως η πιο εντυπωσιακή αποκάλυψη που έγινε χθες, Παρασκευή, σχετικά με τον πολυσυζητημένο Τύμβο της Αμφίπολης. Απεικονίζεται πολεμιστής που ηγείται νεκρικής πομπής, φέρει χαρακτηριστική μακεδονική εξάρτυση και τα όπλα του νεκρού.

Σύμφωνα με την εκτίμηση των ειδικών επί της αρχαιοελληνικής γλυπτικής, η μορφή του πολεμιστή μοιάζει με άλλες σωζόμενες παραστάσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αυτό είναι σημαντικό, όχι τόσο για την ταύτιση της παράστασης ή όχι με τον θρυλικό Μακεδόνα βασιλέα, αλλά κυρίως επειδή η όλη τεχνοτροπία του αναγλύφου συνάδει με την χρονολόγηση του μνημείου στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα, όπως εξ αρχής υποστήριζε η ανασκαφέας κυρία Κατερίνα Περιστέρη.

Η αποκάλυψη της ζωφόρου έγινε στο πλαίσιο της 29ης επιστημονικής συνάντησης για τις αρχαιολογικές ανασκαφές στη Μακεδονία και τη Θράκη. Με το εύρημα της ζωφόρου, τουλάχιστον κατά τους ανασκαφείς, επιβεβαιώθηκε η σχέση του Τύμβου απευθείας με τον Μέγα Αλέξανδρο. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την τελευταία ερμηνεία που έχει προτείνει πριν από μερικούς μήνες ο αρχιτέκτων κ. Μιχάλης Λεφαντζής, στο μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο είχε ταφεί ο αδελφικός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και στενός συμπολεμιστής του, Ηφαιστίων.

Εκτός της μορφής του πολεμιστή, παρουσιάστηκαν παραστάσεις με γλυπτές απεικονίσεις ενός αλόγου, καθώς και μίας συκιάς με ένα φίδι τυλιγμένο στον κορμό της. Ο κ. Αντόνιο Κόρσο συνέκρινε, για εποπτικούς λόγους, το εύρημα της ζωφόρου με το κεφάλι νεαρού ανδρός που απεικονίζει τον Ηφαιστίωνα, εκτίθεται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι και προέρχεται από την Αμφίπολη. 

Το βάρος του Λέοντος

Στην δική του παρουσίαση ο κ. Δημήτρης Εγγλέζος ανέφερε ότι, όπως δείχνουν οι ειδικές μετρήσεις και οι υπολογισμοί που έχει κάνει, οι φθορές που εμφανίζει το βάθρο του Λέοντα της Αμφίπολης, είναι συμβατές με το συνολικό βάρος του αγάλματος. Κατά την πάγια τακτική του να μην προχωρά σε αρχαιολογικού τύπου υποθέσεις, ερμηνείες κ.λπ., ο κ. Εγγλέζος τόνισε ότι βάσει των αντικειμενικών δεδομένων και μόνο, ένα βαρύτερο άγαλμα από τον Λέοντα θα προξενούσε άλλου τύπου βλάβη στο βάθρο, όπως και ένα ελαφρύτερο. Ως πολιτικός μηχανικός, με μεγάλη εμπειρία σε αρχαιολογικά έργα, ο κ. Δημήτρης Εγγλέζος αποφεύγει να καταθέσει το τελικό συμπέρασμα -έστω και εάν μοιάζει πασιφανές. Ότι δηλαδή ο Λέων και το βάθρο του συνέθεταν ένα ενιαίο σύνολο και όλο μαζί βρισκόταν στην κορυφή του Τύμβου της Αμφίπολης.

Χρονολόγηση της πυράς

Εκτός των αρχαιολογικών και τεχνικών πτυχών της ανασκαφής, στη Θεσσαλονίκη παρουσιάστηκαν και κάποια γεωλογικής φύσης στοιχεία. Συγκεκριμένα, ο καθηγητής γεωλογίας του ΑΠΘ, κ. Σπύρος Παυλίδης, υποστήριξε ότι κατά τη δική του χρονολόγηση με βάση την μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα 14, τα υπολείμματα της πυράς που βρέθηκαν στον τέταρτο ή τον καθαυτό ταφικό θάλαμο του μνημείου ήταν του 300 π.Χ. (με ενδεχόμενη απόκλιση +/- 30 ετών). Το δε ξύλο ανήκει περίπου στο 360 π.Χ.

Η αμφισβήτηση

Γενικώς, η παρουσίαση των ειδικών σχετικά με το μνημείο της Αμφίπολης ήταν πολύπλευρη και εκτενής και οπωσδήποτε η πλέον αναλυτική και τεκμηριωμένη μέχρι στιγμής. Παρόλ’ αυτά, από τους παριστάμενους ειδικούς, ιδιαίτερα τους αρχαιολόγους, τους καθηγητές που είχαν τύχει ιδιαίτερα μεγάλης προβολής στην «ακμή» της συζήτησης περί την Αμφίπολη από το καλοκαίρι του 2014 και εξής, αναζωπυρώθηκε η αμφισβήτηση της χρονολόγησης του μνημείου. Υπήρξαν επίμονες ερωτήσεις επ’ αυτού, η αίσθηση όμως στο ακροατήριο ήταν ότι το ταφικό σύνολο του Τύμβου Καστά αποκαλύπτεται με όλο και πιο εντυπωσιακό τρόπο και ότι οι ανασκαφείς βασίζονται σε στέρεα δεδομένα, όχι μόνο για τη χρονολόγηση αλλά και την συνολική ερμηνεία του μνημείου της Αμφίπολης.

protothema.gr