Γράφουν: Νίκος Αρβανίτης – Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας *

Η επιδημία του κορονοϊού αποτελεί, το κύριο αντικείμενο συζήτησης του ελληνικού διαδικτύου, με τους χρήστες των social media,να εκφράζουν τις απόψεις τους, για τη διαχείριση του κορονοϊού από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και να παρέχουν άμεση πληροφόρηση για τις εξελίξεις, υποκαθιστώντας ακόμα και τα mainstream ψηφιακά ΜΜΕ.

Το query «Κορονοϊός» κατέγραψε στο ελληνικό διαδίκτυο, σύμφωνα με το προηγμένο εργαλείο PaloPro για Web & Social Listening και Analytics, συνολικά 27.101 αναφορές, για τη χρονική  περίοδο 15 – 22 Απριλίου 2020. Οι περισσότερες αναφορές προέρχονται από τα News (68.3%), ακολουθεί το Twitter (19.7%), τα Blogs (11.4%) και τέλος το Facebook (0.6%) – η πλειοψηφία των accounts του FΒ είναι κλειδωμένοι.

Τα συναισθήματα των αναφορών παρουσιάζουν, σύμφωνα με το PaloPro πλειοψηφία ουδέτερων συναισθημάτων, ακολουθούν τα αρνητικά και τέλος τα θετικά συναισθήματα. Οι ερμηνείες των συναισθημάτων παραπέμπουν σύμφωνα, με την ανάλυση περιεχομένου (ποιοτικά δεδομένα). σε διαφορετικές προσεγγίσεις.

Η ανάλυση περιεχομένου έγινε με την εξέταση αναλογικού δείγματος των αναφορών, βασιζόμενη σε αναδημοσιεύσεις, σε retweets, στο impact των αναφορών, στους influencers και referrers.

Θεματολογία

Η θεματολογία για την υπό εξέταση χρονική περίοδο 15 – 22 Απριλίου 2020 επικεντρώθηκε, σύμφωνα με τα MainTopics, του PaloPro, στις ακόλουθες αναφορές:

• Η εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων και αν τηρούνται από την πλειοψηφία των πολιτών.
• Εκτιμήσεις για το πως θα επηρεαστεί η ελληνική οικονομία από την επιδημία του κορονοϊού.
• Η παρακολούθηση αριθμών κρουσμάτων και νεκρών από κορονοϊό, σε τοπικό και σε διεθνή επίπεδο – έμφαση σε Ιταλία και ΗΠΑ.
• Η απόφαση να μείνουν κλειστές οι εκκλησίες για τους πιστούς και οι αντιδράσεις που προέκυψαν.
• Τα κρούσματα κορονοϊού στους συνοικισμούς των Ρομά, σε Λάρισα και Κομοτηνή.
• Σε σχολιασμούς για το είναι ο κορονοϊός και από που προήλθε.
• Τα κρούσματα κορονοϊού σε μετανάστες στις δομές φιλοξενίας.

Ανάλυση περιεχομένου

Η ανάλυση περιεχομένου για το query «Κορονοϊός» κατατάσσει τις τάσεις των χρηστών του διαδικτύου στα ακόλουθα, κατά προσέγγιση ποσοστά:

• 50% θεωρεί ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κινήθηκε άμεσα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού.
• 50% εκτιμά ότι η συνέχιση των περιοριστικών μέτρων, θα επιφέρει μη ανατρέψιμο πλήγμα στις επιχειρήσεις και την ελληνική οικονομία.
• 50% εκτιμά ότι τα μέτρα περιορισμού, περιόρισαν σημαντικά την εξάπλωση του κορονοϊού.
• 40% εμφανίζεται μπερδεμένο σχετικά με τη χρήση μάσκας και γαντιών.
• 60% επικρίνει την κυβέρνηση για το πόσο των 11 εκατ. ευρω που διέθεσε η κυβέρνηση, για τη διαφημιστική καμπάνια «Μένουμε Σπίτι»
• 70% εκφράζει εμπιστοσύνη προς τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων.
• 40% επικροτεί το σχέδιο μαζικών τεστ προς τον πληθυσμό για τον κορονοϊό.
• 20% αμφιβάλει για τη στρατηγική της κυβέρνησης μετά την άρση των μέτρων και εκτιμά ότι θα υιοθετήσει τη θεωρία της «ανοσίας της αγέλης».
• 30% υιοθετεί θεωρίες συνωμοσίας για τοn κορονοϊό, υποβαθμίζοντας την απειλή της πανδημίας, καθώς τη θεωρεί πρόφαση για την επιβολή παγκόσμιας «οικονομικής δικτατορίας» και ελέγχου των προσωπικών δεδομένων.
• 20% επικρίνει με πολιτικά κριτήρια τα μέτρα περιορισμού της κυβέρνησης.
• 60% καταδικάζει την αισχροκέρδεια σχετικά με την πώληση μασκών, απολυμαντικών τζελ, οινοπνεύματος, γαντιών.
• 40 % πιστεύει ότι οι μετανάστες/ πρόσφυγές στις δομές φιλοξενίας, είναι επιρρεπής στο κορονοϊό.
• 30% θεωρεί, ότι οι εκκλησίες θα έπρεπε να λειτουργήσουν κανονικά, έστω και με αποστάσεις ανάμεσα στους πιστούς.
• 40% επικρίνει τη Γερμανία και την ΕΕ για τη στάση στην πανδημία του κορονοϊού.
• 30% θεωρεί ότι ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόρδας διαχειρίζεται καλά την επιδημία του κορονοϊού.
• 40% προσεγγίζει με σκωπτικό τρόπο τις δηλώσεις και τις ενέργειες του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκου Χαρδαλιά.
• 40% συνδέει το κορονοϊό με τα εθνικά θέματα, κυρίως με την Τουρκία.
• 50% θεωρεί ότι η τηλεκατάρτηση για τους επιστήμονες δεν θα αποδώσει (δεν συμπεριλαμβάνεται στο query, η απόφαση για τερματισμό της τηλεκατάρτησης).
• 60% επικρίνει έλληνες διάσημους που εκμεταλλεύτηκαν τον κορονοϊό για να διαφημιστούν.
• 50% επικεντρώνεται στον αριθμό των νεκρών του κορονοϊού, σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως της Ιταλίας.
• 30% θεωρεί ότι κάποια ψηφιακά ΜΜΕ έχουν υιοθετήσει, φιλοκυβερνητική στάση στο ζήτημα του κορονοϊού
• 40% επικρίνει τις δηλώσεις του αρχηγού των Ρομά, από συνοικισμό της  Κομοτηνής που εμφανίστηκαν κρούσματα κορονοϊού.

Συμπεράσματα

Η ανάλυση περιεχόμενου των αναφορών του ελληνικού διαδικτύου για τη χρονική περίοδο 15 -22 Απριλίου 2020, εξάγει τα ακόλουθα συμπεράσματα:

• Τα social media, με κυρίαρχο το Twitter λειτούργησαν, ως μηχανισμός ενημέρωσης, όπως και σε άλλες κρίσεις (Μάτι), μεταδίδοντας άμεσα την ειδησεογραφία, υποκαθιστώντας σε ένα μεγάλο βαθμό τα mainstream ψηφιακά ΜΜΕ.
• Η κυβέρνηση εμφάνισε επικοινωνιακό έλλειμμα στη διαχείριση του κορονοϊού, καθώς περιορίστηκε σε γραφειοκρατική παράθεση των στοιχείων, από το δίδυμο ενημέρωσης Σωτήρη Τσιόρδα και Νίκου Χαρδαλιά.
• Η ενημέρωση για τον κορονοϊό, δημιούργησε κάποια ψήγματα δυσπιστίας, καθώς δεν έδωσε ξεκάθαρες απαντήσεις, για τη χρήση μασκών και γαντιών. Απευθύνεται κυρίως σε άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, καθώς και στους ηλικιωμένους.
• Η απογευματινή ώρα της ενημέρωσης για το κορονοϊό, δεν φαίνεται να λειτούργησε θετικά, καθώς το δίδυμο Τσιόρδα- Χαρδαλιά, εμφανίζονταν μεταγενέστερο των εξελίξεων. Τα περί κρουσμάτων κορονοϊού, όπως σε Κρανίδι, κρουαζερόπλοιο  “ΕλΒενιζέλος”, Δήμος Μυκης, είχαν κυκλοφορήσει πολύ πιο πριν στο διαδίκτυο.
• Το Twitter δεν βασίστηκε, στην ενημέρωση Χαρδαλιά – Τσιόρδα, καθώς οι χρήστες του εξαιτίας, την έντονη ανησυχία τους για τον κορονοϊό, δημιούργησαν το δικό τους μοντέλο ενημέρωσης, αλληλοεπιδρώντας μεταξύ τους, παραθέτοντας ειδήσεις όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και τον κόσμο.
• Ο Νίκος Χαρδαλιάς έγινε αντικείμενο σάτιρας από χρήστες των social media, εξαιτίας του σκληρού ύφους και της επιβολής μέτρων στις εκκλησίες – πυροδοτώντας σκληροπυρηνικές αντιδράσεις από πιστούς.
• Οι αντιδράσεις για το γεγονός ότι δεν ήχησαν καμπάνες και δεν ακούστηκε λειτουργία από τα μεγάφωνα, εντοπίστηκαν να προέρχονται σε μεγάλο βαθμό, από περιφερειακές ιστοσελίδες της Θράκης.
• Εντοπίζονται κατά γεωγραφικές περιοχές, ομάδες και τοπικοί influencers, οι οποίοι παρέχουν άμεση πληροφόρηση, για κρούσματα κορονοϊού που δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Έγινε εμφανές, σε περιπτώσεις μεταναστών σε δομές φιλοξενίας και στους Ρομά.
• Χρήστες του Twitter υιοθέτησαν επιθετική προσέγγιση, ιδιαίτερα στο θέμα των κρουσμάτων στους Ρομά, καθώς το βίντεο του αρχηγού του συνοικισμού των Ρομά στην Κομοτηνή, έγινε viral, με αρνητικούς σχολιασμούς.
• Η κυβέρνηση παρουσίασε έλλειμμα ενημέρωσης σχετικά με τους Ρομά και μετανάστες, καθώς θα έπρεπε να ενημερώσει τις τοπικές αρχές και τους Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς, να τους δώσουν οδηγίες για προφύλαξη από τον ιό.
• Το Twitter λειτούργησε και ως πλατφόρμα ψυχολογικής υποστήριξης και για συμβουλές υγείας και αντιμετώπισης του κορονοϊού, από αναρτήσεις γιατρών, επιδημιολόγων και ψυχολόγων.
• Tα εύσημα για τις προσπάθειες τους, απέσπασαν οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων, που μέσω του έργου τους, δημιουργήθηκαν θετικές εντυπώσεις για τη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων.
• Η επιβολή των μέτρων παρακίνησε χρήστες του Twitter να λειτουργήσουν και ως οδηγοί αγοράς, δημοσιοποιώντας προσφορές από supermarket, για προϊόντα και βασικά αγαθά.
• Τα social media έδωσαν ιδιαίτερη αξία στα επαγγέλματα υγείας και ανέδειξαν τους σωστούς επαγγελματίες της ενημέρωσης.
• Δεν παρατηρήθηκε σοβαρή πολιτική αντιπαράθεση για τα μέτρα της κυβέρνησης, εκτός από μεμονωμένους χρήστες, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «ελεύθεροι σκοπευτές».
• Παρά το γεγονός ότι οι έλληνες είναι αντιδραστικοί, μεγάλο ποσοστό τους πειθάρχησε στα κυβερνητικά μέτρα, στο «Μένουμε Σπίτι, επειδή το θεώρησε αναγκαίο για την προστασία του.
• Τα μέτρα του κορονοϊού αναμένεται να επιφέρουν συρρίκνωση της οικονομίας, μείωση μισθών και αύξηση του ποσοστού της ανεργίας, με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία.
• Διαπιστώνεται σύνδεση κορονοϊού και μεταναστών, που θεωρείται απειλή για την ελληνική εθνική ασφάλεια, με αναφορές στα κέντρα φιλοξενίας και στην στρατηγική της Τουρκίας. Αναδεικνύονται σκληροπυρηνικές προσεγγίσεις, σε θέματα εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής.

Η ανάλυση σε καμία περίπτωση δεν εκφράζει απόψεις των συντακτών της, αποτελεί ερμηνεία της ανάλυσης περιεχομένου των αναφορών. Δεν αποτελεί έρευνα και ανάλυση δημοσιότητας σε Web και Social Media. Δεν είναι προϊόν δημοσκόπησης, ούτε μπορεί να διαβαστεί ως τέτοια.

______________________________

*Ο Νίκος Αρβανίτης είναι Βαλκανιόλογος – Δημοσιογράφος και  ContentDirector της Palo Services. 

*Ο Γιώργος Πρωτόπαπας είναι Διεθνολόγος, Διευθυντής Σύνταξης του ΘΠΕ και Sr. DataAnalyst της Palo Services.