Αυτό το άρθρο απευθύνεται σε όσους θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τις ‘κρίσεις πανικού’. Οι πληροφορίες αυτές έχουν ως σκοπό να σε διευκολύνουν να αναγνωρίζεις αυτή την κατάσταση κι έτσι να μπορείς να έχεις καλύτερες επιλογές στο πώς να τη διαχειριστείς.

Η ‘κρίση πανικού’ μπορεί να είναι μια έντονη και δυσάρεστη εμπειρία που φαίνεται να βιώνουν αρκετοί άνθρωποι μέσα στην καθημερινότητά τους. Και πώς να μην είναι δυσάρεστη μια τέτοια ‘επίθεση άγχους’, αφού είναι σαν να μπαίνει σε κατάσταση συναγερμού ή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης το σώμα και το μυαλό με το συναίσθημα του φόβου να κυριαρχεί και να μοιάζει με μια ταμπέλα που αναβοσβήνει με μεγάλα κόκκινα γράμματα.

Η κρίση πανικού είναι ένα συχνό φαινόμενο, που σύμφωνα με έρευνες το βιώνει σχεδόν το πέντε τοις εκατό του γενικού πληθυσμού (δηλαδή ένας στους 75 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο θα αντιμετωπίσουν κρίση πανικού κάποια στιγμή στη ζωή τους.)

Ας δούμε, λοιπόν, αυτό το φαινόμενο αναλυτικότερα.

Τι είναι η κρίση πανικού;

Η επιστημονική ομάδα της Mayo Clinic περιγράφει την κρίση πανικού ως: ‘ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου φόβου ή τρόμου που αναπτύσσεται χωρίς εμφανή λόγο και προκαλεί σοβαρές σωματικές αντιδράσεις.’

Αυτό το συναίσθημα του έντονου φόβου συνοδεύεται από έντονες σωματικές αισθήσεις όπως:

Δυσκολία στην αναπνοή

Ζαλάδα

Έντονη ταχυπαλμία

Πόνο στο στήθος

Τρέμουλο

Ξαφνική εφίδρωση

Μούδιασμα

Δυσκολία στην όραση

‘Κομμένα πόδια’

Αίσθημα αποκοπής από την πραγματικότητα

Οι σκέψεις που συχνά συνοδεύουν αυτές τις σωματικές αισθήσεις συνήθως έχουν να κάνουν με φόβους, για παράδειγμα, όπως: ‘χάνω τον έλεγχο’, ‘τρελαίνομαι’, ‘παθαίνω καρδιακό επεισόδιο’, ‘πεθαίνω’ ή ακόμα ‘τώρα θα γίνω ρεζίλι’.

Παρόλο που είναι ίσως κατανοητό το να έχει κανείς τέτοιες σκέψεις ενώ βιώνει αυτές τις έντονες σωματικές αντιδράσεις, είναι ωστόσο σε μεγάλο βαθμό λάθος και είναι μια παρερμηνεία του τι πραγματικά συμβαίνει. Δυστυχώς, μόλις ξεκινήσεις να έχεις τέτοιες σκέψεις και αρχίζεις να εστιάζεις σε αυτές αγχώνεσαι ολοένα και περισσότερο διατηρώντας έτσι και τις σωματικές εκδηλώσεις.

Ένα σύμπτωμα στρες;

Δεν είναι ακόμα γνωστό ποιες ακριβώς είναι οι αιτίες της κρίσης πανικού. Όμως είναι γνωστοί κάποιοι παράγοντες που φαίνεται να παίζουν ρόλο στην εκδήλωσή του.

Έρευνες δείχνουν ότι η κρίση πανικού είναι συχνά ένα σύμπτωμα συσσωρευμένου στρες. Είναι μια εκδήλωση που ενδέχεται να έρχεται να σου πει ότι ίσως να βιώνεις κάποιου είδους δυσάρεστη ένταση ή άγχος το οποίο πιθανόν να έχει συσσωρευτεί.

Αρκετοί άνθρωποι που έχουν βιώσει κρίσεις πανικού αναφέρουν ότι αυτό τους είχε συμβεί για παράδειγμα σε περιόδους έντονου στρες, μετά από μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους (όπως π.χ. μετακόμιση, διαζύγιο), όταν αρρώστησε ή πέθανε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, είχαν βιώσει μια τραυματική εμπειρία είτε στην παιδική είτε στην ενήλικη ζωή τους (π.χ. σοβαρό ατύχημα) ή στην οικογένειά τους υπήρχαν και άλλοι που βίωναν κρίσεις πανικού.

Η μεγάλη κατανάλωση καφεΐνης ή/και αλκοόλ καθώς, επίσης, ορμονικές αλλαγές ή η έντονη αίσθηση πείνας φαίνεται να επηρεάζουν.

Μπορεί ο πανικός να με βλάψει;

Όχι. Αν και η αίσθηση του πανικού μπορεί να είναι ακόμα και πολύ δυσάρεστη, ωστόσο δεν μπορεί να σε βλάψει. Από μόνες τους αυτές οι εκδηλώσεις είναι απόλυτα φυσιολογικές. Είναι οι ίδιες εκδηλώσεις που μπορεί κανείς να βιώσει όταν βρεθεί μπροστά σε έναν πραγματικό κίνδυνο, σε μια πραγματικά απειλητική κατάσταση.

Η διαφορά, λοιπόν, είναι ότι στην κρίση πανικού εκδηλώνονται τα ίδια αισθήματα. Αυτή τη φορά, όμως, σε μια συνηθισμένη κατάσταση – κάτι δηλαδή σαν ‘ψεύτικος συναγερμός’, που χτυπάει άκαιρα χωρίς να υπάρχει παραβίαση στο σπίτι. Δεν πρόκειται να ‘πάθεις καρδιά’ ούτε ‘να τρελαθείς’ παρόλο που αυτοί είναι οι πιο συνηθισμένοι φόβοι. Είναι δύσκολο ακόμη και να λιποθυμήσεις, καθώς κατά τη διάρκεια του πανικού η πίεση του αίματος αυξάνεται, ενώ συνήθως η λιποθυμία συνήθως συμβαίνει όταν η πίεση του αίματος μειώνεται αρκετά.

Πολύ συχνά τα συμπτώματα του πανικού παράγουν τόση ανησυχία και στρες, ώστε να γίνονται τελικά πρόβλημα τα ίδια τα συμπτώματα παρά ο λόγος που τα προκάλεσε.

Η αντιμετώπιση

Το να καταλάβεις τι συμβαίνει στην κρίση πανικού είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα στη διαχείριση και αντιμετώπισή της. Ωστόσο, αν είναι μια εμπειρία που τη βιώνεις συχνά ή/και για μεγάλο χρονικό διάστημα θα ήταν ίσως χρήσιμο να σκεφτείς το ενδεχόμενο να ζητήσεις και επαγγελματική βοήθεια. Αν οι κρίσεις πανικού δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα τότε αυτό μπορεί να κάνει τα πράγματα ολοένα και πιο περίπλοκα. Παρόλο που οι κρίσεις πανικού μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα ζωής σου σε πολλούς τομείς, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι η θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική.

Πηγές: Hall-Flavin. (2010) DK (expert opinion). Mayo Clinic, Rochester. Panic attack. In: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-IV-TR. (2000) American Psychiatric Association. Ciechanowski P, et al. (2010) Overview of panic disorder. http://www.uptodate.com/home/index.html

Γράφει: Αντωνίου Άρτεμις, Σύμβουλος Ψυχολόγος και Συνθετική Θεραπεύτρια

http://www.iatronet.gr