Της Δήμητρας Μαυρίδου

 «Το ψυχικό τραύμα είναι το μαρτύριο των ανήμπορων. Το τραύμα δημιουργείται τη στιγμή που το θύμα καθίσταται ανίσχυρο από μια πανίσχυρη δύναμη. Αν αυτή η δύναμη είναι η δύναμη της φύσης, τότε μιλάμε για φυσικές καταστροφές. Αν άλλοι άνθρωποι ασκούν τη δύναμη αυτή, τότε μιλάμε για πράξεις βίας. Τα τραυματικά γεγονότα καταργούν το κοινωνικό δίκτυο, το οποίο προσφέρει συνήθως στους ανθρώπους το συναίσθημα του ελέγχου, της συμμετοχής σε ένα σύστημα σχέσεων και το νόημα».

Judith Hermann, Οι ουλές της βίας    

 Η Νατάσα Κάμπους* έπεσε θύμα απαγωγής όταν ήταν 10 χρονών. Χρειάστηκαν 3096 μέρες για να καταφέρει να ξαναβρεί την ελευθερία της. Εγώ, χρειάστηκα μόλις 5 ώρες συνεχούς ανάγνωσης για να αρχίσω και να τελειώσω το βιβλίο μονορούφι. Χρόνια είχα να το κάνω αυτό. Οι σκληροπυρηνικοί αναγνώστες και λάτρεις της λογοτεχνίας θα βιαστούν να με κατακρίνουν για τις αναγνωστικές επιλογές μου. Θα συμφωνήσω μαζί τους. Το βιβλίο αυτό δεν με κέρδισε επειδή είναι τα νέο παγκόσμιο αριστούργημα της λογοτεχνίας…Δεν έχει περίτεχνες εκφράσεις, παιχνίδια ύφους, σύνθετες εικόνες στην φαντασία μας.

 Έχει όμως ψυχή. Και η ψυχή σε ένα βιβλίο είναι ένας από τους λόγους που μπορούν να το κάνουν best seller. Η Νατάσα Κάμπους πέρασε για 8 ολόκληρα χρόνια δια πυρός και σιδήρου. Κακοποιήθηκε συναισθηματικά, εξευτελίστηκε, αλλά δεν έπαψε να σέβεται τον εαυτό της ούτε λεπτό. Ίσως για αυτό να κατάφερε να μαζέψει τελικά τα συντρίμμια της και να αποδράσει. Σίγουρα είναι παράδοξο πώς ένα παιδί 10 χρονών κατάφερε να δημιουργήσει τόσο ισχυρές άμυνες απέναντι στον θύτη. Η ίδια στις σελίδες του βιβλίου της διηγούμενη τα γεγονότα, και ελαφρώς αποστασιοποιημένη πια δίνει συνεχώς εξηγήσεις και παραθέτει ψυχολογικές ερμηνείες για κάθε πράξη και σκέψη της τα «σκοτεινά» εκείνα χρόνια σε ένα υπόγειο κάτω από την γη. Προφανώς, την απόδραση μετά τον εγκλεισμό της ακολούθησαν χρόνια ψυχανάλυσης. Αυτό φαίνεται στο βιβλίο. Σε πολλά σημεία ερμηνεύει τα γεγονότα της ζωής της σαν να είναι απλώς θεατής και παραθέτει την επιστημονική ερμηνεία όσων έγιναν ή γινόντουσαν. Μια άμυνα είναι και αυτή, ένας τρόπος αυτοπροστασίας. Πώς θα μπορούσε αλλιώς να διηγηθεί όλες αυτά τα αληθινά γεγονότα που σοκάρουν τον αναγνώστη και δημιουργούν έναν συνεχή κόμπο στο στομάχι;

 Παρόλα αυτά, η Νατάσα δεν μας λέει όλη την αλήθεια. Διαβάζοντας το βιβλίο αντιλαμβάνεται κανείς ότι πίσω από το δυνατό και ώριμο κορίτσι που πάλεψε με τον θύτη και τελικά τον νίκησε, υπάρχει και η άλλη πλευρά. Ένα τραυματισμένο, αδύναμο πλάσμα, που συνεχίζει να δίνει μια μάχη που δεν μπορεί να κερδίσει. Την μάχη με τους προσωπικούς δαίμονες. Δεν παραιτείται όμως, προσπαθεί σκληρά και δείχνει να επιβιώνει. Αυτό είναι ίσως και το μάθημα ζωής που προσφέρει αυτό το βιβλίο, για όσους αναγνώστες επιμένουν να ψάχνουν ένα ηθικοπλαστικό μήνυμα πίσω από τις λέξεις.

 Για τους υπόλοιπους είναι απλώς μια ιστορία για να περάσουν τον χρόνο τους, τροφή για σκέψη, ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών, ένα ψήγμα προβληματισμού για την θεραπευτική διάσταση της γραφής, μια ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα…

 Η αίσθηση ότι κάποιος μας εξομολογείται κάτι και μοιράζεται κρυμμένα μυστικά, έχει πάντα μεγάλη αξία για το φιλήδονο αναγνωστικό κοινό. Γιατί, αλήθεια, μας ιντριγκάρει ο πόνος του άλλου; Από ανθρώπινο ενδιαφέρον ή μήπως για να νιώσουμε εμείς καλύτερα;

Δεν ξέρω.                                 

*Η Νατάσα Κάμπους έπεσε θύμα απαγωγής όταν ήταν 10 ετών. Πέρασε τα επόμενα 8 χρόνια της ζωής της, ως τα 18, φυλακισμένη σ’ ένα υπόγειο, υπό την απόλυτη εξουσία του παράφρονα, ψυχαναγκαστικού απαγωγέα της. Υπέστη ξυλοδαρμούς, ταπεινώσεις, εξευτελισμούς. Την παρακολουθούσε συνεχώς, της στερούσε την τροφή και κάθε μεγάλη ή μικρή προσωπική ελευθερία.
Μέσα σε αυτό το εφιαλτικό περιβάλλον, που δύσκολα κανείς μπορεί να πιστέψει, το κοριτσάκι αυτό μεγάλωσε και πέρασε τα πιο κρίσιμα χρόνια για τη διαμόρφωση ενός ανθρώπου. Βρήκε παρόλα αυτά τη δύναμη να επιβιώσει, να δραπετεύσει και να αναδυθεί συγκροτημένη και δυνατή από τα τρίσβαθα του ατελείωτου σκοτεινού εφιάλτη. Η ιστορία της που συγκινεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, αποτελεί έναν ύμνο στην αντοχή, την προσαρμοστικότητα και την απίστευτη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής.